Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ đặc trách kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế Rose Gottemoeller

Hôm qua, bà có bài phát biểu quan trọng về “Vai trò của Mỹ đối với an ninh châu Á - Thái Bình Dương” tại Trung tâm nghiên cứu Mỹ thuộc Đại học Sydney (Úc).

Mở đầu bài phát biểu, bà Rose Gottemoeller nhấn mạnh trong thế kỷ 21, không khu vực nào có triển vọng phát triển hơn khu vực châu Á - Thái Bình Dương, vốn chiếm khoảng một nửa dân số, GDP và thương mại toàn cầu. Tuy nhiên khu vực cũng tồn tại nhiều thách thức từ chạy đua quân sự, tranh chấp lãnh thổ, tham nhũng đến các vấn đề môi trường...

Bà thứ trưởng khẳng định Mỹ luôn thể hiện sự cam kết lâu dài tại khu vực qua mọi mặt, từ ngoại giao đến kinh tế, quân sự, và đang hợp tác với các đồng minh tại đây chặt chẽ hơn bao giờ hết trong chính sách “xoay trục” của Mỹ.

Bà điểm lại những bước đi của Washington từ việc thỏa thuận luân chuyển quân sự với Úc năm 2011, siết chặt quan hệ đồng minh, quốc phòng với Hàn Quốc, Philippines và hiện đang cùng Nhật Bản nâng cấp định hướng hợp tác quốc phòng lần đầu tiên trong hai thập kỷ qua.

Washington cũng đang thiết lập quan hệ đối tác với các nền kinh tế mới nổi trong khu vực như Ấn Độ, Indonesia, Malaysia và Việt Nam về nhiều lĩnh vực.

“Chuyến thăm Việt Nam vừa rồi là một kinh nghiệm đầy xúc động đối với tôi khi chứng kiến nỗ lực rà phá bom mìn sót lại từ thời chiến tranh ở Quảng Trị” - bà nhắc lại. “Chúng tôi hoan nghênh Ấn Độ đóng vai trò năng động hơn tại khu vực” - bà nói thêm.

Bà Gottemoeller nhắc nhở rằng việc “xoay trục” không thể diễn ra một sớm một chiều bởi “thay đổi chính sách cần có thời gian” nhưng chắc chắn đang diễn ra.

Bà khẳng định đến cuối thập niên này (tức năm 2020), phần lớn tàu hải quân, không quân và máy bay của Mỹ sẽ đóng tại vùng biển Thái Bình Dương và Mỹ sẽ triển khai năng lực quân sự tối tân nhất tại khu vực này.

Nói về thúc đẩy hòa bình tại khu vực, bà Gottemoeller cho biết vấn đề an ninh không thể tách rời khỏi vấn đề kinh tế và đề cập Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Mỹ đang thúc đẩy tại khu vực.

“Điều quan trọng là phải đảm bảo tự do giao thương trên các tuyến đường biển... (bởi) kinh tế không thể hoạt động trừ khi các tuyến đường biển thông suốt và được đảm bảo an ninh” - bà nhấn mạnh.

Vì vậy, Washington luôn thúc đẩy việc đảm bảo quyền lợi của tất cả các nước và tin rằng an ninh tại khu vực phải dựa trên luật pháp, chuẩn mực quốc tế và các giải pháp hòa bình cho những tranh chấp chứ không phải là sự ép buộc, nước lớn hiếp đáp nước nhỏ.

Bà cho biết hành động thay đổi hiện trạng trên biển Đông sẽ tạo bất ổn tại khu vực và nói rằng Washington ủng hộ việc xây dựng bộ nguyên tắc ứng xử với Trung Quốc dựa trên luật pháp quốc tế.