Cửa hàng hàn sắt trên đường Nguyễn Thượng Hiền, Q.Gò Vấp, TP.HCM - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG

Xóm nghèo (KP Thống Nhất 2, phường Dĩ An, TX Dĩ An, Bình Dương) bị bao vây ba mặt bởi các nhà xưởng của Khu công nghiệp (KCN) Sóng Thần. Ít nhất hơn một lần người dân hoảng loạn khi có hỏa hoạn từ nhà xưởng.

Sống ở khu công nghiệp

Sáng 11-4-2019, Công ty Pan Pacific bốc cháy, khói nghi ngút. Ngọn lửa bao trùm toàn bộ nhà xưởng và cháy lan sang một xưởng khác cách khu dân cư một con đường. Ai nấy vô cùng hoảng loạn, lo lửa cháy lan. 

Công nhân không dám vào làm việc ở các công ty lân cận... Nhà xưởng công ty bị thiêu rụi, may mắn là ngọn lửa đã được khống chế không lan rộng. Một phen hú vía.

Đó không phải là lần đầu, cũng chưa chắc là lần cuối khi người dân chứng kiến cảnh những ngọn khói bốc lên cao với tiếng hú xe chữa cháy và nỗi sợ hãi. Nhưng cháy nổ là chuyện họa hoằn. Cái lo lớn hơn là những độc hại hằng ngày từ nhà xưởng lan qua nhà dân.

Đó là khói, bụi, mùi hóa chất, tiếng ồn xuất phát từ các cơ sở sản xuất. Hỏa hoạn có thể dập tắt nhưng các kiểu ô nhiễm từng ngày ảnh hưởng sức khỏe con người từ tháng này sang năm nọ thì… phải chịu đựng triền miên!

Một lần ghé người quen gần Công ty giày da T.B (Thuận An, Bình Dương), tôi đã rất khó chịu với tiếng rồ rồ phát ra từ công ty. Ồn đến mức khi tôi gọi điện thoại, người bên kia nghe rõ tiếng ồn. Người ở đây bấy lâu phải sống cùng tiếng ồn đó. 

Ở khu dân cư Thông Dụng (Thuận An, Bình Dương) có một cơ sở sản xuất kính nổi thỉnh thoảng vẫn xả thẳng lên trời một cột khói cao vài chục mét. Khi xảy ra vụ việc cháy ở Công ty Rạng Đông, nhiều người mới giật mình nhìn lại những nhà xưởng, công ty sát cạnh khu xóm nhà mình. Hoạt động từ nhà xưởng có phát tán những thứ độc hại gì ra môi trường? 

Việc cảnh báo độc hại và nguy hiểm vẫn còn bỏ ngỏ.

Dùng nhà làm xưởng

Có người nói: mua nhà, sống cạnh KCN, nhà xưởng thì phải chịu! Nhưng đâu thể nghĩ đơn giản để chịu đựng theo cách này? Bạn có thể sống yên không khi một ngày kia nhà bên cạnh mở xưởng sắt, xưởng in… 

Tia lửa, tiếng ồn, mùi sơn, mùi hóa chất… suốt ngày bao vây cuộc sống gia đình bạn. Hoặc như cảnh các cơ sở dệt, nhuộm, cơ sở giết mổ ngay giữa khu dân cư xả nước thải và mùi hôi cả xóm. Đi khắp các quận nội thành TP.HCM, không khó tìm những căn nhà dùng làm xưởng kiểu này.

TP.HCM đã có chủ trương di dời, chuyển đổi hoặc ngưng hoạt động các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm nằm xen cài trong khu dân cư từ năm 2003 nhưng đến nay vẫn chưa thể dứt điểm chuyện này ở các quận nội thành. 

Trong khi về huyện ngoại thành Củ Chi lại nghe bà con than phiền về chuyện các nhà xưởng mang ô nhiễm về vùng quê xưa vốn trong lành của họ. Nhiều cơ sở sản xuất, nhà xưởng lớn mọc lên giữa khu dân cư (thay vì vào KCN theo đúng quy hoạch). Nhà xưởng đến đâu, ô nhiễm đến đó và người dân lại tiếp tục sống cùng ô nhiễm.

Nhà xưởng bất cứ ngành nghề nào cũng có khả năng xả thải nguồn ô nhiễm (khói bụi, nước thải, mùi hôi, tiếng ồn...) kèm nguy cơ bệnh tật cho con người. Thực tế nêu trên không chỉ ở TP.HCM. Người dân vẫn bức xúc, bất bình rồi vẫn phải chịu đựng! Và đâu đâu cũng có những khu dân cư lộn xộn, chất lượng sống thấp kém.

Nhà để ở, cấm kinh doanh được không?

TTO - Tại nhiều khu đô thị mới và hiện đại ở TP.HCM, xen kẽ trong khu nhà ở, những biệt thự sang trọng là những nhà hàng ăn uống, quán cà phê..., gây bất an và bức xúc với nhiều người dân.