Vụ cháy tại kho chứa hàng ở chung cư Rubyland, Q.Tân Phú (TP.HCM) vào giữa tháng 1-2018 khiến cư dân hoảng loạn chạy xuống sân - Ảnh: TIẾN LONG

Đây là căn cứ để cảnh sát phòng cháy chữa cháy (PCCC) kiểm tra, xử phạt các cơ sở không mua bảo hiểm cháy nổ (BHCN). 

Tuy nhiên, theo thượng tá Nguyễn Đức Vinh - phó Phòng hướng dẫn chỉ đạo về phòng cháy Cảnh sát PCCC TP.HCM, trên thực tế có những trường hợp khó xác định được đối tượng xử phạt.

Gần 2.000 công trình có nguy cơ cháy chưa mua bảo hiểm

Theo thượng tá Nguyễn Đức Vinh, toàn TP hiện có trên 10.000 công trình có nguy cơ về cháy nổ (theo nghị định 79 năm 2014). Trong đó, chỉ hơn 8.300 công trình có mua BHCN (chiếm khoảng 75%).

Cụ thể, các chung cư, nhà tập thể chưa thành lập ban quản trị gần như không mua BHCN. Số khác do cư dân không thống nhất mua BHCN phần căn hộ, nên ban quản trị cũng chỉ mua bảo hiểm những phần chung...

Ông Vinh cũng nêu thực tế có những doanh nghiệp, người dân xây kho bãi cho thuê. Chủ kho bãi có nhà, xưởng, bên thuê đưa máy móc thiết bị đến hoạt động nên bên thuê chỉ mua bảo hiểm cho máy móc thiết bị chứ không mua bảo hiểm cho nhà kho, nhà xưởng. 

Còn tại các chợ truyền thống, ban quản lý chợ chỉ mua bảo hiểm cho nhà lồng chợ, còn những sạp chợ phải do tiểu thương mua. Giống như tình trạng tại các chung cư nói trên, nhiều tiểu thương không chịu mua BHCN.

Theo thượng tá Vinh, nghị định 23 quy định phải mua BHCN cho cả tòa nhà và các công trình, thiết bị kèm theo. Vì vậy, những công trình có nguy cơ cháy nổ không mua BHCN hoặc mua không đầy đủ như trên sẽ bị xử phạt. 

Tuy nhiên, trên thực tế có nhiều trường hợp khó xác định được đối tượng xử phạt. 

"Ban quản trị chung cư chỉ là người được cư dân bầu ra và nhận ủy quyền của các chủ sở hữu trong tòa nhà để thương thảo hợp đồng và mua bảo hiểm. Còn xử lý các chủ căn hộ thì người dân lập luận rằng từng căn hộ không thuộc đối tượng mua BHCN bắt buộc nên rất khó xử lý" - ông Vinh nói.

Ngoài ra, tại TP.HCM còn có khoảng 1.000 công trình có nguy cơ về cháy nổ nhưng tồn tại trước khi Luật PCCC có hiệu lực (năm 2001). Những công trình này không bảo đảm về PCCC, không được thẩm duyệt về PCCC nên các cơ sở không bán BHCN.

Bán bảo hiểm sai cũng bị xử lý

Theo thượng tá Vinh, từ năm 2014, những quy định mới ban hành hủy bỏ hiệu lực của những văn bản cũ nên cơ quan PCCC thiếu quy định đồng bộ để xử phạt các cơ sở vi phạm. "Sắp tới, theo nghị định 23, không mua BHCN thì bị phạt đến 80 triệu đồng" - thượng tá Vinh cho biết.

Điểm mới của nghị định 23 so với các văn bản trước là việc bán BHCN phải đúng quy định, nếu bán sai sẽ bị xử lý. 

Cụ thể, doanh nghiệp bán bảo hiểm có quyền từ chối bán BHCN khi cơ sở chưa có nghiệm thu về PCCC; cơ sở không có biên bản kiểm tra về PCCC hoặc biên bản kiểm tra đã quá một năm; cơ sở đang bị tạm đình chỉ hoạt động do vi phạm về PCCC.

Một điểm mới nữa của nghị định 23 là hằng năm Bộ Công an phải công bố cơ sở có nguy hiểm về cháy nổ trên cổng thông tin điện tử của bộ (trừ cơ sở an ninh quốc phòng).