Công nghiệp mũi nhọn hay... lắp ráp?

Nói như ông Nguyễn Phước Tống, phó chủ tịch Hội Cơ khí TP.HCM, ngành cơ khí sẽ phát triển kiểu gì khi đã có doanh nghiệp (DN) xuất khẩu thiết bị dược phẩm sang hơn 20 quốc gia, hay chỗ của công ty ông đã đầu tư hàng chục tỉ đồng để phát triển ngành chế tạo khuôn mẫu nhưng vẫn không có danh mục ngành nghề cấp cho. Nói nôm na là được sinh ra mà không có khai sinh thì làm sao ai biết mà để ý đến, chứ chưa nói có nhận được hỗ trợ gì hay không.

Ông Hồ Đức Hùng, viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế phát triển, lại cho rằng có nhiều nguyên nhân đưa đến sự ì ạch của ngành công nghiệp TP. Thứ nhất, TP không căn cơ để phát triển cơ sở nguyên liệu. Chẳng hạn, nếu đã xác định chế biến lương thực thực phẩm là trọng tâm thì TP phải có kế hoạch xây dựng vùng nguyên liệu liên kết với các tỉnh nông nghiệp khu vực phía Nam để có nguồn nguyên liệu cung ứng. Còn nếu chỉ dựa vào nội lực thì không thể do TP đã tự quy hoạch nông nghiệp chỉ còn giữ 0,1% GDP đến năm 2015.

Thứ hai là đầu tư về khoa học kỹ thuật để nâng cao công nghệ, quy trình sản xuất còn rất thấp. TP chỉ mới đầu tư vào một số ngành công nghiệp mới như viễn thông, công nghệ thông tin, còn điện tử chỉ dừng ở chỗ lắp ráp là chủ yếu. Không được đầu tư, ngành công nghiệp cơ khí đơn thuần chỉ là lắp ráp, chứ không thể trở thành một ngành chủ lực. Cuối cùng nhưng quan trọng nhất, những ngành công nghiệp hỗ trợ cho các ngành công nghiệp trọng yếu không được đầu tư đồng bộ từ vốn đầu tư đến chích sách lẫn giải pháp thực hiện.

Theo ông Phạm Ngọc Hưng - phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, đã đến lúc cần đánh giá lại toàn bộ trình độ công nghệ, mức độ cạnh tranh của các sản phẩm công nghiệp trọng yếu của TP đang đứng ở vị trí nào để có cái nhìn chính xác, thực tiễn hơn. “UBND TP và Chính phủ cần có chính sách tài chính cụ thể hơn, chẳng hạn có thể miễn thuế thu nhập cho DN, miễn hoặc giảm tiền thuê và tiền sử dụng đất, miễn thuế giá trị gia tăng... đối với các DN đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ” - ông Hưng đề xuất. Ngoài ra, Bộ Tài chính cần phổ biến rộng rãi các chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp phụ trợ và phân cấp việc tổ chức, thực hiện chính sách về địa phương, thay vì chỉ được bộ quyết định như hiện nay.