PGS.TS Phạm Lan Oanh - phó viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam - cho biết có nhiều nguyên nhân khiến hai mùa lễ hội sau COVID-19 vừa qua diễn ra trật tự, bình yên, nhưng chưa thể dự đoán lễ năm nay.

Mùa lễ hội năm 2025 mới chỉ bắt đầu khoảng một tuần nhưng ghi nhận khá đông người dân đi hội trên cả nước.

Lễ hội chùa Hương khai hội hôm 3-2 (mùng 6 tháng giêng) thu hút khá đông người đi lễ, tuy không quá chen chúc. Các lễ hội chùa Bái Đính (Ninh Bình), chùa Tam Chúc (Hà Nam)... cũng không có cảnh chen chúc như các năm trước, người dân được thong thả đúng nghĩa du xuân.

Lễ hội Cổ Loa, lễ hội đền Sóc (Hà Nội), lễ hội Phủ Dày, chợ Viềng (Nam Định) đông đúc người trẩy hội nhưng đều yên ổn.

Lễ hội đả cầu, cướp phết ở Vĩnh Phúc sau mấy năm không tổ chức cướp phết, năm nay mới cho cướp phết trở lại vào chiều 4-2 (mùng 7 tháng giêng), dù khách đông đúc nhưng màn cướp phết diễn ra không quá căng thẳng hay có những hình ảnh không đẹp.

Ở phía Nam, núi Bà Đen thu hút rất đông người nhưng cảnh lộn xộn, mất trật tự chưa được ghi nhận tại đây.

Bà Phạm Lan Oanh cho rằng còn quá sớm để khẳng định mùa lễ hội năm 2025 sẽ không có cảnh lộn xộn chen chúc.

Sau mấy năm COVID-19, năm 2023, 2024 mọi người bắt đầu hồ hởi đi lễ hội. Tuy nhiên đây đều là những năm lẻ. Theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, chỉ những năm chẵn kết thúc bằng số 0 hay số 5 mới được tổ chức lễ hội lớn.

Năm 2023-2024, lễ hội về cơ bản được tổ chức ở quy mô nhỏ, chủ yếu là người địa phương và địa phương lân cận, nên ít phát sinh các vấn đề như mất trật tự, ăn uống chè chén, lễ hội không bị "nhiễu".

Năm nay lễ hội được phép làm to. Lễ hội xuân còn kéo dài trong gần ba tháng nữa, nên chưa thể nói trước về tình hình trật tự lễ hội.

Ngoài ra theo truyền thống, lễ hội có năm phong, năm sái. Năm phong là năm làng quê được mùa, sung túc thì lễ hội (về bản chất là để mừng mùa, vui chơi, tận hưởng thành quả lao động sản xuất) sẽ được tổ chức to. Năm sái, năm mùa màng thất bát thì được tổ chức bé.

Có nơi thì cứ 3 năm, rơi vào các năm Tý, Ngọ, Mão, Dậu thì mới tổ chức to chứ không phải năm nào cũng tổ chức to thu hút đông du khách thập phương.

Cho nên hai năm qua lễ hội bình yên, trật tự, ngoài lý do công tác quản lý lễ hội tốt hơn khi quy định địa phương phải chịu trách nhiệm về lễ hội ở địa phương mình thì có thể còn vì các địa phương không tổ chức lớn.

Và không thể không kể đến lý do kinh tế, theo bà Oanh. Hai năm qua, mọi hoạt động xã hội, trong đó có lễ hội, đều còn "di chứng" COVID-19.

Nhiều di tích vẫn còn "mốc meo", kinh tế không cho phép nhiều nơi tổ chức lễ hội hoành tráng, và kinh tế cũng là lý do khiến người dân hạn chế đi lễ hội vui chơi hơn.

Độc đáo những bức tranh bằng xôi trong Lễ hội xôi Phú Thượng

Những nong xôi, đĩa xôi đủ màu sắc và trang trí hình đặc sắc như những bức tranh phong cảnh hữu tình dự thi hội nấu xôi ở Lễ hội xôi Phú Thượng (quận Tây Hồ, Hà Nội) khiến người xem thích thú.