Ông Võ Kim Cự phát biểu tại cuộc họp - Ảnh: L.K.

Phiên họp thẩm tra dự án Luật quy hoạch đã được tổ chức chiều nay (5-9) với sự chủ trì của Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh.

"Tỉnh nào cũng bia, cảng biển, sân bay... rất lãng phí"

Theo ông Cự, lâu nay có tình trạng là ngành cứ quy hoạch ngành, tỉnh cứ làm quy hoạch tỉnh. Ngành không liên kết với tỉnh, rồi tỉnh cũng tùy tiện. Lâu nay có nhiều chuyện như tỉnh nào cũng bia, cảng biển, sân bay, khu công nghiệp, rồi trong nông nghiệp có chuyện dứa, chuyện mía đường…, rất lãng phí nguồn lực.

“Tỉnh nào cũng đòi có cả công nghiệp, nông nghiệp, công nghệ cao, rồi sân bay… thì làm sao được. Chẳng có nước nào phát triển như vậy được. Tôi ở Hà Tĩnh trước đây cũng muốn làm sân bay, nhưng rồi thấy Quảng Bình có sân bay rồi thì Hà Tĩnh thôi, có thể dùng chung hạ tầng” - ông Cự nói.

Vị đại biểu từng là lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh đề nghị: “Cần có tổng kết sâu hơn, đánh giá toàn diện hơn từng ngành, từng địa phương, sau đó mới đưa ra kết luận. Quy hoạch muốn vào cuộc sống thì người dân phải được biết, xã hội phải được biết, chứ hỏi quy hoạch mà lục tủ mấy ngày mới tìm thấy thì… chết”.

“Phải bỏ tư duy nhiệm kỳ thì đất nước mới phát triển được. Cán bộ có nhiệm kỳ chứ quy hoạch thì không nên có nhiệm kỳ. Quy hoạch mà cứ 3 năm bổ sung, 5 năm điều chỉnh thì không được, nó tạo ra kẽ hở như các đồng chí nói là xin - cho”, ông Cự phát biểu.

Chấm dứt tình trạng tùy tiện trong quy hoạch

Đó là một trong những mục đích của dự án Luật quy hoạch lần này, được Thứ trưởng Bộ Kế hoạch - đầu tư Đặng Huy Đông trình bày trước Ủy ban Kinh tế.

Theo ông Đông, thống kê cho thấy đến nay có hơn 18.000 quy hoạch các loại ở các cấp. “Quy hoạch nhiều nhưng chất lượng không xứng đáng với số tiền, nguồn lực bỏ ra. Quy hoạch không gắn với nhu cầu sử dụng cũng như nguồn lực thực hiện và thiếu tính khả thi gây lãng phí nguồn lực của đất nước” - ông nói.

Ông Đông cũng cho biết tình trạng quy hoạch đang tồn tại hàng loạt vấn đề như thiếu gắn kết, không thống nhất và còn nhiều chồng chéo, mâu thuẫn làm giảm hiệu lực, hiệu quả của quy hoạch.

Quy hoạch chưa thể hiện được vị trí, vai trò là công cụ của Nhà nước để điều hành phát triển kinh tế - xã hội và sự kết nối giữa chiến lược với kế hoạch dẫn đến thiếu sự gắn kết trong mục tiêu, định hướng phát triển và giải pháp thực hiện.

Đặc biệt, quy hoạch rất dễ bị sửa, điều chỉnh, dẫn đến tính hiệu lực kém, dễ xin - cho. Ví dụ có khu vực đô thị quy hoạch khu vực thấp tầng, nhưng nhờ quan hệ nào đó mà người ta có thể sửa quy hoạch, cho xây cao tầng, bất chấp hệ lụy về cơ sở hạ tầng, xã hội xung quanh.

Việc tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt và tổ chức thực hiện quy hoạch bị buông lỏng, chưa xử lý kịp thời và thiếu kiên quyết trong chỉ đạo, điều hành. Xảy ra tình trạng thiếu gắn kết, khớp nối, rồi mâu thuẫn và chồng chéo các loại quy hoạch.

Thứ trưởng Đông khẳng định quan điểm xây dựng luật lần này là để hệ thống quy hoạch phải tuân thủ nguyên tắc từ cao xuống thấp, từ tổng thể đến chi tiết; quy hoạch địa phương phải tuân thủ quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng; quy hoạch chi tiết phải dựa trên quy hoạch tổng thể.

Dự án luật này sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi trình Quốc hội xem xét vào kỳ họp tháng 10 tới.