Gần đây cô tôi (em ruột cha tôi) thưa gia đình tôi ra huyện và nói rằng chính cô mới là con liệt sĩ, đòi hưởng chính sách liệt sĩ và làm giỗ. Cán bộ xã đến và bắt buộc mẹ tôi ký xác nhận nhưng mẹ tôi không đồng ý.

Mẹ tôi hỏi rằng: cha tôi không phải là con liệt sĩ sao? Và nếu cô tôi mất thì ai tiếp tục thờ cúng? Vị cán bộ xã trả lời: tới chừng đó thì tính tiếp!! 

Vậy xin hỏi tòa soạn gia đình tôi có được quyền thờ cúng và hưởng chính sách liệt sĩ không? Cách làm của chính quyền xã như vậy có đúng? (nguyenvantangtai@...)

- Theo Điều 11 thông tư số 05/2013/TT-BLĐTBXH ngày 15-5-2013 của Bộ LĐ-TB&XH hướng dẫn về thủ tục lập hồ sơ, quản lý hồ sơ, thực hiện chế độ ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân quy định như sau:

1. Người thờ cúng liệt sĩ có trách nhiệm lập và gửi UBND cấp xã nơi cư trú:

a) Đơn đề nghị hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ có xác nhận của UBND cấp xã;

b) Biên bản ủy quyền.

2. UBND cấp xã trong thời gian năm ngày kể từ ngày tiếp nhận đủ giấy tờ hợp lệ, có trách nhiệm kiểm tra, lập danh sách kèm giấy tờ quy định tại K1 Đ 11 thông tư số 05/2013/ TT-BLĐTBXH, gửi Phòng Lao động - thương binh và xã hội…

5. Trường hợp người thờ cúng liệt sĩ chết thì cá nhân khác được gia đình, họ tộc của liệt sĩ ủy quyền thờ cúng liệt sĩ thực hiện thủ tục theo quy định tại K1 Đ 11 thông tư số 05/2013/TT-BLĐTBXH.

Theo Điều 2 thông tư số 16/2014/TT-BLĐTBXH ngày 30-7-2014 của Bộ LĐ-TB&XH hướng dẫn một số nội dung xác nhận và thực hiện chế độ ưu đãi người có công với cách mạng quy định như sau:

Trường hợp liệt sĩ có nhiều con thì người thờ cúng liệt sĩ là một người con được những người con còn lại ủy quyền; nếu liệt sĩ chỉ có một con hoặc chỉ còn một con còn sống thì không phải lập biên bản ủy quyền.

Trường hợp con liệt sĩ có nguyện vọng giao người khác thực hiện thờ cúng liệt sĩ thì người thờ cúng là người được con liệt sĩ thống nhất ủy quyền.

Trường hợp liệt sĩ không có hoặc không còn con hoặc có một con duy nhất nhưng người con đó bị hạn chế năng lực hành vi, mất năng lực hành vi, cư trú ở nước ngoài hoặc không xác định được nơi cư trú thì người thờ cúng là người được gia đình hoặc họ tộc liệt sĩ ủy quyền.

Vậy chiếu theo quy định pháp luật nêu trên, trường hợp cha bạn là người thờ cúng liệt sĩ đã chết, thì đương nhiên người cô ruột còn lại có quyền thực hiện thủ tục thay đổi người hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ. 

Tuy nhiên, việc cô ruột bạn làm thủ tục thay đổi người thờ cúng liệt sĩ thì UBND cấp xã phải có trách nhiệm giải thích rõ cho gia đình bạn, và phải giải thích cả trường hợp khi cô ruột bạn chết thì gia đình sẽ giao cho ai thờ cúng liệt sĩ tiếp theo.

Do đó cán bộ UBND xã đến nhà bạn không giải thích rõ ràng, nhưng bắt buộc mẹ bạn phải ký xác nhận thay đổi người thờ cúng liệt sĩ là còn thiếu sót.

Luật sư TRỊNH VĂN HIỆP
(VP luật sư Gia Thành - 51 Trần Quý, P.4, Q.11, TP.HCM)