Thế nhưng đến nay nhiều vướng mắc trong cách phân bổ doanh thu giữa nhiều sạp kinh doanh hay việc kê khai, xử lý hàng tồn kho đang khiến hộ kinh doanh lo lắng. Nếu thiếu hướng dẫn cụ thể, việc áp dụng quy định mới sẽ khó khả thi và dễ phát sinh rủi ro pháp lý.

Hộ vừa kinh doanh vừa thuê sạp lúng túng khi chuyển sang thuế kê khai

UBND phường Bến Thành (TP.HCM) vừa tổ chức hội nghị hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển từ thuế khoán sang thuế kê khai. Tại đây, nhiều tiểu thương chợ Bến Thành, chợ Dân Sinh phản ánh vướng mắc xoay quanh việc thuê sạp và quản lý dòng tiền.

Theo các hộ kinh doanh, thực tế tại chợ có nhiều người chỉ đứng tên một sạp nhưng thuê thêm sạp liền kề để buôn bán. Quy định mới yêu cầu mỗi sạp phải có giấy phép kinh doanh, mã số thuế và tài khoản ngân hàng đứng tên chủ sạp. 

Điều này gây khó cho người thuê sạp, là người kinh doanh trực tiếp, vì không thể kiểm soát dòng tiền nếu tài khoản đứng tên chủ sạp, trong khi ngân hàng không cho ủy quyền hay gửi thông báo biến động số dư cho người thuê.

Nhiều tiểu thương cho biết đã thỏa thuận được với chủ sạp nhưng ngân hàng không chấp nhận, dù đã lắp máy POS. Trong bối cảnh chỉ còn ít ngày phải thực hiện quy định mới, họ loay hoay vì chưa có hướng dẫn cụ thể.

Trả lời tại hội nghị, đại diện cơ quan thuế TP.HCM cho biết việc hướng dẫn căn cứ vào giấy phép kinh doanh, còn chuyện thuê sạp là thỏa thuận dân sự, không nằm trong khuôn khổ pháp luật thuế. Cơ quan thuế cũng cho rằng lâu nay nhiều chủ sạp cho thuê không kê khai, đứng tên giùm người kinh doanh, khi chuyển sang thuế kê khai gắn với trách nhiệm pháp lý thì phát sinh e ngại.

Không đồng tình, các hộ kinh doanh đề nghị cơ quan thuế cần có giải pháp hoặc kiến nghị cấp trên ban hành hướng dẫn rõ ràng, phù hợp thực tế. Nhiều tiểu thương nhấn mạnh họ không muốn trốn thuế, luôn hoàn thành nghĩa vụ, và mong được hỗ trợ cụ thể để việc chuyển đổi sang thuế kê khai diễn ra thuận lợi, khả thi.

Bên cạnh vướng mắc về tài khoản và thuê sạp, các hộ kinh doanh tại phường Bến Thành cũng bày tỏ lo ngại về cách phân bổ doanh thu và xử lý hàng tồn khi chuyển sang thuế kê khai.

Theo tiểu thương, quy định mới nêu rõ hộ kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đồng/năm trở xuống thì không phải nộp thuế, chỉ phần doanh thu vượt mức này mới bị tính thuế. Tuy nhiên, thực tế nhiều hộ kinh doanh sử dụng nhiều sạp liền kề để trưng bày hàng hóa, trong khi hoạt động bán hàng và lượng khách không thay đổi.

"Chúng tôi thuê thêm sạp chỉ để mở rộng mặt bằng, không phải mở thêm điểm bán. Nếu một hộ có 4 sạp thì doanh thu có được chia đều cho 4 sạp hay không? Nếu chia như vậy thì phải đạt hơn 2 tỉ đồng/năm mới phải đóng thuế, điều này hoàn toàn không phù hợp với tình hình kinh doanh hiện nay", một tiểu thương chợ Bến Thành đặt vấn đề.

Lo nhất là việc xuất hóa đơn và chi phí được trừ

Không chỉ doanh thu, việc kê khai và xử lý hàng tồn kho cũng khiến nhiều hộ kinh doanh lo lắng. Bà Tạ Ngọc Hạnh, tiểu thương chợ Dân Sinh (phường Bến Thành), cho biết nhiều mặt hàng tồn lâu năm bị hư hỏng, lỗi mốt buộc phải bỏ đi, không thể bán. "Nếu đã kê khai hàng tồn mà sau đó phải tiêu hủy, cơ quan thuế có nghi ngờ hay không?", bà Hạnh băn khoăn.

Từ thực tế trên, các tiểu thương kiến nghị trong giai đoạn đầu triển khai thuế kê khai, cơ quan thuế cần có hướng dẫn cụ thể, sát thực tế và phân biệt rõ giữa sai sót do chưa quen và hành vi sai phạm. "Tiểu thương hiện nay như người mới tập đi, vừa làm vừa dò dẫm, rất sợ làm sai. Mong được hướng dẫn và hỗ trợ thay vì xử phạt ngay", đại diện một hộ kinh doanh nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Văn Hùng, chủ hộ kinh doanh quần áo tại Cầu Giấy (Hà Nội), cho biết đang tìm hiểu phương thức tính thuế trên thu nhập (doanh thu - chi phí). Vì chi phí giá vốn rất cao, cộng với tiền thuê mặt bằng, điện nước, vận chuyển… trong khi lợi nhuận chỉ 3-5%.

"Điều tôi quan tâm nhất là các chi phí nào được trừ và điều kiện để trừ ra sao. Như chi phí thuê mặt bằng có hợp đồng, hay tiền điện, nước phục vụ cho kinh doanh tại cửa hàng thì không khó chứng minh. Nhưng hộ có phải xuất hóa đơn giá trị gia tăng từng đơn hàng hay không? Và chi phí nhân công thuê theo thời vụ sẽ được tính như thế nào?... Chỉ còn 5 ngày nữa là áp dụng chính sách mới rồi" - ông Hùng nói.

Bà Trịnh Thị Loan, chủ hộ kinh doanh bánh kẹo, tạp hóa trên phố Hoàng Hoa Thám (Hà Nội), băn khoăn nhất là tới đây phải xuất hóa đơn điện tử. Như dự thảo nghị định quy định khai, tính, nộp thuế và sử dụng hóa đơn điện tử mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến, hộ kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỉ đồng bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử.

"Vì với những hộ bán lẻ hàng tiêu dùng, doanh thu lớn là do giá vốn cao. Trong khi mỗi ngày có hàng trăm đơn hàng, như khách vào mua cái bật lửa hay một chai nước suối có giá dưới 10.000 đồng cũng phải xuất hóa đơn thì khá bất tiện. Nhằm tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh, trong thời gian đầu ngưỡng doanh thu phải áp dụng hóa đơn điện tử cần theo ngành nghề hoặc nâng ngưỡng lên trên 2-3 tỉ đồng/năm" - bà Loan đề xuất.

TP.HCM giúp 346.000 hộ kinh doanh chuyển sang thuế kê khai

Thông tin về công tác chuẩn bị chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh tại Thuế TP.HCM, ông Đoàn Minh Dũng - Trưởng Thuế TP.HCM - cho biết đây là nhiệm vụ lớn, khó và nhạy cảm, tác động trực tiếp đến hàng trăm nghìn hộ kinh doanh cũng như toàn bộ hệ thống quản lý thuế.

Hiện TP.HCM có số hộ kinh doanh rất lớn, với gần 346.000 hộ, chiếm 13% tổng số hộ cả nước. Khi chuyển sang kê khai và nộp thuế điện tử, nhiều hộ gặp khó khăn do hạn chế về kỹ năng công nghệ, nhất là tiểu thương lớn tuổi, tâm lý ngại thay đổi thói quen kinh doanh đã tồn tại nhiều năm; đồng thời lo chi phí tuân thủ.

Tuy nhiên theo ông Dũng, mục tiêu cốt lõi của chuyển đổi sang thuế kê khai là tạo không gian phát triển mới cho hộ kinh doanh lớn mạnh, chuyên nghiệp và tự tin hơn.

Để thực hiện mục tiêu này, Thuế TP.HCM triển khai nhiều cách, trong đó có 3 nhóm giải pháp trọng tâm. Đó là thành lập ban chỉ đạo, các tổ hỗ trợ cố định và lưu động; ký quy chế phối hợp với 168 UBND phường, xã, đặc khu, bảo đảm việc chuyển đổi được triển khai đồng bộ với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Đồng thời, công tác tuyên truyền - hỗ trợ đảm bảo thực chất.

Thuế TP.HCM đã ký kết với 15 nhà cung cấp giải pháp chuyển đổi số, ngân hàng và tổ chức tư vấn, tạo điều kiện để hộ kinh doanh tiếp cận giải pháp trọn gói với chi phí hợp lý.

Kết quả ban đầu ghi nhận rất tích cực với 100% hộ khoán được khảo sát, vận động trước thời hạn 15 ngày. Hơn 35.000 hộ khoán đã thực hiện chuyển sang kê khai, 666 hộ kinh doanh đã thực hiện chuyển lên doanh nghiệp.

Đến nay, 98% hộ có tài khoản thuế điện tử, trong đó 92% sử dụng eTax Mobile; 22.646 hộ sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, đạt 86%, cao hơn mức bình quân cả nước. Số thu từ hộ, cá nhân kinh doanh đạt 10.552 tỉ đồng, tăng gần 50% so với cùng kỳ.

Từ 1-1-2026, hộ kinh doanh không nộp phạt vi phạm hành chính sẽ bị cưỡng chế từ tài sản chung

Chính phủ ban hành Nghị định số 296 quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.