Đó là trường hợp Huỳnh Khắc Vũ (29 tuổi, xã Bình Hòa, H.Vĩnh Cửu, Đồng Nai) bị khởi tố bị can về tội danh cố ý gây thương tích, cho tại ngoại do nhân thân tốt.

Bị bức ép

Chúng tôi gặp Vũ khi anh vừa ngơi tay cho công việc trong một công ty khai thác đá. Chủ ở đây thương tính chất phác của Vũ mà nhận vào làm. Vũ điềm đạm, ít nói. Nhìn Vũ, ít ai nghĩ Vũ từng dùng mã tấu chém vào người khác.

Theo kết luận điều tra của Công an H.Vĩnh Cửu, Vũ gây thương tích 15% cho Đỗ Đức Khoa (26 tuổi, ngụ Bảo Thắng, Lào Cai). 

Ngày 25-11-2016, Khoa cùng 7 người nữa đến nhà bà Trần Yến (mẹ Vũ) để đòi nợ cho Công ty Lộc Phát (ấp Thái Hòa, xã Hố Nai 3, Trảng Bom, Đồng Nai).

Tại nhà bà Yến, chỉ có Vũ ở nhà. Nhóm Khoa yêu cầu Vũ phải trả lãi vay 300.000 đồng/ngày, đây là lãi khoản vay 15 triệu đồng của bà Yến. Vũ không có tiền, Khoa lấy số điện thoại của Vũ rồi ra về.

Chiều cùng ngày, nhóm Khoa quay lại nhà đòi tiền. Gặp Vũ, Khoa tiếp tục yêu cầu Vũ trả tiền thì xảy ra cự cãi giữa Vũ và Khoa. 

Quá bức xúc, Vũ chạy vào sau nhà lấy mã tấu chém Khoa một nhát trúng vào phần đầu bên trái và tay trái khiến Khoa ngã xuống đất. 

Khoa dùng cây đánh trúng vào đầu Vũ gây rách da. Vũ chém thêm một nhát trúng vào đùi trái Khoa. Khoa bỏ chạy.

Cho vay nặng lãi

Theo bà Yến, bà có vay của Công ty Lộc Phát 10 triệu đồng, phải trả vốn và lãi 400.000 đồng/ngày trong 33 ngày thì dứt. Tiếp sau đó, bà Yến vay thêm 5 triệu đồng, trả lãi 75.000 đồng/ngày, khi nào trả hết tiền gốc thì dừng.

Nhà nghèo, bà Yến làm lụng vất vả nuôi ba đứa con. Vũ là con đầu đi làm công nhân phụ mẹ lo cho hai em. 

Do cần tiền mở quán cà phê cóc nên bà Yến vay tiền của Công ty Lộc Phát. Bà vẫn đóng tiền lãi đầy đủ trong những ngày đầu. Việc buôn bán ế ẩm, không đủ tiền xoay xở, mẹ Vũ ngưng trả 3 ngày thì bị nhóm Khoa đến đòi nợ, đây là nguyên nhân xảy ra vụ án trên.

"Sáng hôm đó chỉ có tui ở nhà. Lúc này có nhóm thanh niên 8 người đến tìm mẹ tui. Bọn chúng chửi tục, đe dọa cả gia đình, rồi xông vào nhà, đòi đập phá nhà. Chúng vây tui lại, dồn vào tường, giật điện thoại tui, ép tui phải trả tiền thay cho mẹ..." - Vũ kể lại sự việc.

Cả nhóm đòi nợ bỏ đi được một lát thì Vũ tiếp tục nhận được tin nhắn đe dọa: "Tao cho mày cơ hội cuối cùng...". 

Đến chiều, nhóm Khoa quay lại, xông vào nhà. "Khoa chửi, đe dọa ép tui đưa tiền, đòi đánh tui. Thấy vậy tui chạy ra sau nhà lấy cây dao mác dài 70cm dùng để chặt cỏ, rồi chém Khoa" - Vũ thuật lại diễn biến. "Làm việc với cơ quan công an, Khoa chối việc dọa đánh tui trước", Vũ nói tiếp.

Phải xử lý cả phía đòi nợ

Thẩm phán Lê Thành Văn - Tòa án cấp cao tại TP.HCM - cho rằng việc cơ quan điều tra chỉ xử lý hành vi cố ý gây thương tích đối với Vũ là không đảm bảo xử lý toàn diện vụ án.

Theo thẩm phán Văn, cơ quan điều tra cần làm rõ nguyên nhân, điều kiện, hoàn cảnh dẫn đến hành vi phạm tội của Vũ, không thể tách bạch hành vi của Vũ ra khỏi mối quan hệ nhân quả của tất cả các hành vi bên trong vụ án. 

Chính hành vi chửi bới, ép trả tiền, ép lấy số điện thoại, đe dọa hành hung liên tục từ sáng đến chiều cùng ngày là nguyên nhân khiến Vũ bộc phát hành vi chống trả, tấn công.

Về phía nhóm cho vay tiền, thẩm phán Văn cho rằng có dấu hiệu của hành vi cho vay nặng lãi. Vấn đề này đang gây bức xúc lớn cho xã hội, là nguyên nhân kéo theo nhiều vi phạm pháp luật khác như gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích, bắt giữ người trái pháp luật...

Thẩm phán Văn phân tích: giữa Công ty Lộc Phát với bà Yến (cũng như người khác) có niềm tin nào để họ cho vay không cần thế chấp? Phải chăng phía cho vay nặng lãi chỉ có niềm tin dùng sức mạnh dồn ép người vay phải trả tiền lãi chất chồng? Một tình tiết dễ thấy mà cơ quan điều tra hoàn toàn có thể xử lý là nhân thân các đối tượng đòi nợ. 

Phải tìm hiểu nhóm đối tượng này, họ là người từ đâu đến, lý lịch thế nào, có mối quan hệ ra sao với Công ty Lộc Phát, có hợp đồng lao động hay không?

Về phía Công ty Lộc Phát, cơ quan điều tra cũng cần làm rõ có giấy phép hoạt động, có chức năng cho vay hay không và trách nhiệm trong việc tổ chức nhân viên đòi nợ hành hung, đe dọa con nợ.

Thẩm phán Văn khẳng định phải xử lý thật nghiêm hành vi vi phạm pháp luật của nhóm thanh niên đòi nợ và việc cho vay nặng lãi để bảo đảm khách quan, toàn diện.