Ngày 15-10, Bộ Nông nghiệp và Môi trường có báo cáo Thủ tướng về nhiệm vụ và giải pháp khắc phục hậu quả mưa lũ sau bão số 11.

Mưa bão số 11 gây thiệt hại hơn 16.000 tỉ đồng

Theo đó, bão số 11 không gây gió mạnh trên biển và đất liền nước ta (tại Quảng Ninh, Lạng Sơn chỉ bị ảnh hưởng gió mạnh cấp 6-7, giật cấp 8).

Tuy nhiên, hoàn lưu bão kết hợp với đới gió đông nam của áp cao cận nhiệt đới đã gây mưa rất lớn tại các tỉnh phía đông Bắc Bộ và thủ đô Hà Nội.

Tại Thái Nguyên xảy ra mưa đặc biệt lớn trên toàn tỉnh. Tổng lượng mưa 300 - 400mm, cá biệt một số nơi trên 560mm.

Do mưa rất lớn, tập trung trong thời gian ngắn, lũ trên sông Cầu, sông Thương, sông Cà Lồ, sông Trung lên rất nhanh và 9 trạm/5 tuyến sông vượt mức lũ lịch sử. Trong đó, đỉnh lũ sông Cầu tại Gia Bảy (Thái Nguyên) vượt lịch sử năm 2024 là 1,09m.

Ngập lụt sâu diện rộng tại Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hà Nội, Lạng Sơn, Cao Bằng từ 3-5 ngày.

"Đây là một trong những đợt thiên tai nghiêm trọng, lũ chồng lũ trên diện rộng ở các tỉnh nêu trên. Xảy ra gần như đồng thời các loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm như lũ lớn, đặc biệt lớn, vượt lịch sử, ngập lụt và lũ quét, sạt lở đất, gây thiệt hại nghiêm trọng về tính mạng, tài sản của nhân dân và các công trình đê điều, hồ chứa và cơ sở hạ tầng thiết yếu" - Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá.

Tính đến 13h chiều 15-10, mưa lũ sau bão số 11 làm 18 người chết và mất tích, 2.150 nhà bị thiệt hại, hư hỏng, gần 240.000 nhà bị ngập... Tổng thiệt hại về kinh tế ước tính 16.920 tỉ đồng, riêng Thái Nguyên 12.200 tỉ đồng.

Hạ tầng công cộng, nhà dân chưa đủ sức chống chịu với thiên tai

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bên cạnh những kết quả quan trọng đã đạt được, công tác ứng phó mưa lũ sau bão số 11 còn bộc lộ một số vấn đề tồn tại hạn chế, như công tác dự báo mưa lớn cực đoan, lũ đặc biệt lớn, vượt lịch sử còn hạn chế, chưa dự báo sớm được các giá trị vượt lịch sử trong đợt mưa lũ.

Bộ cũng cho rằng tình trạng ngập sâu, chia cắt, cô lập tại các khu vực vùng sâu, vùng xa và các đô thị lớn như Thái Nguyên, Bắc Ninh làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác tiếp cận hiện trường, chỉ huy, chỉ đạo ứng phó.

Năng lực chống chịu trước thiên tai của các công trình cơ sở hạ tầng còn hạn chế, nhất là với tình huống thiên tai đặc biệt lớn, vượt lịch sử.

Năng lực theo dõi giám sát thiên tai, cứu hộ, cứu nạn còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Phương tiện, trang thiết bị phục vụ công tác ứng phó thiên tai, cứu hộ cứu nạn còn thiếu, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhất là với khu vực vùng sâu, vùng xa.

Cùng với đó, phương án ứng phó với lũ lịch sử còn bị động, nhiều tồn tại. Hồ chứa thủy điện nhỏ chưa được quản lý, theo dõi giám sát chặt chẽ từ khâu xây dựng, quản lý hồ sơ, vận hành… dẫn đến sự cố hồ Bắc Khê 1 ở Lạng Sơn đã bị vỡ do lưu lượng lũ về hồ tăng nhanh.

"Thiên tai diễn ra dồn dập và đặc biệt khốc liệt, mang nhiều yếu tố bất thường, vượt mức lịch sử, xảy ra trên diện rộng, nhất là lũ chồng lũ là nguyên nhân khách quan gây thiệt hại lớn về người, tài sản.

Bên cạnh đó, mức độ đầu tư cho cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai như hệ thống đê điều, hồ đập, dự báo, cảnh báo…, hạ tầng công cộng và nhà dân chưa đủ sức chống chịu với sức tàn phá thiên tai, lũ lụt" - bộ nêu nguyên nhân.

Nâng cấp đê điều, hồ đập, công trình thoát lũ

Một trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm được Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất là khắc phục cấp bách cơ sở hạ tầng, nâng cao năng lực ứng phó, chống chịu.

Trong đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Xây dựng phối hợp với các địa phương thực hiện ngay nhiệm vụ khảo sát, đánh giá diễn biến, xác định nguyên nhân gây lũ lớn, lũ đặc biệt lớn, đỉnh lũ thực tế năm 2025 làm cơ sở nghiên cứu, điều chỉnh, nâng cấp tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đê điều, hồ đập, công trình thoát lũ, bảo đảm năng lực chống chịu với các hình thái thời tiết cực đoan có thể xảy ra.

Bộ cũng nghiên cứu nâng cấp công nghệ dự báo, đặc biệt là dự báo định lượng mưa, tác động của hoàn lưu bão, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất. Phối hợp với các bộ ngành, địa phương rà soát lại quy hoạch phòng, chống lũ, quy hoạch đê điều.

Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các địa phương tổ chức tổng kiểm tra, rà soát an toàn hệ thống các hồ chứa thủy điện nhỏ và hồ thủy lợi trên cả nước. Đồng thời có biện pháp xử lý dứt điểm đối với các hồ chứa không đảm bảo an toàn.

UBND các tỉnh, thành phố rà soát lại quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, kiên quyết di dời các khu dân cư ra khỏi vùng có nguy cơ cao, bảo vệ nghiêm ngặt không gian thoát lũ của các con sông lớn như sông Hồng, sông Cầu.

Năm nay, mưa bão cực đoan hiếm gặp

Từ nay đến hết năm, có khoảng 4-5 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông, và khoảng 2-3 cơn có khả năng ảnh hưởng đến nước ta - mức cao hơn so với trung bình nhiều năm.