Cuộc bỏ phiếu thủ tướng dự kiến diễn ra ngày 5-9 sẽ là bước ngoặt quan trọng khi Đảng Nhân dân bất ngờ quay lưng với đảng cầm quyền Pheu Thai để ủng hộ ứng viên từ Đảng Bhumjaithai. Quyết định này không chỉ làm rung chuyển liên minh cũ mà còn mở ra viễn cảnh bất định cho tương lai chính trị Thái Lan, khi nguy cơ đảo chính lại hiện hữu và nền kinh tế có thể sẽ tiếp tục sa sút.

Liên minh mới thách thức

Ngày 3-9, Đảng Nhân dân đã đưa ra quyết định bước ngoặt khi tuyên bố ủng hộ ứng viên Anutin Charnvirakul của Đảng Bhumjaithai làm thủ tướng. Động thái này diễn ra sau khi thủ tướng Paetongtarn Shinawatra bị bãi nhiệm tuần trước, tạo ra cuộc đua quyền lực được dự báo từ lâu.

Lãnh đạo Đảng Nhân dân, ông Natthaphong Ruengpanyawut, giải thích quyết định này nhằm ngăn chặn sự trở lại của một chính phủ liên minh không đủ năng lực. 

"Có nguy cơ liên minh cũ sẽ quay trở lại, khi họ đã thất bại trong việc điều hành đất nước trong hai năm qua, và nguy cơ kẻ đảo chính sẽ trở lại làm thủ tướng", Hãng tin Reuters dẫn lời ông Natthaphong nói, ám chỉ đến ứng viên Prayuth Chan-ocha, người đã lật đổ cựu thủ tướng Yingluck Shinawatra năm 2014.

Tuy nhiên sự ủng hộ này đi kèm điều kiện nghiêm ngặt: thủ tướng mới phải giải tán quốc hội trong vòng bốn tháng để "trả quyền lực về tay nhân dân càng sớm càng tốt" và thúc đẩy sửa đổi hiến pháp.

Ngày 3-9, Hạ viện Thái Lan thông báo đã nhận được kiến nghị của Đảng Bhumjaithai về việc tổ chức bỏ phiếu thủ tướng mới, theo báo The Nation. Với 143 phiếu tại quốc hội của Đảng Nhân dân - đảng đối lập mạnh nhất và có tiếng nói quyết định nhất, đảng Bhumjaithai gần như chiếm ưu thế trong cuộc bỏ phiếu có thể diễn ra sớm nhất vào ngày 5-9.

Từ một đảng liên minh với Pheu Thai sau cuộc bầu cử năm 2023 sau đó tách ra trở thành đối thủ vào tháng 6-2025, Bhumjaithai đang đứng trước cơ hội vượt mặt đảng cầm quyền để thành lập một chính phủ mới.

Pheu Thai phản công

Đảng Pheu Thai, với chính trị gia kỳ cựu Thaksin Shinawatra đứng sau, hẳn nhiên sẽ không chấp nhận để quyền lực chuyển sang "cấp dưới" cũ trong liên minh. Quyền thủ tướng Phumtham Wechayachai đã hành động quyết liệt bằng cách kiến nghị lên nhà vua phê chuẩn việc giải tán quốc hội ngay lập tức.

"Tình hình hiện tại cho thấy hệ thống dân chủ đã bị bóp méo như thế nào", ông Phumtham tuyên bố. Đảng này lập luận rằng bầu cử là giải pháp cần thiết để chấm dứt bế tắc chính trị và ổn định nền kinh tế đang gặp khó khăn, đồng thời phủ nhận động cơ thuần chính trị.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy đảng dân túy từng được ủng hộ mạnh mẽ này đang mất dần uy tín. Họ phải đối mặt với hàng loạt cuộc biểu tình phản đối thời gian qua và cũng đã phải vật lộn để duy trì liên minh cầm quyền với thế đa số mỏng manh.

Dù kết quả ra sao - bầu cử sớm hay sau bốn tháng - giới chuyên gia đánh giá đây có thể là lựa chọn tốt nhất ở hiện tại. "Một cuộc bầu cử có thể là giải pháp tốt nhất cho đất nước, bởi vì hiện tại việc thành lập một chính phủ bình thường gần như là bất khả thi", ông Titipol Phakdeewanich, nhà khoa học chính trị tại Đại học Ubon Ratchathani, nhận định.

Nhưng nguy cơ lớn nhất vẫn rình rập. Chuyên gia Đông Nam Á Joshua Kurlantzick của Hội đồng Quan hệ đối ngoại cảnh báo trên kênh CNBC: "Với một cuộc bầu cử tự do bất ngờ, Đảng Tiến bước (nay là Đảng Nhân dân), đảng cấp tiến tận tụy với cải cách quân đội và cải cách chế độ quân chủ, sẽ có cơ hội rất lớn giành được đa số tuyệt đối trong quốc hội và bầu ra thủ tướng. Điều đó sẽ là một thảm họa cho quân đội và hoàng gia". Khi hoàng gia bị đe dọa, quân đội sẽ "không có lựa chọn nào khác ngoài đảo chính".

Quyền thủ tướng Thái Lan xin giải tán Hạ viện, phe đối lập tuyên bố ủng hộ Đảng Bhumjaithai

Ngày 3-9, chính trường Thái Lan rối loạn khi đảng cầm quyền Pheu Thai xin giải tán Hạ viện để bầu cử sớm, ngay sau khi lực lượng đối lập lớn nhất tuyên bố ủng hộ Đảng Bhumjaithai lập chính phủ.