Quyết định siết chặt visa H-1B của Mỹ đang tạo ra những làn sóng chấn động trên thị trường lao động quốc tế.

H-1B vốn là loại thị thực lao động có thời hạn ba năm và có thể gia hạn thêm ba năm, được nhiều công ty Mỹ, đặc biệt trong ngành công nghệ, sử dụng để tuyển dụng nhân tài nước ngoài. Hiện có khoảng 700.000 lao động tại Mỹ sở hữu visa này, theo Capital Economics.

Việc tăng phí lên mức 100.000 USD không chỉ gây sốc về mặt tài chính mà còn báo hiệu sự thay đổi lớn trong chính sách nhân tài của xứ cờ hoa.

Mất nhiều hơn được

Theo Nhà Trắng, chương trình H-1B hiện bị lợi dụng để thay thế lao động Mỹ bằng lao động nước ngoài với mức lương thấp hơn, gây bất lợi cho nhân công bản địa và ảnh hưởng tới an ninh kinh tế. Do đó mức phí 100.000 USD được cho là cách để "ưu tiên người Mỹ lên hàng đầu".

Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cho rằng cách tiếp cận này có thể khiến Mỹ mất nhiều hơn được. Các nghiên cứu cho thấy người lao động H-1B thường có trình độ cao, đóng góp quan trọng cho sự phát triển của các doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, đồng thời thúc đẩy đổi mới và tạo thêm việc làm gián tiếp trong các ngành liên quan.

Ông Michael Clemens, giáo sư kinh tế tại Đại học George Mason, nhấn mạnh những lao động H-1B không chỉ giúp tăng doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp Mỹ mà còn tạo ra thêm nhiều vị trí việc làm cho lao động nội địa trong các mảng như bán hàng, marketing hay quản lý.

Trong ngắn hạn, một số kỹ sư và lập trình viên Mỹ có thể hưởng lợi khi các công ty hạn chế tuyển dụng nước ngoài để tiết kiệm chi phí. Nhưng theo nhà kinh tế Jennifer Hunt chia sẻ với Đài CBS News, về lâu dài việc hạn chế dòng lao động quốc tế sẽ làm giảm khả năng sáng tạo, năng suất và sức cạnh tranh toàn cầu của Mỹ, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến việc làm và tăng trưởng GDP.

Đặc biệt không chỉ khu vực tư nhân, các trường đại học và tổ chức phi lợi nhuận - vốn chiếm hơn 1/3 số visa H-1B - cũng khó có khả năng chi trả mức phí mới. Điều này đe dọa làm suy giảm năng lực nghiên cứu và giảng dạy khiến Mỹ gặp khó khăn trong việc duy trì vị thế dẫn đầu về giáo dục và công nghệ.

Cuộc đua thu hút nhân tài

Khoảng trống do Mỹ để lại nhanh chóng được nhiều quốc gia nhìn nhận như một cơ hội để thu hút nhân tài toàn cầu, nhất là trong các lĩnh vực STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học) và công nghệ cao.

Trung Quốc đi đầu với việc triển khai visa K từ ngày 1-10, hướng tới nhân sự trẻ có kỹ năng cao, tốt nghiệp từ các trường đại học danh tiếng trong và ngoài nước. Khác với thị thực lao động truyền thống, visa K không yêu cầu nhà tuyển dụng trong nước cấp lời mời, giúp thủ tục linh hoạt và nhanh chóng hơn. Báo India Today nhận định chính sách này có thể biến Trung Quốc thành điểm đến thay thế hấp dẫn cho những người từng cân nhắc Mỹ.

Anh cũng đang tăng tốc tận dụng cơ hội này. Thủ tướng Keir Starmer đã chỉ đạo "nhóm công tác nhân tài toàn cầu" nghiên cứu khả năng miễn phí visa cho các chuyên gia hàng đầu thế giới nhằm thu hút các nhà khoa học, học giả và chuyên gia kỹ thuật số.

Visa nhân tài toàn cầu của Anh hiện cung cấp lộ trình nhanh để định cư và không ràng buộc với nhà tuyển dụng, với chi phí hồ sơ khoảng 1.030 USD cùng phí bảo hiểm y tế 1.392 USD. Hãng tin Bloomberg cho biết chính phủ đang xem xét cắt giảm hoặc miễn phí hoàn toàn cho những ứng viên xuất sắc, từng học tại các trường đại học hàng đầu hoặc giành các giải thưởng danh giá, nhằm tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường nhân tài quốc tế.

Các quốc gia khác như Canada và Đức cũng đang tìm cách khai thác cơ hội từ chính sách H-1B của Mỹ. Canada đã mở rộng chương trình lao động tạm thời cho những người đang có visa H-1B, tạo điều kiện để họ chuyển sang làm việc tại Toronto hay Vancouver. Trong khi đó, Đức nhấn mạnh chính sách nhập cư ổn định, minh bạch và nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn, đặc biệt thu hút kỹ sư và chuyên gia IT từ Ấn Độ.

Những bước đi này không chỉ giúp các nước củng cố lực lượng lao động chất lượng cao mà còn tạo ra thế cạnh tranh mới trong nền kinh tế toàn cầu. Một "cuộc chạy đua nhân tài" đang mở ra, và lợi ích cuối cùng sẽ thuộc về chính những lao động có trình độ cao - những người nay có nhiều lựa chọn hơn bao giờ hết ngoài Mỹ.

Giữa lúc Mỹ siết H-1B, Trung Quốc tung chính sách mới nhằm thu hút nhân tài toàn cầu bằng visa K

Visa K sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1-10, mở ra cơ hội cho những tài năng trẻ toàn cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM).