Sở Tư pháp nói không, luật sư nói được

Trao đổi về câu chuyện của chị Nhung, bà Lê Thị Bình Minh, phó giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, cho rằng việc chứng thực sao y giấy khai sinh phải tuân thủ theo nguyên tắc của chứng thực. Đó là không chứng những giấy tờ mà “bản chính đã bị tẩy xóa, sửa chữa, thêm bớt, hoặc đã bị hư hỏng, cũ nát không thể xác định rõ nội dung”, theo khoản 2, điều 16, nghị định 79/2007/NĐ-CP.

Theo bà Minh, ở giấy khai sinh gốc của chị Nhung có ghi thêm nội dung khác, với màu mực khác. Một khi bản sao được chứng thực, nghĩa là cả nội dung ghi thêm đó cũng được công nhận. Cán bộ UBND phường 6 từ chối chứng thực là có cơ sở. Cán bộ UBND phường 17 chứng thực có thể là vì có sự thông cảm, linh động đối với người dân, vì nơi cần trích lục giấy khai sinh ở quá xa. Còn chuyện chứng thực bản sao bằng đại học phó bản là không đúng vì phó bản không phải là bản chính, việc chứng thực không thể thực hiện từ một bản sao. Chị Nhung có thể liên hệ với phòng đào tạo của trường để xin cấp nhiều bằng đại học phó bản và sử dụng.

Tuy nhiên, luật sư Hà Hải (Đoàn Luật sư TP.HCM) lại có ý kiến khác. Ông Hải nói rằng về nguyên tắc, pháp luật VN không quy định về việc áp dụng hồi tố. Theo đó, các văn bản quy phạm pháp luật chỉ có hiệu lực điều chỉnh đối với những quan hệ xã hội phát sinh từ khi văn bản đó có hiệu lực, nó không có hiệu lực ngược lại thời gian (hồi tố), ngoại trừ một số ít trường hợp thật cần thiết. Như vậy, trong trường hợp chị Nhung không thể áp dụng khoản 2, điều 16, nghị định 79/2007/NĐ-CP vì giấy khai sinh của chị đã có từ trước ngày 3-6-2007 là ngày văn bản này có hiệu lực pháp luật. Ngoài ra, sự khác biệt trong giấy khai sinh của chị Nhung chỉ mang tính hình thức do điều kiện đặc biệt của một thời kỳ lịch sử, hoàn toàn không ảnh hưởng đến các nội dung chính của một chứng thư hộ tịch: họ tên, năm sinh, giới tính, họ tên cha và mẹ, quốc tịch... Do đó, UBND phường phải giải quyết cho sao y, không nên máy móc yêu cầu chị về tận nơi sinh ra để xin trích lục hoặc làm thủ tục cải chính hộ tịch.

Về văn bằng đại học của chị Nhung, theo ông Hải, thuật ngữ “phó bản” thường được hiểu là bản chính được cơ quan chức năng cấp lần thứ hai. Bản chính hay phó bản thì cũng cùng một nơi cấp phát, cùng một nội dung, có thời gian và không gian sử dụng không hạn chế, đều có giá trị pháp lý như nhau.

Ông Hải cho rằng việc đồng ý sao y giấy khai sinh và bằng tốt nghiệp “phó bản” cho chị Nhung của UBND P.17, Q.Gò Vấp đã thể hiện cách hiểu luật theo tinh thần phục vụ nhân dân. Để tránh việc trong cùng một đất nước mà địa phương này công nhận và cho sao y nhưng nơi khác lại không cho, ông Hải đề nghị cơ quan chức năng cũng nên nghiên cứu sửa luật theo hướng xác định rõ giấy tờ hộ tịch được cơ quan thẩm quyền trước đây cấp tuy có sai biệt về hình thức so với quy định hiện hành nhưng vẫn đảm bảo về nội dung, “phó bản” chứng chỉ văn bằng cũng là bản chính được cơ quan thẩm quyền cấp lần thứ hai cho đương sự và có giá trị pháp lý như bản chính, người dân có quyền được sao y chứng thực.

M.H. - H.H.