Đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai đoạn từ huyện Tam Dương (Vĩnh Phúc) đến huyện Phù Ninh (Phú Thọ) thuộc phạm vi gói thầu A2 và A3 đều do Posco làm thầu chính - Ảnh: T.Phùng

Dù chưa có thông tin chính thức từ phía Hàn Quốc cũng như Tập đoàn Posco, nhưng Bộ GTVT đã giao Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc VN (VEC) rà soát các gói thầu mà Posco thực hiện ở các dự án đường cao tốc do VEC làm chủ đầu tư.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết như vậy khi trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ trong buổi họp báo thường kỳ của Bộ GTVT vào chiều 3-4 về việc báo chí Hàn Quốc đăng tải thông tin cựu CEO một đơn vị thành viên thuộc Tập đoàn Posco - Công ty xây dựng Posco E&C - vừa bị bắt.

Ông này bị cáo buộc biển thủ quỹ công ty khi tiến hành một số dự án xây dựng tại VN giai đoạn 2009-2012. Trong danh sách các dự án được nêu có một số dự án thuộc đường cao tốc do VEC làm chủ đầu tư.

Chưa có thông tin chính thức

Ông Trường khẳng định Bộ GTVT mới chỉ biết thông tin qua báo chí Hàn Quốc được báo chí VN dẫn lại.

“Đến nay Bộ GTVT chưa có những thông tin chính thống từ phía Hàn Quốc cũng như nhà thầu Posco về sự việc. Còn việc thanh toán giữa nhà thầu chính và nhà thầu phụ là phương thức của nhà thầu, VEC hay Bộ GTVT không can thiệp.

VEC chỉ thanh toán theo khối lượng hoàn thành được tư vấn giám sát cũng như đơn vị cho vay vốn là Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) chấp thuận, sau đó chuyển tiền cho nhà thầu chính. Quá trình này thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Bộ GTVT đang chờ thông tin chính thức từ phía Hàn Quốc và Posco, rồi sẽ có thông báo cụ thể” - ông Trường nói.

Theo ông Trường, dự án cao tốc Nội Bài - Lào Cai thực hiện từ năm 2009, hoàn thành tháng 9-2014 bằng nguồn vốn của ADB thông qua dự án kết nối GMS giữa các nước Asean và Trung Quốc.

Dự án do VEC làm chủ đầu tư,  gồm tám gói thầu, được thực hiện đấu thầu quốc tế. Trong đó Posco trúng ba gói thầu A1, A2 và A3.

“Dự án thực hiện đúng theo quy định của quốc tế. Qua đánh giá chung, tất cả gói thầu đều giảm giá ít nhất 15%, nhiều nhất là 30% so với giá dự toán đưa ra ban đầu” - ông Trường cho biết.

Theo ông Trường, Posco còn thực hiện hai gói thầu số 3 và gói 5A tại dự án xây dựng đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây. Cả hai gói thầu đều đã hoàn thành từ năm 2013 và 2014.

Ông Trường còn nói dù chưa có thông tin cụ thể nhưng Bộ GTVT vẫn giao cho VEC chủ động rà soát các điều khoản hợp đồng, các thanh toán đối với những gói thầu Posco để làm cơ sở trả lời khi phía Hàn Quốc đặt vấn đề.

VEC không can thiệp việc Posco thanh toán cho thầu phụ

VEC khẳng định như vậy trong thông cáo phát đi tối 3-4. VEC cho biết đối với các công trình do VEC làm chủ đầu tư, Posco là nhà thầu thi công ba gói thầu xây lắp thuộc dự án xây dựng đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai là A1, A2 và A3.

Tại dự án xây dựng đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, Posco là nhà thầu thi công gói xây lắp số 3 và 5A.

VEC khẳng định Posco trúng thầu các gói thầu xây dựng hai dự án đường cao tốc trên thông qua hình thức đấu thầu cạnh tranh quốc tế, được tiến hành minh bạch với giá trúng thầu thấp hơn 15-30% giá dự toán của gói thầu.

Theo hợp đồng ký kết với Posco và các nhà thầu khác tại các dự án do VEC làm chủ đầu tư thì hình thức thanh toán giữa nhà thầu chính và nhà thầu phụ thuộc thẩm quyền của nhà thầu chính, VEC không can thiệp vấn đề này.

VEC chỉ thanh toán cho nhà thầu chính các khối lượng hoàn thành đảm bảo chất lượng và được các cơ quan liên quan chấp thuận.

“Liên quan tới thông tin đăng tải trên báo chí về việc một cựu lãnh đạo Posco E&C có lập quỹ để thanh toán cho các nhà thầu phụ và nhà cung cấp, VEC chưa nhận được bất kỳ thông tin chính thức nào từ Chính phủ, cơ quan công tố Hàn Quốc về vấn đề này” - VEC khẳng định.

Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 4 - CTCP (Cienco 4), làm thầu phụ cho Posco E&C tại dự án cao tốc Nội Bài - Lào Cai, cũng cho biết giai đoạn 2009-2012 Cienco 4 là đơn vị thầu phụ cung cấp nhân công cho Posco, không liên quan đến quá trình đấu thầu, mua bán vật tư vật liệu.

Đến năm 2014, thực hiện ý kiến chỉ đạo của bộ trưởng Bộ GTVT, Cienco 4 mới tham gia thi công dự án cao tốc Nội Bài - Lào Cai với vai trò đơn vị ứng cứu một số hạng mục chậm tiến độ. Cienco 4 đã quyết liệt triển khai ứng cứu, kịp thời đưa dự án vào khai thác ngày 21-9-2014.

Gói thầu A1 cao tốc Nội Bài - Lào Cai do Posco E&C làm nhà thầu chính thi công, đã thông xe sáng 27-12-2013 - Ảnh: Tuấn Phùng

Rà soát để thu lại số tiền tạm ứng cho JTC

Tại cuộc họp báo, Tuổi Trẻ cũng đặt câu hỏi về việc Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) đề nghị phía VN hoàn trả toàn bộ số tiền đã giải ngân cho hợp đồng tư vấn với Công ty JTC trong dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1.

Trả lời câu hỏi này, ông Nguyễn Hồng Trường cho biết hiện phía công an đang xử lý những người liên quan tới tiêu cực với Công ty JTC, quá trình điều tra chưa kết thúc, phải chờ xem để biết mức độ hình sự như thế nào.

Còn việc trả lại tiền đã giải ngân cho gói thầu tư vấn mà JTC tham gia, ông Trường nói khi thực hiện dự án, lập dự án đầu tư đến thiết kế kỹ thuật, đấu thầu xây lắp thì trong chu trình đó nguồn vốn đều được giải ngân cho nhà thầu.

Tuy nhiên, với dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 mới thực hiện đến bước đấu thầu tư vấn thiết kế, chưa đi vào nghiệm thu thì xảy ra vụ tiêu cực. Dự án đang tạm dừng, nên nhà tài trợ yêu cầu thu lại tiền đã ứng trước cho nhà thầu JTC. Việc này là quy định bắt buộc của thông lệ quốc tế.

Bộ GTVT đang giao Ban quản lý dự án đường sắt và Tổng công ty Đường sắt VN (là cơ quan chủ quản trước đây của dự án) rà soát để xác định số tiền thu hồi cụ thể rồi báo cáo Bộ GTVT và trình Chính phủ để có phương án xử lý.

Nói về giải pháp ngăn ngừa sau khi xảy ra hai vụ tiêu cực liên quan đến vốn ODA xảy ra trong ngành giao thông gồm dự án đại lộ Đông Tây và đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1, ông Trường phát biểu: “Bất cứ quốc gia nào cũng coi việc chống tiêu cực tham nhũng là số 1 trong việc sử dụng nguồn vốn nhà nước đầu tư các dự án.

VN đã ban hành Luật đầu tư công để kiểm soát quá trình đầu tư thực hiện dự án. Việc này phải làm thường xuyên, nghiêm túc. Trong quá trình thực hiện dự án đều có kiểm tra, sai sót ở đâu xử lý đến đó. Từ trước tới nay chúng ta đã làm và sẽ tiếp tục làm như thế”.