Theo CNBC, Shadé Zahrai, chuyên gia giáo dục, đồng thời là người nghiên cứu hành vi và chiến lược lãnh đạo với hàng chục năm tư vấn cho các công ty thuộc danh sách Fortune 500, khẳng định trong những tình huống tranh luận hay phản biện ý kiến, mọi người không nhớ ai thắng hay đúng, họ chỉ nhớ cảm giác bạn đã mang lại cho họ.

Các nhà tâm lý học gọi đặc điểm này là sự "hiện diện cảm xúc" mà bạn để lại trong lòng người khác. Một số người tự nhiên khiến người xung quanh cảm thấy bình tĩnh và có năng lực, trong khi số khác vô tình tạo ra căng thẳng hoặc lo lắng.

Điều này không có nghĩa bạn phải luôn đồng thuận hay tránh tranh luận, chỉ là học cách phản biện mà không làm tổn hại niềm tin hay sự hợp tác.

Khơi gợi sự tò mò

Khi căng thẳng tăng lên, phản xạ tự nhiên của hầu hết mọi người là bảo vệ quan điểm của mình. Nhưng điều đó làm ảnh hưởng đến mối quan hệ hợp tác. Ngược lại, tò mò tạo cảm giác an toàn tâm lý, khuyến khích nghĩ về ý tưởng và hạ nhiệt bầu không khí.

Các nghiên cứu về sự tò mò trong đàm phán cho thấy những người bước vào cuộc trao đổi bằng câu hỏi thay vì yêu cầu đạt được kết quả tốt hơn và duy trì mối quan hệ tích cực hơn.

Thay vì nói: "Cách đó không được đâu", bạn có thể thử nói "Tôi đồng ý khoảng 80%. Bạn giúp tôi hiểu nốt 20% còn lại được không?", "Ý tưởng hay đấy. Bạn có thể giải thích rõ cách bạn suy nghĩ về vấn đề này không?" hoặc "Tôi thích hướng đi này. Còn nếu điều chỉnh theo cách kia, kết quả sẽ như thế nào?"

Cách dùng từ này cho thấy bạn đang mở lòng và chủ động, từ đó tăng sự tin tưởng và khả năng hợp tác.

Thay thế "nhưng" bằng "và" khi phản biện

Hãy chú ý đến ngôn từ để giúp đồng nghiệp thoải mái đóng góp vào cuộc trò chuyện. Nguyên tắc nổi tiếng "Vâng, và…" trong diễn xuất ứng tác nhằm giữ cho câu chuyện tiếp tục. Nguyên tắc này cũng đúng trong giao tiếp nơi làm việc.

Khi bạn đáp lại bằng "nhưng", bạn phủ nhận những gì vừa được nói. Khi dùng "và", bạn thừa nhận và xây dựng dựa trên ý kiến đó. Hãy thử so sánh hai câu sau: "Tôi thấy điểm lợi, nhưng tôi lo về chi phí" với "Tôi thấy điểm lợi, và tôi lo về chi phí".

Câu đầu thể hiện: "Tôi phản đối bạn". Câu thứ hai lại mang nghĩa: "Tôi đứng cùng bạn và muốn cải thiện điều này". Nhiều nghiên cứu cho thấy phong cách giao tiếp mang tính bổ sung thay vì đối kháng giúp nâng cao cảm giác an toàn tâm lý và hiệu quả chung của đội nhóm.

Đề nghị thử nghiệm một phương án

Khi nhận một lời từ chối thẳng thừng, hầu hết mọi người sẽ ngừng lắng nghe. Họ chuyển sang phòng vệ và chấm dứt hợp tác. Vì vậy, thay vì bác bỏ ý tưởng hoặc nói người khác "nên" làm gì, hãy chuyển sang cách nói cho phép hai bên cùng khám phá vấn đề.

Bạn có thể nói: "Chúng ta có thể thử nghiệm điều gì với ý tưởng này?", hoặc "Nếu thí điểm với một khách hàng trước thì mô hình này sẽ thế nào?".

Chỉ một thay đổi nhỏ trong từ ngữ nhưng tạo ra chuyển biến lớn trong tư duy. "Nên" gợi cảm giác phán xét và phòng thủ. "Có thể" mở ra tò mò và hợp tác. Một loạt nghiên cứu của các học giả Harvard cho thấy việc chuyển từ sự chắc chắn sang sự tò mò theo cách này giúp con người tạo ra nhiều giải pháp sáng tạo hơn.

Cách tiếp cận trên cũng đưa bạn từ vị trí "người cản trở" sang "người đồng sáng tạo", cho thấy bạn sẵn sàng xem xét những khả năng có thể chứ không phản bác. Khi người khác cảm nhận bạn đang cùng họ cải thiện ý tưởng thay vì phá bỏ, họ sẽ gắn kết với công việc hơn.

Bé gái phản biện với cô về bài văn miêu tả bố

Bé gái cho rằng, mình miêu tả bố đầu trọc là đúng nhưng cô thì lại suy nghĩ khác.