Ngành công nghiệp anime đang ở thời kỳ hưng thịnh nhất lịch sử, những thương hiệu toàn cầu như Kimetsu no Yaiba (Thanh gươm diệt quỷ) liên tục phá kỷ lục doanh thu, đẩy giá trị thị trường lên mức cao chưa từng có. 

Thế nhưng phía sau ánh hào quang ấy, hàng loạt hãng sản xuất anime tại Nhật Bản lại đang rơi vào khủng hoảng tài chính nghiêm trọng, đứng trước nguy cơ biến mất vĩnh viễn.

Các studio nhỏ lẻ liên tục đóng cửa

Theo báo cáo mới của Teikoku Databank (tập đoàn cung cấp dữ liệu kinh doanh, nổi tiếng với cơ sở dữ liệu lớn nhất về các công ty tại Nhật Bản), từ tháng 1 đến tháng 9 năm nay đã có 8 công ty sản xuất anime tại Nhật phải rút khỏi thị trường, trong đó có 2 vụ phá sản và 6 trường hợp đóng cửa hoàn toàn. 

Đây là năm thứ ba liên tiếp số lượng hãng anime sụp đổ gia tăng, và nếu xu hướng này tiếp diễn, 2025 có thể trở thành năm tồi tệ nhất kể từ 2018 - thời điểm từng ghi nhận 16 trường hợp tương tự. 

Báo cáo cho rằng con số thực tế còn cao hơn nhiều nếu tính cả các xưởng nhỏ và đội ngũ gia công tự do.

Đáng lo ngại hơn, không chỉ những đơn vị quy mô nhỏ, mà cả các hãng lớn - vốn đủ khả năng đảm nhận trọn gói một dự án anime - cũng đang lao đao.

Một trong những ví dụ là Cloud Hearts, hãng từng sản xuất Whisper Me A Love Song, tuyên bố phá sản cuối năm 2024 sau hàng loạt sự cố. 

Teikoku Databank cho biết có đến 60% các hãng sản xuất cấp cao tại Nhật rơi vào tình trạng tài chính xấu đi trong năm qua.

Điều này diễn ra đúng lúc anime Nhật Bản đang làm mưa làm gió trên thị trường quốc tế. Thanh gươm diệt quỷ: Vô hạn thành vừa vượt qua mốc doanh thu 590 triệu USD toàn cầu, trở thành phim anime có doanh thu cao nhất mọi thời đại, và dự kiến sẽ thu thêm 200 triệu USD tại Trung Quốc, tiến sát kỷ lục 1 tỉ USD. 

Thế nhưng, sự bùng nổ này lại đang trở thành "con dao hai lưỡi" đối với các hãng sản xuất. Sau giai đoạn đại dịch COVID-19 khiến đơn hàng sụt giảm, nay các hãng lại rơi vào tình thế quá tải khi lượng đơn đặt hàng tăng đột biến.

Trong bối cảnh đồng yen yếu, chi phí thuê gia công nước ngoài tăng vọt, khiến biên lợi nhuận của các xưởng ngày càng teo tóp. Dù nhu cầu sản xuất cao, doanh thu lại không đủ bù chi phí.

Một nguyên nhân sâu xa khác nằm ở cơ chế "ủy ban sản xuất" (production committee) vốn chi phối ngành anime nhiều năm nay. 

Theo đó, bản quyền phim thuộc về nhóm các nhà đầu tư như hãng phát hành, công ty âm nhạc, đài truyền hình… Còn studio sản xuất chỉ là bên làm thuê, nhận thù lao cố định mà không được hưởng lợi từ thành công thương mại. 

Studio của Thanh gươm diệt quỷ, Chainsaw Man tìm hướng đi mới

Chính vì áp lực tài chính này, Hikaru Kondo - nhà sáng lập Ufotable, hãng đứng sau Thanh gươm diệt quỷ - từng dính bê bối trốn thuế để duy trì hoạt động.

Các xưởng nhỏ và vừa, vốn không sở hữu bản quyền hay nguồn thu ổn định, đang là nạn nhân chịu thiệt hại nặng nề nhất. 

Khi doanh thu không theo kịp chi phí, họ không đủ khả năng tăng lương hay giữ chân nhân tài. 

Điều này dẫn tới tình trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng, đặc biệt là họa sĩ hoạt hình. Hệ quả đã thấy rõ trong hàng loạt phim lớn buộc hoãn chiếu trong năm 2025.

Dù vậy, vẫn có những nỗ lực phá vỡ mô hình lỗi thời này. Studio MAPPA - nổi tiếng với lịch làm việc khắc nghiệt - đã liều lĩnh tự đầu tư toàn bộ kinh phí sản xuất Chainsaw Man, thay vì dựa vào các đối tác tài chính. 

Bước đi táo bạo này được xem như thử nghiệm cho hướng phát triển bền vững hơn, dù tiềm ẩn nhiều rủi ro. Tuy vậy, thành công của Chainsaw Man: Reze's Arc phần nào chứng minh được hướng đi này hoàn toàn có thể khả thi nếu nhận được sự đầu tư đúng mức.

Thanh gươm diệt quỷ lọt top 5 phim ăn khách nhất 2025

Theo Box Office Mojo và The Numbers, phim Thanh gươm diệt quỷ: Vô hạn thành đã thu về 128,6 triệu USD tại thị trường Bắc Mỹ tính đến cuối tuần qua (12-10).