Tinh giản biên chế, cắt giảm các khoản chi chưa thật sự cần thiết được thực hiện - Ảnh: TỰ TRUNG

Thông tin được nêu trong báo cáo thẩm tra về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2020, dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2021; tình hình thực hiện kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia 2016-2020 và định hướng kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia 2021-2025 do chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải trình bày chiều 20-10.

Trước đó, báo cáo về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho hay năm nay thu ngân sách ước đạt 1.323,1 nghìn tỉ đồng, hụt 189,2 nghìn tỉ đồng (giảm 12,5%) so với dự toán. Nhiều khoản thu không đạt dự toán như thu từ thuế, phí, lệ phí, thu từ dầu thô, trong khi nợ động thuế còn cao.

Trong khi đó, tổng chi ngân sách ước thực hiện là 1.686,2 nghìn tỉ đồng, giảm 60,89 nghìn tỉ đồng (giảm 3,5%)so với dự toán. Chính phủ đã chỉ đạo cắt giảm nhiều khoản chi chưa thực sự cần thiết, điều hành chi chặt chẽ, tiết kiệm, tăng kỷ luật tài chính, tập trung nguồn lực đảm bảo cho phòng chống dịch, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, khắc phục hậu quả lũ lụt, thiên tai…

Do đó, cơ quan thẩm tra cho rằng Chính phủ cần đánh giá sát hơn khả năng thu ngân sách, nhất là thu tiền bán cổ phần nhà nước, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế, thu từ dầu thô để có giải pháp điều hành phù hợp, tiếp tục chỉ đạo thực hiện quyết liệt các giải pháp để phấn đấu thu ngân sách đạt mức cao nhất trong những tháng còn lại của năm 2020.

Cơ quan thẩm tra cũng chỉ ra tỉ trọng chi thường xuyên trong tổng chi ngân sách năm 2020 còn cao (63,4%), các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp trong đại dịch còn chưa mang lại hiệu quả, sắp xếp tổ chức các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách chưa quyết liệt...

Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công cũng còn chậm, đặc biệt là vốn ODA, hết 9 tháng mới giải ngân đạt 24,8% dự toán. Việc điều chuyển vốn đầu tư công còn chậm và chưa kiên quyết, vẫn còn tình trạng giao vốn chưa hết, chưa đúng quy định.

Trong năm 2020, bội chi ngân sách ước khoảng 4,99% GDP, tăng 1,55% so với dự toán, cơ quan thẩm tra của Quốc hội cho rằng mức bội chi tăng cao hơn là hợp lý trong bối cảnh dịch bệnh.

Tuy nhiên, nhiều khả năng bội chi ngân sách sẽ tăng thêm 38,5 nghìn tỉ đồng do không thu được tiền bán vốn nhà nước tại doanh nghiệp, dẫn đến bội chi ngân sách vượt dự toán cao (khoảng 357,96 nghìn tỉ đồng), bằng 5,59%GDP.

Đặc biệt, các chỉ tiêu về nợ công tiếp tục tăng, tuy dự ước đến cuối năm 2020 vẫn dưới mức giới hạn an toàn, nhưng Ủy ban Tài chính ngân sách đề nghị Chính phủ đặc biệt lưu ý về nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ có thể chạm ngưỡng 25% tổng thu ngân sách.

Năm 2021, Chính phủ dự kiến tổng thu ngân sách là 1.343,33 nghìn tỉ đồng, chi ngân sách là 1.687 nghìn tỉ đồng, bội chi là 343,67 nghìn tỉ đồng. Nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ dự ước sẽ cao hơn 25% tổng thu ngân sách của năm 2021.

"Đó là dấu hiệu nguy hiểm, gây rủi ro và giảm mức an toàn tài chính quốc gia", cơ quan thẩm tra cảnh báo.

Nợ công tăng thêm, ngân sách chưa có dư để trả nợ

TTO - Nợ công tăng thêm của năm 2017 là 204.413 tỉ đồng và tiếp tục tăng trong khi ngân sách trung ương chưa có thặng dư để trả nợ. Việc ứng trước dự toán ngân sách lớn, có xu hướng tăng khiến nghĩa vụ bố trí ngân sách khó khăn.