Singapore đang chứng kiến một làn sóng tranh cãi gay gắt xoay quanh số phận ngôi nhà số 38 đường Oxley - nơi ở của cố Thủ tướng Lý Quang Diệu, và là nơi từng diễn ra những cuộc họp lịch sử góp phần định hình một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới.

Theo tờ Financial Times, quyết định bảo tồn căn biệt thự đang bị bỏ hoang này của chính phủ đang đi ngược lại di nguyện của cố Thủ tướng và mong muốn của phần đông người dân.

Ngôi nhà lịch sử

Căn biệt thự một tầng mang phong cách Anglo-Indian (Anh-Ấn), tọa lạc trên nền một vườn cây nhục đậu khấu cũ từ năm 1898. 

Trước khi trở thành tổ ấm của ông Lý Quang Diệu, căn nhà từng được dùng làm nơi đấu giá đồ nội thất và bị bỏ hoang trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng năm 1942.

Từ năm 1945, căn biệt thự trở thành nơi ở của ông Lý Quang Diệu. Sau đó, ông chính thức mua lại nó sau khi Singapore giành độc lập năm 1965. 

Đặc biệt, nơi tầng hầm ẩm thấp của biệt thự từng là nơi diễn ra các cuộc thảo luận chính trị trọng yếu trong thập niên 1950, đặt nền móng cho Đảng Hành động nhân dân và sự phát triển của Singapore hiện đại. 

Trong hồi ký năm 1998, ông Lý Quang Diệu từng mô tả căn phòng tầng hầm là "nóng nực và khó chịu", nhưng những cuộc họp tại đây lại tràn đầy quyết tâm và tinh thần chiến đấu.

Di nguyện của cố Thủ tướng

Khác với nhiều lãnh đạo, ông Lý Quang Diệu phản đối việc tôn sùng cá nhân. Ông từng nhấn mạnh rằng di sản lớn nhất của ông là một quốc gia thịnh vượng, chứ không phải những đài tưởng niệm. 

Do đó, cố Thủ tướng nhiều lần bày tỏ mong muốn ngôi nhà sẽ bị phá dỡ sau khi ông qua đời.

Đến năm 2011, ông đưa ra quan điểm mới: "Nếu ngôi nhà số 38 đường Oxley được bảo tồn, thì nên cho người khác thuê ở. Vì một ngôi nhà bỏ trống sẽ nhanh chóng xuống cấp và hư hỏng".

Tuy nhiên, gần đây Chính phủ Singapore thông báo sẽ biến ngôi nhà thành di tích quốc gia, với lý do đây từng là "ngôi nhà tinh thần", là trụ sở đầu tiên của Đảng Hành động nhân dân - đảng cầm quyền liên tục hơn sáu thập niên. 

Bộ Văn hóa cho biết sẽ chỉ bảo tồn khu tầng hầm, nơi diễn ra các cuộc họp lịch sử, đồng thời loại bỏ mọi dấu vết sinh hoạt cá nhân để bảo vệ quyền riêng tư của gia đình.

Tranh luận gay gắt

Tuy nhiên, khảo sát của Black Dot Research cho thấy hơn 60% người dân Singapore không muốn chính phủ can thiệp vào quyết định về ngôi nhà, và đa số ủng hộ việc phá dỡ. 

Con trai cả của ông Lý Quang Diệu - cựu Thủ tướng Lý Hiển Long - ủng hộ việc bảo tồn căn nhà nhưng ông không tham gia tranh luận trực tiếp tại Quốc hội. 

Trong khi đó, ông Lý Hiển Dương, người con trai thứ hai và là chủ sở hữu hợp pháp của căn biệt thự, muốn phá dỡ nơi này theo di nguyện của cha. 

Ông Lý Hiển Dương khẳng định có những thông tin sai lệch cho rằng cha ông đã thay đổi ý định, nhưng điều đó hoàn toàn không chính xác. 

Bên cạnh đó, một số ý kiến từ người dân địa phương cho rằng dù tôn trọng di nguyện của cố Thủ tướng, ngôi nhà vẫn nên được mở cửa cho công chúng tham quan vì giá trị lịch sử to lớn. Dù vậy, họ đồng tình rằng quyết định cuối cùng vẫn nên thuộc về chính phủ.

Theo Financial Times, người dân có thời hạn đến hết tuần này để bày tỏ quan điểm với Ủy ban Di sản Quốc gia - cơ quan sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc có bảo tồn căn nhà hay không.

"Chúng tôi sẽ giữ mọi lựa chọn mở và nỗ lực tìm ra giải pháp có thể đoàn kết đất nước, thay vì để việc này trở thành điểm gây tranh cãi hay chia rẽ trong xã hội" - Bộ trưởng Văn hóa, Cộng đồng và Thanh niên David Neo trả lời tại quốc hội.

Dân Singapore bức xúc vì bộ trưởng Mỹ so sánh ông Lý Quang Diệu với ông Trump

Phát biểu tại Đối thoại Shangri-La ngày 31-5, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth khiến dư luận Singapore phản ứng mạnh khi ví Tổng thống Mỹ Donald Trump với cố Thủ tướng Lý Quang Diệu.