Trên thế giới, đặc biệt các nước phát triển, hệ thống bảo tàng lịch sử của từng địa phương cũng như quốc gia luôn được chú ý đầu tư hết sức đa dạng.

Có rất nhiều cách phân loại, tuy nhiên nếu xét từ góc độ quy mô, yêu cầu sử dụng và điều kiện kinh tế, hệ thống các công trình bảo tàng lịch sử có thể được đầu tư xây dựng theo 3 nhóm các giải pháp chính: loại cải tạo, loại mở rộng, loại xây mới.

Nhóm các công trình bảo tàng lịch sử được cải tạo

Đây là nhóm giải pháp sử dụng phổ biến cho các bảo tàng lịch sử đã được đầu tư xây dựng đồng bộ, nhưng đã có thời gian sử dụng dài, không còn nhiều diện tích đất dự trữ để phát triển xây mới, nằm trong các khu vực di tích lịch sử được bảo tồn nghiêm ngặt, công trình xây dựng ẩn chứa nhiều giá trị lịch sử. Giải pháp cải tạo chủ đạo của nhóm các công trình này là sử dụng tòa nhà cũ để thành lập một bảo tàng mới.

Chính vì thực tế đó mà không gian cho việc cải tạo cũng như lắp đặt các thiết bị trưng bày và bảo quản hiện vật mới bị giới hạn, đòi hỏi nhiều chất xám về thiết kế cải tạo để có thể cùng lúc đáp ứng 2 yêu cầu: bảo tồn nguyên trạng di tích kiến trúc và nhu cầu sử dụng đương đại.

Điển hình cho các loại bảo tàng này là bảo tàng Orsay (Pháp), bảo tàng Catalonia ở Barcelona (Tây Ban Nha), Palazzo Grassi và Puntadella dogana ở gần Grand ở Venice (Italia).

Nhóm các công trình bảo tàng lịch sử được mở rộng

Đây cũng là một phương pháp sử dụng tòa nhà cũ cho việc thành lập một bảo tàng mới. Cũng tương tự với nhóm cải tạo, nhưng sự khác biệt duy nhất của nhóm công trình này là có diện tích dự trữ cho phát triển xây dựng mới.

Tuy nhiên, đây là nhóm công trình bảo tàng đòi hỏi có những thiết kế đặc biệt chuyên sâu trong đó nhấn mạnh việc kết nối thống nhất giữa phần của tòa nhà cũ và phần mở rộng mới.

Có rất nhiều bảo tàng loại này nổi tiếng trên thế giới, các ví dụ điển hình có từ lâu như bảo tàng Louvre (Pháp), trung tâm triển lãm quốc gia ở Washington DC, bảo tàng thành phố New York (Mỹ)…

Tuy nhiên, vị trí của các bảo tàng thường ở trong tâm thành phố, sự thông thoáng cũng như sự hài hòa của cảnh quan xung quanh thường rất khó thiết kế.

Nhóm các công trình bảo tàng lịch sử được xây mới

Đây là nhóm công trình đặc biệt thịnh hành ở các nước đang phát triển tại các vùng đô thị mới. Phương pháp này cho phép tạo ra một bảo tàng mới hoàn toàn với tính linh hoạt cũng như chức năng của một bảo tàng hiện đại.

Ví dụ, quy mô bảo tàng không bị giới hạn về diện tích xây dựng và ý tưởng thiết kế; có tính thống nhất giữa ngôn ngữ kiến trúc nội và ngoại thất của bảo tàng có thể thực hiện mà không có sự giới hạn về không gian mở; các yêu cầu không gian lớn để trưng bày và tái hiện lại một bối cảnh lịch sử là điều có thể làm được.

Việc xây mới hoàn toàn cũng là một điều kiện để tạo ra điểm nhấn kiến trúc và văn hóa mới, có thể tạo ra những điểm nhấn tốt, sâu sắc cho xã hội. Điểm nhấn này không chỉ thể hiện sự tồn tại của bảo tàng mà cả ưu thế về kỹ thuật của thời đại, cái đẹp của bản thân kiến trúc, biểu tượng của đất nước.

Thông thường, việc tìm ra một vị trí giữa trung tâm thành phố là không thể thực hiện được, cho nên thường được bố trí ra ngoại ô thành phố. Chính vì vậy, khu đất  được chọn xây bảo tàng thường ở một khu đô thị mới đang phát triển để tăng tính hiệu quả. Có rất nhiều ví dụ trên thế giới cho loại hình này và gần đây nhất là Bảo tàng quốc gia Hàn Quốc và Bảo tàng quốc gia Ai Cập.

Đầu tư thiết kế xây dựng một bảo tàng hiện đại cần được hiểu như việc tái tạo và thiết lập một thiết chế văn hóa quan trọng, xứng tầm với lịch sử dân tộc, chứa đựng cả hơi thở của cuộc sống đương đại.