Phóng to

Tác giả, cựu binh James G.Zumwalt - Ảnh do nhân vật cung cấp

Ðây là lần đầu tiên một tác phẩm được viết bởi một chuyên gia quân sự Mỹ về quá trình thay đổi thế giới quan của chính ông đối với những người từng thuộc về bên kia chiến tuyến. Tuổi Trẻ đã có cuộc trao đổi với tác giả JAMES G.ZUMWALT - trung tá thủy quân lục chiến tại Việt Nam trước đây.

* Thưa ông, người dịch cuốn sách là Ðỗ Hùng đã tỏ ra tâm đắc về cách thể hiện rất thẳng thắn và trung thực của ông trong cuốn sách. Ông có phải “chiến đấu” với chính bản thân mình về mặt tâm lý khi giải thích, diễn đạt một điều quá khác so với những gì ông đã từng tin lại trở nên không còn đúng nữa?

- Thành thật mà nói, vì tất cả những người trả lời phỏng vấn của tôi đã chia sẻ câu chuyện của họ rất cởi mở nên tôi viết cuốn sách một cách dễ dàng. Tôi cảm thấy bị mê hoặc những trải nghiệm của họ. Càng biết nhiều về họ, tôi càng quyết tâm đảm bảo những chuyện đó sẽ được kể lại ở nước Mỹ. Những khó khăn, nỗi thống khổ, sức chịu đựng mà họ đã trải qua phải được lắng nghe ở đất nước của tôi. Và bởi vì chưa có ai đưa ra tiếng nói đó, tôi cảm thấy trách nhiệm của mình phải làm điều đó.

* Bác sĩ Phan, người đã mất em trai trong cuộc chiến, chính là người đã làm thay đổi quan niệm của ông về chiến tranh Việt Nam. Liệu có đúng khi nói rằng cuộc gặp gỡ của chuyến trở lại Việt Nam lần đầu tiên năm 1994 ấy đã làm thế giới của ông đảo lộn? Khoảng 200 cuộc phỏng vấn sau đó đã ảnh hưởng tới ông ra sao?

- Trước khi gặp bác sĩ Phan, tôi thậm chí chưa từng có ý niệm tìm hiểu những cảm nhận của phía bên kia chiến tuyến về cuộc chiến của Mỹ ở Việt Nam. Chỉ tới khi tự tôi cảm thấy cả hai chúng tôi đều có một điểm chung là chúng tôi đều mất đi một người anh em của mình thì tôi mới nghĩ mình cần lắng nghe. Ðó là khi một ánh sáng lóe lên trong đầu tôi, để tôi hiểu nỗi đau khổ là điểm chung, phổ quát. Mọi cuộc phỏng vấn sau đó đã ảnh hưởng tới tôi.

Những điều kiện mà các cựu binh phải chấp nhận, chịu đựng và vượt qua đã đẩy sức chịu đựng của con người tới những thái cực tưởng chừng không thể tin nổi.

Tôi không hiểu rằng trong khi thời kỳ quân ngũ của chúng tôi là có hạn định, khoảng 12-13 tháng, thì thời kỳ quân ngũ của họ là vô hạn.

* Như ông từng nói, quá trình nghiên cứu để viết ra cuốn sách đã giúp ông “bước ra khỏi sự dốt nát”. Ông thấy cuốn sách đã thay đổi cách suy nghĩ của người Mỹ về Việt Nam và cuộc chiến tranh Mỹ đã tham gia ở Việt Nam ra sao?

- Tôi nhận được cả phản ứng tiêu cực và tích cực. Tích cực từ phía những người giống tôi - sẵn sàng mở mắt để thấy những gì phía bên kia đã chịu đựng. Với rất nhiều cựu binh Mỹ từng đọc cuốn sách, họ nói với tôi rằng cuốn sách đã giúp họ giải tỏa được sự hận thù họ mang trong lòng. Phản ứng tiêu cực là từ phía những người không thể hoặc không sẵn sàng mở mắt ra, bởi vậy họ có thể sẽ mang sự hận thù đó sang thế giới bên kia.

* Ông mong muốn điều gì khi cuốn Chân trần, chí thép được xuất bản?

- Tôi muốn những người đã phục vụ trong chiến tranh ở phía bên kia hiểu có những người Mỹ nhận ra người Việt Nam đã trả giá đắt để chiến đấu cho niềm tin của họ. Và vì họ đã hi sinh như vậy, họ xứng đáng nhận được sự tôn trọng của chúng tôi.

Lần này tới Việt Nam, tôi sẽ thăm một số cơ sở đã được thành lập và hỗ trợ tài chính từ một người bạn Mỹ gốc Việt của tôi để cung cấp chân tay giả. Tôi cũng muốn cho các cựu binh Việt Nam biết một nhà sản xuất phim của Mỹ nổi tiếng - Ken Burns, người có kế hoạch sản xuất một phim tài liệu về chiến tranh Việt Nam, và cũng sẽ lắng nghe câu chuyện của họ. Vì cần phải thực hiện một số nghiên cứu, bộ phim này sẽ không ra mắt trước năm 2016.

Phóng to Sách do First News và NXB Tổng Hợp TP.HCM ấn hành - Ảnh: First News Hôm nay (21-4), James G.Zumwalt có mặt tại TP.HCM để tham gia buổi ra mắt cuốn sách Chân trần, chí thép. Ông đã trở lại Việt Nam hơn 50 lần để thực hiện các cuộc phỏng vấn với tất cả thành phần có liên quan tới cuộc chiến tranh chống Mỹ, trong đó có cả những tướng lĩnh cao cấp nhất tới những người dân bình thường để hiểu rõ hơn về những lực lượng của Việt Nam. Xuất thân từ gia đình có truyền thống binh nghiệp, trung tá thủy quân lục chiến James G.Zumwalt đã có mặt tại chiến trường Việt Nam cùng với cha mình - đô đốc, chỉ huy trưởng lực lượng hải quân Mỹ Elmo Russell Zumwalt, Jr. và anh trai là trung úy Elmo - người sau này đã chết vì phơi nhiễm chất độc da cam do chính cha mình ra lệnh rải xuống Việt Nam. Năm 1996, James nghỉ hưu. Hiện ông là cố vấn an ninh, chuyên viết về các chính sách đối ngoại và các vấn đề quốc phòng. James G.Zumwalt cho biết nếu tìm đủ tài liệu từ phía các cựu binh Việt Nam, ông sẽ viết một cuốn sách về cuộc chiến tranh ở Việt Nam theo cách nhìn của chính những cựu binh đó. Ở tuổi 62, ông có sở thích leo núi và tập thể dục, dù thừa nhận đôi lúc có vẻ khó khăn hơn ngày trước.