Tết thuyền với những nghi thức cúng tàu, cúng biển mẹ - Ảnh: Trần Mai

Trong những ngày tết, những ngư dân có thuyền đi biển chuẩn bị mâm cỗ thịnh soạn đưa xuống thuyền để thực hiện nghi thức cúng thuyền, cúng biển. Những lão ngư dân cả đời sóng gió biển khơi được chọn đứng ra chủ trì buổi cúng thuyền.

Họ mang lên mâm cúng những sản vật tốt nhất trong mùa vụ vừa qua cùng các lễ vật truyền thống như bánh chưng, trái cây, rượu, gạo, cháo trắng, muối, trầu cau, nhang đèn...

Lão ngư Bùi Thơ đã ngoài 80 tuổi, không còn đi biển nữa nhưng tết nào ông cũng cùng con cháu ra cảng Sa Kỳ cùng với những vị già làng khác chuẩn bị một cái tết cho tàu bè.

Ông Thơ chia sẻ: “Trong cái tết này, chúng tôi thực hiện nghi thức cúng với ý nghĩa mong muốn một mùa vụ bội thu, sóng yên biển lặng. Người đi biển Hoàng Sa như dân vùng này luôn tâm niệm chiếc tàu cũng như anh em hoạn nạn có nhau.

Chiếc tàu cũng là nơi bám víu cuối cùng nếu chẳng may gặp nạn, nên trong ngày tết những chiếc thuyền cũng có tết”.

Những hải sản tốt nhất được mang xuống thuyền trong nghi thức cúng bái. Đó là cách để ngư dân cảm ơn biển mẹ đã luôn chở che cho những người đàn ông miền biển vươn khơi đánh bắt và bội thu.

Ngư dân Bùi Văn Cu cho biết: “Tết thuyền là lòng thành của người đi biển với chiếc tàu và biển mẹ. Dù trong ngày tết chúng tôi vẫn không quên giây phút nào. Qua đó, chúng tôi cũng cầu xin những bậc tiền hiền phù hộ cho chúng tôi”.

Những hạt gạo, muối được rải khắp sàn tàu để thần tàu cùng chia vui. Người làng biển biết rằng tàu của họ giờ đã có công suất lớn, chinh phục tới tận những vùng biển xa nhưng luôn bị các loại thiên tai và nhân tai rình rập.

Trong những năm gần đây còn liên tiếp gặp tàu Trung Quốc truy đuổi đâm va, Tết thuyền như một lời tri ân với con tàu nơi đầu sóng ngọn gió, cho gia đình họ cơm no áo ấm.

Ngư dân Bùi Văn Cu tâm tình: “Cái tết nghèo khó hay đầy đủ đều phụ thuộc vào con tàu. Người dân biển ăn tết chủ yếu để có thời gian bên vợ con chứ chúng tôi không bao giờ ăn tết quá dài vì còn phải ra khơi sau lễ cúng thuyền và khai hội mở biển”.