Năm 2025 trôi qua không chỉ với những biến động của đời sống đương đại, mà còn ghi dấu như một năm đặc biệt của văn hóa - nghệ thuật thế giới, khi hàng loạt nhân vật lớn như David Lynch, Tatsuya Nakadai, Ozzy Osbourne, Robert Redford... lần lượt rời xa công chúng. 

Tuổi Trẻ Online điểm lại những chân dung nghệ sĩ, nhân vật văn hóa nổi bật chúng ta đã nói lời tiễn biệt trong năm vừa qua. 

David Lynch

Sự ra đi của David Lynch khiến giới làm phim toàn cầu bàng hoàng. Ông không chỉ là một đạo diễn, mà là một hiện tượng hiếm hoi của điện ảnh thế giới - người tạo ra ngôn ngữ kể chuyện siêu thực mang đậm dấu ấn cá nhân, không thể sao chép.

Từ Eraserhead, Blue Velvet đến Mulholland Drive và loạt phim Twin Peaks, David Lynch mở ra một thế giới điện ảnh nơi logic bị bẻ cong, cảm xúc được dẫn dắt bằng tiềm thức hơn là lý trí. 

Phim của David Lynch không tìm cách chiều lòng số đông. Ông tin rằng điện ảnh không cần phải được giải thích trọn vẹn, mà nên được cảm nhận như một trải nghiệm tinh thần. 

Ảnh hưởng của David Lynch lan rộng từ điện ảnh độc lập, truyền hình, cho đến nghệ thuật thị giác đương đại.

Tatsuya Nakadai 

Tin Tatsuya Nakadai qua đời ở tuổi 92 không gây choáng váng vì sự bất ngờ, mà bởi cảm giác một thời đại điện ảnh vàng son của Nhật Bản vừa lặng lẽ khép lại. 

Với nhiều khán giả, Nakadai dường như đã thuộc về quá khứ từ rất lâu, bởi tên tuổi ông gắn chặt với những huyền thoại như Akira Kurosawa, Kobayashi Masaki và Toshiro Mifune.

Trong lịch sử điện ảnh Nhật Bản, Nakadai là gương mặt hiếm hoi vừa mang dáng dấp lãng nhân cô độc, vừa sở hữu chiều sâu nội tâm hiếm thấy. 

Ông là phản diện đáng nhớ trong Yojimbo, rồi hóa thân thành vị lãnh chúa già điên loạn trong Ran, bước thất thần giữa tàn tích lâu đài cháy rực. 

Hợp tác cùng đạo diễn Kobayashi Masaki, ông để lại dấu ấn sâu đậm qua Harakiri và Kwaidan. 

Harakiri không ca ngợi võ sĩ đạo mà phơi bày sự đạo đức giả của một tầng lớp xã hội, còn Kwaidan trở thành một trong những phim kinh dị kinh điển nhất lịch sử Nhật Bản, nơi Nakadai thể hiện khả năng hóa thân đa dạng của mình.

Ozzy Osbourne 

Ngày 22-7, Ozzy Osbourne qua đời ở tuổi 76, chỉ ít ngày sau buổi hòa nhạc chia tay tại Birmingham - nơi ông bắt đầu hành trình âm nhạc của mình. Sự ra đi của ông khép lại một chương huyền thoại của rock và heavy metal thế giới.

Với Black Sabbath, Ozzy Osbourne góp phần đặt nền móng cho heavy metal - thứ âm nhạc nặng nề, u tối, phản kháng mạnh mẽ với xã hội hiện đại. 

Không chỉ âm nhạc, Ozzy còn nổi tiếng với những màn trình diễn gây sốc, lối sống nổi loạn và hình ảnh "hoàng tử bóng tối". 

Nhưng phía sau lớp vỏ tai tiếng ấy là một nghệ sĩ đã sống trọn vẹn cho sân khấu, cho tự do sáng tạo và cho tinh thần rock nguyên bản.

Robert Redford 

Robert Redford trút hơi thở cuối cùng ở tuổi 89, để lại khoảng trống lớn trong lòng khán giả và giới làm phim toàn cầu. Sự nghiệp của ông kéo dài hơn sáu thập niên, vừa rực rỡ trên màn bạc, vừa bền bỉ phía sau ống kính.

Từ hình ảnh “chàng trai vàng” của Hollywood với Butch Cassidy and the Sundance Kid, The Great Gatsby, đến vai nhà báo Bob Woodward trong All the President’s Men, Redford luôn tìm cách vượt khỏi vẻ ngoài hào nhoáng để chạm tới chiều sâu nhân vật. 

Di sản lớn nhất của Robert Redford không chỉ nằm ở các vai diễn, mà ở Liên hoan phim Sundance - cái nôi của điện ảnh độc lập Mỹ. 

Từ Sundance, nhiều tên tuổi như Quentin Tarantino, Steven Soderbergh hay Damien Chazelle đã tìm thấy cơ hội bước ra ánh sáng. Với Redford, Sundance là một tuyên ngôn: điện ảnh cần những tiếng nói mới, cần không gian cho những giấc mơ chưa kịp được lắng nghe.

Lee Soon Jae

Lee Soon Jae, người được khán giả Hàn Quốc trìu mến gọi là "ông nội quốc dân", qua đời ở tuổi 91, khép lại gần 70 năm bền bỉ cống hiến cho sân khấu kịch, phim truyền hình và điện ảnh xứ kim chi.

Với công chúng, Lee Soon Jae được yêu mến nhất qua sự nghiệp diễn xuất đồ sộ: hơn 140 phim truyền hình, trong đó What on Earth is Love (1991-1992) đạt rating kỷ lục 65%. 

Ở tuổi 70, ông tiếp tục chinh phục khán giả trẻ với hai sitcom High Kick! (Gia đình là số 1) và High Kick Through the Roof, trở thành hình ảnh người ông nghiêm khắc nhưng ấm áp của nhiều thế hệ.

Tatsuya Nagamine 

Giới làm phim hoạt hình Nhật Bản nghẹn ngào khi hay tin đạo diễn Tatsuya Nagamine qua đời ở tuổi 53. Điều khiến nhiều người đau xót hơn là sự ra đi ấy diễn ra trong lặng lẽ, chỉ những cộng sự thân cận mới biết.

Ông đứng sau giai đoạn thăng hoa của One Piece từ arc Wano Kuni đến đầu Egghead, đưa chất lượng hình ảnh và diễn hoạt của series lên tầm cao mới. Với Dragon Ball Super: Broly, ông tạo ra một hiện tượng phòng vé toàn cầu, góp phần hồi sinh thương hiệu Dragon Ball trong thập niên 2010.

Ngoài ra Nagamine còn gắn bó với Digimon, Precure, Saint Seiya và nhiều dự án lớn khác của Toei Animation. Ông được đồng nghiệp nhớ đến như một người cầu toàn, làm việc bằng cả linh hồn và sẵn sàng hy sinh sức khỏe để theo đuổi sự hoàn hảo.

Lưu Đại Cương 

Giới nghệ thuật Trung Quốc năm 2025 tiễn biệt Lưu Đại Cương, diễn viên thủ vai Sa Tăng trong Tây du ký phần 2, ở tuổi 78. 

Sự ra đi của ông gợi lại một hình ảnh quen thuộc nhưng lặng lẽ - người học trò ít lời nhất trong bốn thầy trò Đường Tăng, cũng là một nghệ sĩ sống trọn đời phía sau ánh hào quang.

Sinh năm 1947, Lưu Đại Cương là diễn viên của Nhà hát Kinh kịch quốc gia Trung Quốc, chuyên đảm nhận vai "tịnh" - loại vai mặt vẽ đòi hỏi kỹ thuật hình thể, thanh nhạc và biểu cảm khắt khe bậc nhất trong Kinh kịch. 

Với khán giả đại chúng, Lưu Đại Cương được nhớ đến nhiều nhất qua vai Sa Tăng trong Tây du ký phần 2. 

Vai diễn của ông không ồn ào, không chiếm spotlight, nhưng chính sự lặng lẽ ấy lại tạo nên chiều sâu cho nhân vật. 

Jane Goodall 

Năm 2025 cũng chứng kiến sự ra đi của Jane Goodall - nhà linh trưởng học huyền thoại, người dành cả đời để bảo vệ động vật hoang dã và môi trường sống của con người.

Bà thay đổi cách nhân loại nhìn về động vật, khẳng định rằng con người không đứng ngoài tự nhiên, mà là một phần của nó.

Việc ra đời Huân chương Jane Goodall Earth Medal trong năm nay không chỉ là sự tưởng niệm, mà còn là lời kêu gọi tiếp nối tinh thần của bà: sống có trách nhiệm hơn với Trái đất, với muôn loài và với tương lai chung của toàn nhân loại.

Rob Reiner

Rob Reiner ra đi, để lại niềm tiếc thương sâu sắc cho điện ảnh Mỹ. Ông là một trong số rất ít đạo diễn có thể chinh phục gần như mọi thể loại trong suốt sự nghiệp: hài châm biếm, cổ tích, kinh dị tâm lý, chính kịch pháp đình, chính trị.

Chỉ trong hơn một thập niên, Reiner tạo ra chuỗi tác phẩm kinh điển như This Is Spinal Tap, Stand By Me, The Princess Bride, When Harry Met Sally, Misery và A Few Good Men. Mỗi phim mang một màu sắc riêng, nhưng đều toát lên khả năng kể chuyện tinh tế và cảm quan nhân văn sâu sắc.

Dù chưa từng được đề cử Oscar cho đạo diễn, Rob Reiner vẫn được giới chuyên môn xem là một trong những nhà làm phim quan trọng nhất của Hollywood hiện đại. 

Bjorn Andrésen

Bjorn Andrésen, người từng được gọi là "thiếu niên đẹp nhất thế giới", qua đời ở tuổi 70, khép lại một cuộc đời vừa rực rỡ vừa đau đớn.

Vai diễn Tadzio trong Death in Venice đưa ông trở thành biểu tượng sắc đẹp toàn cầu khi mới 15 tuổi. 

Nhưng danh xưng ấy cũng trở thành gánh nặng tâm lý đeo bám ông suốt đời, khiến sự nghiệp và đời sống cá nhân rơi vào bi kịch.

Émilie Dequenne 

Năm 2025, điện ảnh châu Âu mất đi Émilie Dequenne - nữ diễn viên người Bỉ từng làm rung động Liên hoan phim Cannes với vai diễn Rosetta khi mới 18 tuổi. 

Cô qua đời ở tuổi 43 sau thời gian dài chống chọi với ung thư, để lại cảm giác tiếc nuối cho một sự nghiệp nhiều tiềm năng nhưng quá ngắn ngủi.

Sinh năm 1981 tại Belœil, Émilie Dequenne bước vào lịch sử Cannes năm 1999 khi giành giải Nữ diễn viên xuất sắc nhất với Rosetta - bộ phim của anh em đạo diễn Jean-Pierre và Luc Dardenne. Nhân vật cô gái lao động nghèo, luôn trong trạng thái sinh tồn căng thẳng, được Dequenne thể hiện bằng lối diễn bản năng, dữ dội và không khoan nhượng, khiến khán giả gần như nghẹt thở.

Trái ngược với những số phận nặng nề trên màn ảnh, ngoài đời Émilie Dequenne là người giản dị, yêu gia đình, thích nấu ăn và tận hưởng những niềm vui nhỏ. Cô từng thẳng thắn chia sẻ không bị hấp dẫn bởi Hollywood, lựa chọn ở lại châu Âu để sống gần gũi với gia đình.

'Ông nội quốc dân' Lee Soon Jae của 'Gia đình là số một' qua đời ở tuổi 91

Diễn viên gạo cội Lee Soon Jae qua đời vào sáng 25-11, hưởng thọ 91 tuổi. Ông là một trong những diễn viên được yêu mến nhất Hàn Quốc.