Hai nhà nghiên cứu là Huỳnh Ngọc Trảng và Trương Ngọc Tường cung cấp thêm thông tin về tết Thanh minh.

Chịu ảnh hưởng từ Trung Quốc

Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng Người Việt mình có tập tục tảo mộ trong ngày tết Thanh minh, cái này chịu ảnh hưởng từ Trung Quốc.

Từ chỗ tảo mộ, người Việt mình còn tổ chức sửa sang mồ mả cho tiền nhân, một số gia đình nhân đó họp họ, gặp mặt cháu con.

Nhưng trong sách Gia Định Thành Thông Chí ông Trịnh Hoài Đức ghi nhận đến thế kỷ XIX ở Nam kỳ vẫn còn tảo mộ theo lệ ở Trung kỳ vào dịp tháng Chạp, về sau lần lượt đến giờ thì người Nam bộ cũng tảo mộ vào dịp Tết Thanh minh, cái này có lẽ do cộng cư với cộng đồng người Hoa ở đây.

Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng - Ảnh: L.Điền

Hồi xưa tiết Thanh minh được xem là dịp tế xuân, một số nhà quan cũng tổ chức cúng tổ tiên.

Bây giờ thì người Hoa ở Nam bộ cúng mộ, sửa mộ trong tiết thanh minh là phổ biến, các khu vực như Sóc Trăng, Bạc Liêu, Rạch Giá, Bình Dương, Đồng Nai... những khu vực có người Hoa thì họ đều tổ chức hoạt động trong dịp Thanh minh và người Việt cũng làm theo.

Chứ theo gốc người Việt thì tảo mộ vào cuối năm.

Như một dịp vui chơi

Nhà nghiên cứu Trương Ngọc Tường cũng cho rằng thường thường, người Việt chọn dịp Thanh minh để sửa sang mồ mả và cải táng.

Riêng năm nay, ngày hôm nay 5-4 (20 tháng 2 năm Mậu Tuất) được coi là ngày xấu, nên một số gia đình muốn cải táng thì sẽ chọn ngày khác, miễn là trong dịp Thanh minh này.

Nhà nghiên cứu Trương Ngọc Tường - Ảnh: Nguyên Vẹn

Còn lễ Thanh minh như một dịp vui chơi của người dân là bắt nguồn từ Trung Quốc, dấu tích còn ghi lại ở bức tranh nổi tiếng là "Thanh minh thượng hà đồ" (của Trương Trạch Đoan đời Tống).

Ở Nam bộ, những gia đình gốc Hoa đã sang đây 4-5 đời họ tảo mộ theo người Việt vào dịp tháng Chạp, một số gia đình đến nay thì họ tảo mộ cả hai dịp: cuối năm âm lịch và tiết thanh minh.

Thanh minh thì vừa cúng mộ kết hợp đi chơi luôn. Ngày hôm nay các bạn xuống Hà Tiên chỗ lăng Mạc Cửu đi, thiên hạ đi chơi rần rần luôn kìa.

Dạo phố người Hoa mua đồ cúng Tết Thanh Minh

TTO - Bánh bò khổng lồ có giá 300.000 đồng/cái, giá bằng cả một con vịt quay. Nhiều người Sài Gòn chịu chơi chi tiền triệu cho Tết Thanh Minh.