Cành lá cây vấp 2 trong Thảo Cầm Viên - Ảnh: SƠN TRẦN

Cây vấp hay còn gọi cây vắp - là loại cây được trồng nhiều ở vùng đất Gò Vấp trước đây. Giữa cây Vấp và tên gọi Gò Vấp có mối liên hệ mà nhiều người biết đến.

Cây vấp và địa danh Gò Vấp

Theo nhiều người, Gò Vấp còn được gọi Gò Vắp và theo một số nhà nghiên cứu thì đây mới là tên gốc, tên hiện nay (Gò Vấp) là do đọc trại ra. Có thuyết cho rằng nguồn gốc của tên Gò Vấp là do trước đây nơi này là một ngọn đồi trồng cây vấp (cây này còn có tên khác trong tiếng Chăm là Krai, tên tiếng Việt là vấp hoặc vắp, lùn).

Cũng có người nói khu vực Gò Vấp cao hơn so với các vùng khác nên dễ bị vấp té. Gò là vùng gò đất cao, gồ ghề, vấp là dễ vấp té, kết hợp lại ta có tên Gò Vấp. Gò Vấp cũng được số ít gọi là Gò Té (?!)

Các vị trưởng lão cũng không biết cây vấp giờ ở đâu

Dò hỏi các vị cao niên, các bậc trưởng lão của Gò Vấp, thì đều nhận được cái lắc đầu. Các cụ đều nói trước đây nhiều lắm, giờ đô thị hóa nên không còn nữa.

Lên Internet hỏi “bác” Google cũng chỉ nhận được những thông tin về tên gọi, công dụng chữa bệnh, nguồn gốc và một số hình ảnh.

Tuy nhiên không có một địa chỉ cụ thể nào để có thể tìm thấy một cây vấp đang sống, đang xanh tốt.

Chắc là tắc - chắc gặp đường cùng rồi!

Một thời gian sau, đi họp chung một chú khá lớn tuổi, mình trao đổi về mong muốn đi tìm cây vấp xem nó như thế nào. Gò Vấp mình liệu có thể tìm thấy cây vấp nào không?

Chú nói: “Gò Vấp thì hổng còn cây nào đâu con. Chú nghe nói trong Sở Thú còn vài cây. Con thử vào trỏng tìm xem sao”.

Euréka - Thấy rồi!

Một sáng thứ bảy - cách Tết nguyên đán Bính Thân đúng 2 tuần, người viết quyết định cầm theo máy chụp hình và thẳng tiến vào Sở Thú. Đi cùng là bà xã, vừa có bạn đồng hành, vừa tranh thủ chụp cho “người mẫu nhà” một số hình ảnh.

Sở Thú bình thường thấy cũng không rộng lớn lắm, nhưng khi vào để tìm một cái cây cụ thể thì thấy thật mênh mông. Quá nhiều cây xanh rất cao, rất to. Cả một thảm thực vật xanh mướt. Dù cây nào cũng có đánh số và ghi bảng tên, nhưng để tìm ra cây vấp thì không phải đơn giản.

Người viết đã hỏi thăm đến mười mấy người, từ chị soát vé, anh chăm sóc cây, chị đang tỉa cành, cho đến các anh bảo vệ và cả một số anh chị làm công tác quản lý. Nhiều anh chị không biết loài cây này. Một vài anh chị biết nhưng không thể nhớ được vị trí của cây.

Khi nghĩ rằng khó có thể tìm thấy cây vấp trong cả mấy ngàn cây của Thảo Cầm Viên, thì thật may mắn khi gặp được anh quản lý thảm thực vật.

Lật cuốn sổ lý lịch cây, anh cho biết Thảo Cầm Viên chỉ còn 2 cây vấp và vị trí chính xác của 2 cây vấp này. Cây thứ nhất thân khá cao, số hiệu đã mờ, bảng tên là cây vấp (Mesua Ferrea).

Gốc cây vấp 1 trong Thảo Cầm Viên - Ảnh: SƠN TRẦN

Thân cây vấp 1 trong Thảo Cầm Viên - Ảnh: SƠN TRẦN

Cây vấp 1 cao sừng sững, oai vệ trong Thảo Cầm Viên - Ảnh: SƠN TRẦN

Cây thứ hai không cao lắm, gốc cổ thụ, khá già nua, phải cần ba cây sắt phụ chống đỡ “tấm thân già”, số hiệu 1190, bảng tên là vấp nhiều hoa (Mesua Floribunda).

Gốc  cây vấp 1 trong Thảo Cầm Viên mang số hiệu 1190 - Ảnh: SƠN TRẦN

Cây vấp 2 trong Thảo Cầm Viên đã già yếu lắm rồi, phải dùng trụ sắt chống - Ảnh: SƠN TRẦN

Cây vấp 2 trong Thảo Cầm Viên đã già yếu lắm rồi, phải dùng trụ sắt chống - Ảnh: SƠN TRẦN

Gốc cây vấp 2 trong Thảo Cầm Viên xem ra đã và đang chống chỏi với thời gian - Ảnh: SƠN TRẦN

Gò Vấp sẽ có lại cây vấp?

Như vậy là sau một thời gian dài tìm kiếm cuối cùng thì người viết đã có thể tận tay ôm một, mà không, tới hai cây vấp còn đang xanh tốt giữa Sài Gòn.

Chỉ tiếc là chưa tìm ra cây vấp nào trên đất Gò Vấp.

Theo anh quản lý sổ lý lịch cây Thảo Cầm Viên thì hiện nơi đây đang ươm giống cây vấp để bảo tồn loài cây này.

Và theo thông tin mà người viết nắm được, thì một số cơ quan, đơn vị ở quận Gò Vấp cũng đã lên kế hoạch tìm và trồng loại cây này trên vùng đất Gò Vấp.

Hy vọng là trong thời gian không xa sẽ thấy những hàng vấp xanh tốt trên các con đường của quận Gò Vấp.

Mồng 3 Tết Bính Thân