Duduzane trong thời gian làm việc cho các công ty nhà Gupta - Ảnh: TOTPI

Báo cáo điều tra về "chiếm đoạt nhà nước" (thao túng chính quyền vì lợi ích nhóm) công bố hồi tháng 11-2016 xác định để thâu tóm các hợp đồng chi tiêu công, ba anh em gia đình Gupta (gốc Ấn Độ) đã câu kết với Tổng thống Jacob Zuma (vừa từ chức) thông qua "thái tử" Duduzane Zuma.

"Thái tử" đã kịp xuất cảnh trước khi bị sờ gáy   

Ngày 18-2, báo chí Nam Phi đưa tin bốn đối tượng nêu trên đều đã ra nước ngoài. Duduzane có thể ở Dubai,  còn ba anh em doanh nhân nhà Gupta đã quay về quê quán gốc ở Ấn Độ.

Báo Rapport đưa tin ngày 18-1, Duduzane đã xuất cảnh trên chuyến bay của Hãng hàng không Emirates đi Dubai. Còn Ajay Gupta (đang bị truy nã) đã rời Nam Phi hôm 6-2 trên chuyến bay của Hãng Emirates đi Dubai. Ajay có hai hộ chiếu Ấn Độ và Nam Phi.

Báo Times of India (Ấn Độ) đưa tin hôm 14-2, hai anh em Ajay và Atul Gupta đã dự một nghi lễ Ấn giáo tại quê nhà Saharanpur (Ấn Độ). Mấy ngày sau, Ajay cùng em út Rajesh Gupta đi dự đám cưới ở Ấn Độ.

Do trong quá trình điều tra nên tướng Hangwani Mulaudzi - người phát ngôn của Cảnh sát đặc nhiệm Nam Phi, không tiết lộ chi tiết. Ông chỉ khẳng định: "Việc truy tìm gia đình Gupta vẫn tiếp tục. Chúng tôi đang sử dụng mọi nguồn lực có thể. Chúng tôi cũng có các bên hỗ trợ". Ông cho biết đến giai đoạn bắt giữ sẽ công bố đầy đủ danh tính các đối tượng liên quan.

Cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức dân sự ở Nam Phi đã treo thưởng 1,1 triệu rand (gần 95.000 USD) cho người cung cấp thông tin tìm thấy Duduzane và ba anh em nhà Gupta.

Ba anh em nhà Gupta và Duduzane Zuma (phải) - quý tử của cựu tổng thống Jacob Zuma - Ảnh: INDEPENDENT MEDIA

Từng tông xe chết người

Quý tử tổng thống Duduzane Zuma đã kịp xuất cảnh chỉ ít ngày trước khi Cơ quan Công tố quốc gia Nam Phi (NPA) gửi thư yêu cầu giải trình vì sao không bị truy tố về tội cố ý làm chết người.

Sự việc có liên quan đến vụ gây tai nạn ngày 1-2-2014. Hôm đó Duduzane cầm lái chiếc siêu xe Porsche 911 chạy trên quốc lộ trong lúc trời mưa và tông vào một chiếc xe chở khách nhỏ ở ngoại ô Johannesburg làm một người chết, ba người bị thương nặng.

Tai nạn vừa xảy ra, người đầu tiên Duduzane gọi điện thoại cầu cứu là Rajesh Gupta.

Theo kết luận điều tra của cảnh sát, tai nạn xảy ra do Duduzane bất cẩn trong khi lái xe, dù vậy đến tháng 8-2015, NPA lại thông báo không truy tố.

Tổng thống Nam Phi chết vì lợi ích nhóm như thế nào? TTO - Số phận của Tổng thống Nam Phi Jacob Duma gắn liền với gia đình Gupta. Nghi vấn quan hệ lợi ích nhóm bắt đầu vỡ lỡ từ năm 2013. Sau khi ông Zuma từ chức, cơ quan pháp luật đã "sờ gáy" gia đình Gupta.

Lò Nam Phi đòi đốt củi cả Tổng thống TTO - Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma rời khỏi chính trường là giải pháp đã được dự kiến. Tòa phúc thẩm Tòa án tối cao Nam Phi đã cáo buộc ông liên quan đến 783 tội về nhận hối lộ, trốn thuế và tham ô tài sản.

Tổng thống Nam Phi buộc phải từ chức trước sức ép của đảng cầm quyền TTO - Tổng thống Nam Phi, ông Jacob Zuma, rốt cuộc cũng đã phải tuyên bố từ chức sau khi đảng cầm quyền ANC thể chịu đựng ông thêm sau nhiều năm kéo ì đất nước.

Đến tháng 10-2017, công tố viên Gerrie Nel phụ trách vụ án tuyên bố: "Không có bất kỳ động cơ nào để NPA từ chối truy tố ông Zuma (Duduzane). Gia đình nạn nhân Dube đáng được hưởng công bằng". 

Gerrie Nel là công tố viên đã truy tố Oscar Pistorius, vận động viên điền kinh khuyết tật lừng danh của Nam Phi từng phạm tội sát hại bạn gái hồi năm 2013.

Ông Kallie Kriel - chủ tịch Tổ chức bảo vệ quyền công dân Nam Phi AfriForum, ghi nhận quyết định của NPA đã chứng tỏ quý tử tổng thống cũng không thể sống trên pháp luật.

Chiếc xe bị Duduzane tông vào gây chết người năm 2014 - Ảnh: GALLO

"Thái tử" muốn gì cũng được chiều

Phe đối lập Nam Phi tố cáo Duduzane Zuma với danh nghĩa con trai tổng thống đã nhận hối lộ và câu kết với gia đình Gupta để ký kết các hợp đồng chi tiêu công.

Theo các thư điện tử rò rỉ được báo chí Nam Phi công bố hồi tháng 5-2017, nhà Gupta tiếp cận "thái tử" Duduzane rất sớm và tận tình chăm sóc Duduzane trong khi Duduzane cũng rất biết tận dụng lòng tốt "bánh ít đi, bánh quy lại" của nhà Gupta. 

Năm 2012, gia đình Gupta tặng cho Duduzane một chuyến đi chơi "mát trời mây" với bạn gái trên đảo du lịch Mauritius.   

Ba năm sau, họ cho Duduzane mượn tiền mua một căn hộ trị giá đến 1,48 triệu USD trong cao ốc Burj Khalifa cao nhất thế giới ở Dubai. 

Cũng trong năm 2015, Công ty tin học Sahara Computers của gia đình Gupta "chơi sộp" chi vài chục ngàn USD mừng đám cưới Duduzane.

Ngoài ra, gia đình Gupta sẵn sàng móc hầu bao cho các khoản chi tiêu tốn kém của Duduzane như đi du lịch bằng vé máy bay hạng sang, nghỉ ngơi tại khách sạn năm sao, đi lại bằng xe Limousine sang trọng.

Nhà Gupta chi nhiều chục ngàn USD mừng đám cưới Duduzane năm 2015 - Ảnh: FACEBOOK

26 tuổi đã nắm hàng chục doanh nghiệp 

Lúc đương chức, Tổng thống Jacob Zuma luôn bác bỏ mọi chỉ trích liên quan đến con trai ông. Ngày 22-6-2017, ông từng phân trần trước quốc hội: "Dù nó là con trai tổng thống, đâu có luật nào cấm nó kinh doanh!". 

Song nếu chú ý sẽ thấy con đường thăng tiến của doanh nhân trẻ thành đạt Duduzane gắn liền với quá trình thăng quan tiến chức của cha mình.

Năm 2004, Duduzane Zuma làm nhân viên tập sự tại Công ty Sahara Computers. Đến tháng 12-2007, ông Jacob Zuma được Đại hội Dân tộc Phi (ANC) tín nhiệm bầu làm chủ tịch. Thế là năm 2008, quý tử Duduzane được bầu vào Hội đồng quản trị công ty.

Sáu tháng sau đó, Duduzane tiếp tục được đề bạt giữ chức giám đốc Tập đoàn Mabengela Investments rồi đứng đầu hàng chục công ty của gia đình Gupta. Lúc đó Duduzane mới 26 tuổi. Năm 2015, cậu lãnh lương 300.000 rand (gần 25.000 USD) và là người có mức lương cao nhất tập đoàn.

Do sức ép của công luận, đến tháng 4-2016 Duduzane mới chịu từ bỏ chức vụ lãnh đạo trong các công ty và bán lại cổ phần. 

Tháng 8-2017, tổ chức đấu tranh chống tham nhũng OUTA ở Nam Phi đã đệ đơn kiện Duduzane về các tội tống tiền, cưỡng đoạt tài sản và trốn thuế.