Tại Bình Phước, bông điều đang kết trái bỗng bị héo rũ vì mưa trái mùa - Ảnh: Đức Trong

Theo các chuyên gia, mưa trái mùa làm giảm quá trình thụ phấn và đậu trái của các vườn cây ăn trái, trong khi môi trường nước thay đổi đột ngột cũng khiến tôm, cá dễ bị sốc, chết hàng loạt.

Lúa ngập nước, cây ăn trái rụng bông

Ông Võ Việt Hưng - giám đốc Hợp tác xã (HTX) xoài Mỹ Xương, tỉnh Đồng Tháp - cho biết những trận mưa to và kéo dài vừa qua khiến hầu hết nông dân trồng xoài lo lắng vì tỉ lệ đậu trái giảm mạnh.

Thông thường mùa thuận xoài ra hoa dày đặc, tỉ lệ đậu rất cao. Tuy nhiên, năm nay mưa dồn dập làm hoa rụng đầy vườn.

“Tỉ lệ trái đậu chỉ còn 60-70% so với bình thường. Dự báo năng suất vụ này chỉ khoảng 12 tấn/ha là cao, giảm 8 tấn/ha” - ông Hưng nói.

Theo ông Nguyễn Thành Tài - phó giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Đồng Tháp, mưa liên tục còn khiến chi phí đầu tư, chăm sóc xoài của nông dân tăng cao, ảnh hưởng đến lợi nhuận. Tất cả vườn xoài khi ra hoa đều phải phun thuốc trừ sâu rầy và phòng bệnh thán thư cho đến khi đậu trái.

Nhưng do mưa nên không phun thuốc được, tỉ lệ đậu trái cũng như trái đẹp sẽ giảm, ảnh hưởng đến giá thành. Ngoài ra, mưa còn làm trôi thuốc ở những vườn mới phun nên nông dân phải phun lại rất tốn kém.

Nhiều diện tích lúa tại các huyện Đức Huệ, Đức Hòa (Long An) đang vào vụ thu hoạch lúa đông xuân, nhưng mưa trái mùa kéo dài khiến cả nông dân và thương lái đều bị thiệt hại do nhiều diện tích lúa bị ngã nằm ngâm nước.

Với những thửa ruộng này nông dân vừa phải trả chi phí thu hoạch (bằng máy gặt đập liên hợp) cao hơn, vừa phải chấp nhận giảm 100-200 đồng/kg thì mới bán được. Trong khi thị trường tiêu thụ gạo gặp khó khăn, doanh nghiệp thu mua gạo thận trọng càng tác động mạnh đến giá lúa.

Thương lái mua lúa tươi bị ướt phải đem sấy, chi phí tăng mà còn phải chờ đợi lâu nên cũng bị thiệt hại. Bà Nguyễn Thị Loan (thương lái mua lúa) cho biết đã đặt tiền cọc 2 triệu đồng/ha lúa tại Long An và Tiền Giang, nhưng do bị ảnh hưởng của các cơn mưa lớn trái mùa, bông lúa ngâm nước nên bị đen, chất lượng gạo không tốt nên bị lỗ te tua.

“Mỗi ghe lúa 30 tấn lỗ 7-8 triệu đồng. Đã đặt cọc trước, nông dân thu hoạch thì phải đến mua chứ bỏ cọc còn lỗ nặng hơn” - bà Loan than.

Sản lượng trái cây giảm mạnh

Thống kê của Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật, Sở NN&PTNT Đồng Nai, cho biết kể từ đầu mùa khô đến nay, hơn 20.000ha cây trồng đang ra hoa đậu trái hoặc chuẩn bị ra hoa trên địa bàn bị ảnh hưởng nặng bởi mưa trái mùa.

Trong đó 16.000 - 20.000ha điều, chiếm 40-50% tổng diện tích điều trên địa bàn (39.908ha), bị rụng hoa và trái, chưa kể một số dịch hại chính phát triển cũng ảnh hưởng đến năng suất điều như bệnh thán thư (2.187ha nhiễm bệnh), bọ xít muỗi (2.067ha), bọ trĩ (551ha).

Tương tự, 4.610 - 6.910ha xoài (chiếm 40-60% tổng diện tích) bị rụng hoa và trái non, 374ha xoài bị nhiễm thán thư, 148ha bị rầy bông xoài, 50ha bị bọ trĩ gây hại; khoảng 11.103ha chôm chôm cũng bị ảnh hưởng, bông ra chậm...

Ông Thành (huyện Thống Nhất), chủ vườn chôm chôm gần 5.000m2 mới bắt đầu ra hoa, cho biết gần một nửa diện tích đang bung đọt non, còn các nhánh hoa vẫn chưa đậu trái hoặc đậu trái không nhiều như năm trước.

Theo ông Thành, nhiều khả năng mùa thu hoạch chôm chôm năm nay bị chậm 1,5 - 2 tháng do bị ảnh hưởng của mưa trái mùa.

Tại vườn điều lâu năm rộng hơn 1ha của gia đình ông Vũ Minh Đức (ngụ ấp 3, xã An Viễn, huyện Trảng Bom), hàng loạt cây điều có bông không đậu trái hoặc bị cháy đen kể cả trái non. Một số trái lớn hơn cũng bị ảnh hưởng, hạt ám đen.

Trung bình mỗi năm vườn điều nhà ông Đức thu hoạch hơn chục tấn hạt, nhưng năm nay thất thu nặng, ước tính thiệt hại lên đến 60-70% diện tích do mưa trái mùa, chưa kể nhiều cây điều đang ra bông cũng bị bọ xít muỗi phá hoại.

TS Nguyễn Đăng Nghĩa - giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và tư vấn nông nghiệp nhiệt đới - cho biết mưa trái mùa khiến cây chỉ tập trung dinh dưỡng cho sinh trưởng phát triển bằng cách ra đọt non, thay vì sinh trưởng sinh dục là ra hoa và đậu trái, khiến tỉ lệ ra hoa và đậu trái thấp.

“Đặc biệt, mưa trái mùa mang theo axit làm cây sốc vì tụt pH khiến bông và trái bị hư, rụng, chưa kể mưa nhiều khiến nấm bệnh phát triển do độ ẩm tăng cao. Để hạn chế, nhà vườn nên xịt phân bón lá có chứa kim loại kiềm, axit amin để cây đủ sức chống chịu” - ông Nghĩa khuyến cáo.