Phóng to

Không còn những phụ nữ khuê các rặt nếp Trung Hoa cũ trong tiểu thuyết Pearl Buck, cũng không phải loại cô nương ẻo lả với nguy cơ chết yểu trong tiểu thuyết Quỳnh Dao. Họ là nữ thanh niên Trung Quốc thời mới, biết mình muốn gì, cần làm gì. Có học, có nhan sắc, có ý chí, họ đến Singapore, những mong làm cuộc đổi đời. “Cho dù cuộc sống của chúng ta có giá trị hay không, nhưng số phận có thể thay đổi được...”.

Họ tin thế, và hành động rất quyết đoán, không-cái-gì-là-không-dám-làm. Tính mục đích của họ rất cao, và họ sử dụng bản thân như phương tiện để thực hiện cho kỳ được mục đích ấy. “Ở cái mảnh đất này không có gì gọi là xấu hổ nhục nhã cả, chỉ có tiếp nhận... Thẻ cư trú là sinh vật ngoài cơ thể chúng mình, chúng mình không thấy nó, nó cũng không thấy chúng mình, nhưng khi nó leo vào cơ thể chúng mình, thì nó có thể làm thay đổi màu da, tính cách của chúng mình, nó còn có thể làm thay đổi cả linh hồn... Chỉ cần trở thành người có nhiều tiền, chỉ cần thay đổi cảnh ngộ, không trở về, dù có gọi là gì cũng có sao đâu...”

Lời kêu gọi ấy quả mạnh mẽ quá nên các tiểu long nữ trong truyện, Vương Dao và Phấn, một người từng là phóng viên ở Bắc Kinh, người kia là giảng viên đại học ở Thượng Hải, đã xóa bỏ hẳn gốc gác của mình.

Vương Dao bịa ra cái tên Helen, bịa cả một lý lịch gia đình, kết bạn với Phấn, vừa xem nhau như đồng hành vừa xem nhau là đối thủ. Mối tình của Vương Dao với ông Liễu Đạo có cái gì rất oan nghiệt. Sự tương phản giữa một ông già bất lực và một cô gái tràn đầy sinh lực, giữa sự giàu có và thế lực mông mênh của ông và sự quẫn bách của cô, sự tiêu phí tiền bạc và tháng ngày cuối đời một cách vô vọng của ông so với bao nhiêu kỳ vọng chưa bao giờ thỏa mãn của cô... Và kết cuộc là cái chết. Chỉ đến phút cuối đời, ông mới được biết tên thật của cô. Và tiếng ông gọi tên cô lần đầu tiên cũng là lần cuối cùng, trước khi chìm xuống biển sâu...

Những trang viết của Cửu Đan về các cô gái Trung Quốc tìm đến Singapore là một phơi bày rất tàn nhẫn. Cửu Đan xộc thẳng vào những sự thực có thể làm chảy máu trái tim người ta, một cách thẳng thừng.“Chúng tôi sinh ra là đã hư hỏng rồi... Có lúc chúng tôi muốn nói sở dĩ chúng tôi hư hỏng là do xã hội này, nhưng không làm sao nói ra được, vì chúng tôi rất xấu hổ khi nói như thế... Chúng ta có tư cách gì để rơi nước mắt? Nước mắt là sinh vật do cơ thể chúng ta sản sinh, không thể bỏ nó, chỉ có thể nuôi dưỡng nó ở trong người...”

Thế nhưng những cô gái thực dụng một cách đáng sợ ấy, hoàn toàn không hề là những kẻ trống rỗng. Bao nhiêu lần Vương Dao ngắm nhìn mình từ bên trong. Và với cái chết, cô tự vấn bằng một suy tư không hề nông cạn: “Có phải cái chết cũng triền miên chảy như dòng sông? Chảy từ nơi này đến nơi khác, chảy đến nơi bí mật không thể biết, không bắt đầu và cũng không kết thúc? Phải chăng cái chết cũng sinh sôi cái gì đó trên cơ thể con người, đồng sinh đồng diệt với con người?...”. Có phải vì thế, ông Liễu Đạo, con người đầy từng trải sau khi tường tận mọi thứ về cô, vẫn cứ yêu và gọi cô là người phụ nữ cao sang?

Gọi đúng tên sự vật, có lẽ đó là thế mạnh của những người trẻ. Và những nhà văn nữ Trung Quốc đã thực sự nhập cuộc. Họ cũng đóng góp vào tiến trình đoạn tuyệt với quá khứ và dấn bước vào tương lai một cách mạnh mẽ không thua gì nam giới.

_________________

(*) Đọc Quạ đen, tiểu thuyết của Cửu Đan, NXB Hội Nhà văn, 2003