Thế giới đang chuyển mình với những phim có chiều sâu lẫn tính thương mại. Điện ảnh Việt Nam cũng có những thay đổi đáng kể.

Nếu nhìn vào phòng vé thời gian gần đây có thể thấy điện ảnh Việt Nam đang bước vào thời kỳ hoàng kim với hàng loạt phim đạt doanh thu trăm tỉ, từ Bộ tứ báo thủ, Nụ hôn bạc tỉ, Đèn âm hồn, Nhà gia tiên...

Những con số ấn tượng này khiến không ít khán giả tin rằng điện ảnh nước nhà đã vươn lên, có thể sánh ngang các phim từ thị trường quốc tế.

Doanh thu cao ban đầu kéo theo việc các cụm rạp ưu tiên suất chiếu cho phim giúp các tác phẩm dễ đạt trăm tỉ hơn.

Doanh thu chưa bao giờ là thước đo duy nhất

Khán giả Việt vẫn luôn thích phim Việt - điều này là có cơ sở khi nhìn những con số doanh thu áp đảo của phim Việt so với các phim nước ngoài trên Box Office Vietnam. Thậm chí có thời điểm, cuộc đua dẫn đầu phòng vé chỉ là cuộc nói chuyện riêng tư của các bộ phim nội địa.

Có nhiều nguyên nhân phía sau những thành công thương mại này. Đầu tiên là do số lượng rạp chiếu phim ở Việt Nam đang tăng lên nhanh chóng. Hiện tại có hơn 200 cụm rạp (trung bình 1 cụm rạp có khoảng 5, 6 rạp nhỏ) đang hoạt động trên cả nước.

Điều này giúp phim Việt tiếp cận nhiều khán giả hơn. Từ đó khán giả Việt cũng dần hình thành thói quen ra rạp xem phim nội địa thay vì chỉ xem phim Hollywood như trước.

Ngoài ra các bộ phim trăm tỉ gần đây đều có chiến dịch quảng bá bài bản: phủ sóng các kênh truyền thông lớn trên mạng xã hội, những video reaction, clip cắt ngắn từ phim tạo hiệu ứng lan truyền mạnh, thu hút sự tò mò của khán giả. Dàn diễn viên và ê kíp tham gia loạt talk show, sự kiện, livestream để duy trì sức nóng.

Các phim cũng đáp ứng thị hiếu người xem hơn, cho thấy sự tìm tòi và tính toán kỹ lưỡng trước khi ra rạp của mỗi nhà sản xuất.

Đó là phim về gia đình, dòng dõi tổ tiên (Nhà gia tiên), tình yêu và sự trưởng thành của người trẻ (Nụ hôn bạc tỉ), văn hóa dân gian Việt kết hợp cùng yếu tố tâm linh (Đèn âm hồn)...

Tuy nhiên dù liên tiếp lập kỷ lục doanh thu nhưng nếu xét về chất lượng, các bộ phim Việt gần đây còn gây nhiều tranh cãi. Câu hỏi đặt ra là: Phim Việt trăm tỉ có thể hot lúc ra mắt nhưng bao nhiêu phim thực sự để lại dấu ấn lâu dài? Và phim có doanh thu cao có đồng nghĩa với chất lượng cao?

Thực tế điểm hạn chế chung của phim Việt vẫn nằm ở câu chuyện và kịch bản còn nhiều vấn đề, đa phần dễ đoán và thiếu chiều sâu. Bộ tứ báo thủ là bước lùi của Trấn Thành với dòng phim thế mạnh.

Có cảm giác nhà làm phim tập trung vào các mảng miếng hài hước nên nội dung không có nhiều điểm nhấn. Nụ hôn bạc tỉ dễ xem nhưng câu chuyện nông và có nhiều tình tiết phi lý.

Đèn âm hồn đầu tư mạnh vào hình ảnh song câu chuyện rời rạc và chắp vá. Trong khi đó, Nhà gia tiên có khởi đầu tốt nhưng hồi 3 nhiều tham vọng khiến tổng thể phim tạo cảm giác lê thê.

Đi vào vết xe đổ phim mì ăn liền

Giai đoạn "mì ăn liền" thập niên 1990 cũng là giai đoạn phim Việt bùng nổ nhưng thiếu chiều sâu.

Các phim thời đó là sản xuất nhanh, kịch bản đơn giản, nội dung chủ yếu là tình cảm sướt mướt, hành động kịch tính hoặc hài nhảm, kỹ thuật sơ sài và lạm dụng ngôi sao ca nhạc, người mẫu, diễn viên kém chuyên môn để hút khách.

Sau một thời gian khán giả dần nhận ra những tác phẩm này làm theo công thức cũ mòn. Họ dần quay lưng với các bộ phim dễ dãi và khiến thị trường suy thoái.

So sánh với phim Việt hiện tại, điểm được cải thiện rõ rệt nhất nằm ở khâu sản xuất.

Phần nhìn của phim "nịnh mắt" hơn, cho thấy sự dụng công trong việc đảm bảo chất lượng sản xuất của nhà làm phim. Các thể loại cũng đa dạng hơn, không chỉ có tình cảm và hài.

Việc còn nhiều thiếu sót trong nội dung khiến các bộ phim Việt dù thắng doanh thu nhưng cũng phần nào đi vào vết xe đổ giống những tác phẩm thời kỳ "mì ăn liền".

Đó là tập trung vào yếu tố thương mại, chạy theo thị hiếu khán giả, lạm dụng ngôi sao để câu khách, đổ tiền quảng bá mà bỏ qua chất lượng kịch bản.

Phim Việt hiện tại chưa hoàn toàn là "mì ăn liền" nhưng nếu chỉ chạy theo bề nổi và nghĩ rằng phim cứ ra rạp là giành chiến thắng thì rất có thể phim ảnh Việt sẽ quay lại thời kỳ cũ.

Chìa khóa để phát triển bền vững vẫn là việc dành nhiều thời gian hơn cho nội dung cốt lõi, giúp các bộ phim có chiều sâu và giá trị lâu dài hơn.

Các nhà làm phim cũng nên tận dụng cơ hội khi thị trường đang "nóng" để thử nghiệm những tác phẩm nghệ thuật chất lượng hơn, hướng đến sự phát triển bền vững cho điện ảnh nước nhà.

Thành công doanh thu với các nhà làm phim là điều đáng khích lệ, song câu chuyện cân bằng giữa doanh thu và chất lượng vẫn là điều điện ảnh Việt cần quan tâm và cải thiện.

Quỷ nhập tràng vào top 5 phim trăm tỉ; phim concert của Hoàng Thùy Linh thu 148 triệu đồng

Quỷ nhập tràng tiếp tục thống trị phòng vé, còn Vietnamese concert film: Chúng ta là người Việt Nam của ca sĩ Hoàng Thùy Linh có doanh thu ảm đạm.