Phóng to

Tàu sân bay Trung Quốc tại cảng Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh - Ảnh: AFP

Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Albert del Rosario cho biết Manila đã đưa ra đề nghị này với phía Bắc Kinh song chưa nhận được hồi âm. “Philippines đã chuẩn bị để bảo vệ quan điểm của mình theo đúng luật quốc tế, phù hợp với Công ước luật biển năm 1982 của Liên Hiệp Quốc (UNCLOS) và chúng tôi hỏi Trung Quốc có sẵn sàng làm như chúng tôi không” - ông Del Rosario cho biết.

Tòa án quốc tế về luật biển là một cơ quan xét xử độc lập được Liên Hiệp Quốc thành lập nhằm xử lý các tranh chấp theo Công ước luật biển của Liên Hiệp Quốc.

Trả lời Tuổi Trẻ về đề nghị của phía Philippines, ThS Hoàng Việt - giảng viên Đại học Luật TP.HCM, thành viên Quỹ nghiên cứu biển Đông - nhận định: “Thật ra ý tưởng của Philippines giải quyết tranh chấp thông qua phân xử của tòa án quốc tế không phải là mới. Nó từng xảy ra những thời điểm căng thẳng trong quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc năm 1995 xung quanh việc Trung Quốc chiếm bãi Vành Khăn mà Philippines tuyên bố thuộc chủ quyền của mình. Khi đó, Philippines đề nghị mang sự việc ra giải quyết tại Tòa án công lý quốc tế (ICJ).

Lần này thì qua đề nghị của ngoại trưởng Philippines, có lẽ vì Trung Quốc đã có những hành vi xâm phạm tới quyền chủ quyền của Philippines trên các vùng đặc quyền kinh tế (tức là vi phạm trực tiếp tới các quy định của UNCLOS) nên Philippines muốn đưa ra Tòa án quốc tế về luật biển (ITLOS) để giải quyết.

Tuy nhiên, ThS Việt cho rằng đề xuất lần này của Philippines bị vướng ở chỗ nó chỉ có thể hiện thực hóa nếu Trung Quốc cùng chấp thuận sự phân xử của bên thứ ba. Nhưng cho tới nay Trung Quốc vẫn kiên quyết không để bên thứ ba xen vào, coi đây như một cách hữu hiệu để đạt được mục tiêu ôm trọn biển Đông.

Nếu Trung Quốc không đồng ý (kể cả ICJ hay ITLOS) thì Philippines cũng không thể đưa Trung Quốc ra tòa được vì tòa sẽ không có thẩm quyền để giải quyết.

ThS Việt nói: “Việc tranh chấp này cũng có thể đưa ra giải quyết ở HĐBA LHQ, nhưng cần nhớ Trung Quốc là thành viên thường trực HĐBA LHQ, có quyền phủ quyết. Ngoài ra để thắng ở tòa, Philippines phải chuẩn bị kỹ lưỡng lập luận và có đủ bằng chứng pháp lý liên quan. Việt Nam có nhiều điểm tương đồng trong câu chuyện này với Philippines”.