Cuốn sách mới nhất của tác giả Yuval Noah Harari - "Nexus - Lược sử của những mạng lưới thông tin từ Thời đại đồ đá đến Trí tuệ nhân tạo" (tên tạm dịch) đang gây tiếng vang và được chờ đón ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, đại diện Omega+, đơn vị nắm bản quyền tiếng Việt của sách, cho biết ban biên tập đang hoàn thiện những công đoạn cuối và vừa chuyển in, để tác phẩm dự kiến đến tay độc giả vào 30-9.

Nhà sách Phương Nam cũng đã phát hành sách Nexus, bản tiếng Anh tại Việt Nam cùng thời điểm phát hành ở thế giới. Ngày 10-9 tại Mỹ, Nexus chính thức ra mắt độc giả.

Nexus là bức tranh toàn cảnh về cách thông tin định hình nhân loại

Trang website của tác giả giới thiệu về Nexus: "Cuốn sách phi hư cấu này nhìn qua lăng kính dài của lịch sử loài người để xem xét cách dòng thông tin đã tạo ra và phá hủy thế giới của chúng ta như thế nào.

Chúng ta đang sống trong cuộc cách mạng thông tin sâu sắc nhất trong lịch sử loài người. 

Để hiểu được nó, chúng ta cần hiểu những gì đã xảy ra trước đó". 

Trong Nexus, Yuval Noah Harari sẽ đưa độc giả trở về thời kỳ đồ đá, khi con người lần đầu tiên kết nối với nhau thông qua ngôn ngữ. 

Từ những mạng lưới thông tin sơ khai, ông lần lượt dẫn dắt người đọc qua các bước ngoặt lịch sử, chứng kiến sự hình thành và phát triển của các mạng lưới tôn giáo, đế chế, thương mại, và cuối cùng là mạng lưới thông tin toàn cầu trong kỷ nguyên kỹ thuật số.

Nexus khắc họa một bức tranh toàn cảnh về cách thức thông tin định hình lịch sử nhân loại, gợi mở những suy tư sâu sắc về hiện tại và tương lai của con người trong kỷ nguyên số khi dòng chảy thông tin không ngừng biến đổi với tốc độ chóng mặt.

Quyền lực của thông tin

Lời giới thiệu của sách cũng có ghi rằng Yuval Noah Harari khám phá cách các xã hội và hệ thống chính trị khác nhau trong suốt tiến trình lịch sử đã sử dụng thông tin để đạt được mục tiêu của họ, dù tốt hay xấu. 

Nexus yêu cầu người đọc xem xét mối quan hệ phức tạp giữa thông tin và sự thật, chế độ quan liêu và thần thoại, trí tuệ và quyền lực.

Và tác giả cũng sẽ đưa ra những giải pháp cấp bách khi trí tuệ nhân tạo (AI) phi nhân đe dọa đến sự tồn tại của con người.

Nhận xét về cuốn Nexus trên The Guardian, nhà báo Killian Fox nhận định Yuval Noah Harari coi sức mạnh của mạng lưới thông tin là những cấu trúc cơ bản hỗ trợ xã hội loài người. 

“Số lượng lớn con người biết hợp tác cùng nhau sẽ tạo ra quyền lực. 

Nhưng "chất keo" giữ chặt sự hợp tác này lại với nhau là thông tin, mà “nhiều nhà triết học và nhà sinh vật học” coi đây là nền tảng xây dựng cơ bản nhất của cuộc sống”.

Theo Killian Fox, quan điểm của Harari trong Nexus là các cuộc cách mạng thông tin có thể tạo ra những giai đoạn phát triển thịnh vượng của con người, nhưng đồng thời cũng có những mặt tối. 

Khi con người phát minh ra công nghệ mới có thể truyền tải những từ ngữ, ý tưởng xa hơn và nhanh hơn bao giờ hết thì cũng phải đối diện với vấn đề các thông tin được truyền đi có thể mang đến sự nguy hiểm.

"Điều đáng sợ về cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo không sẽ chỉ dừng lại ở việc ta có thể bị chìm đắm trong các thông tin sai lệch từ chatbot hay những thế lực xấu sẽ sử dụng nó để xử lý dữ liệu về cuộc sống riêng tư của ta.

Harari đưa ra một lập luận mạnh mẽ về lý do tại sao nếu không cẩn thận, con người có thể trở thành công cụ để AI thao túng với sức mạnh khủng khiếp hơn bao giờ hết" - Killian Fox viết.

Chúng ta là ai khi công nghệ phát triển như con người?

Các tác giả trẻ đều công nhận khả năng vượt trội của công nghệ trong đời sống hiện nay. Nhưng từ đó, họ cũng đặt ra vấn đề trong tác phẩm của mình: Liệu thế nào là con người khi trí tuệ nhân tạo đã phát triển 'như con người'.