“Tôi muốn đi đến tận cùng bản chất của tình yêu và cuộc sống yêu đương. Tôi không muốn khai thác sự khác biệt mang tính bề nổi của những người đồng tính. Tôi cũng không muốn khai thác những yếu tố giật gân, gây sốc trong cách thức thể hiện tình yêu của một nhóm người đồng tính, đặc biệt là nhóm những người chuyển giới. Cái tôi muốn thể hiện ở đây chỉ đơn giản là tình yêu, là cách họ chăm sóc và thể hiện tình cảm với nhau như thế nào. Và cái tôi muốn nhấn mạnh ở đây là tình yêu hay sự quan tâm mà họ dành cho nhau không có gì khác biệt”.

Phóng to

Một tấm trong bộ ảnh Sự lựa chọn màu hồng đoạt giải nhất của World Press Photo, hạng mục ảnh Những vấn đề đương đại - Ảnh: MAIKA

Maika Elan - nghệ danh của cô gái trẻ mảnh mai Nguyễn Thanh Hải - đã chia sẻ với người xem như thế tại triển lãm The pink choice (Sự lựa chọn màu hồng) của cô tổ chức tại Hà Nội hồi tháng 11 và ở TP.HCM cuối tháng 12-2012.

Cuộc triển lãm đã thu hút hàng ngàn người tới Viện Goethe (Hà Nội) và quán cà phê Green Leaf của diễn viên Lương Mạnh Hải (TP.HCM) cùng hàng chục ngàn comment (lời bình luận) trên các trang mạng cá nhân của Maika, của nhiếp ảnh gia Hải Thanh - chồng cô, cũng như hàng chục trang mạng khác của các nhà nhiếp ảnh đương đại. Khen nhiều, dè dặt và nghi ngại không ít, nhưng ai cũng bày tỏ niềm vui và hi vọng về một hướng đi không mới với thế giới nhưng khá mới mẻ và mạo hiểm ở VN: chuyên tâm với những dự án nhiếp ảnh tài liệu như Maika và Hải Thanh.

Cô gái sinh năm 1986 - còn quá trẻ khi thực hiện bộ ảnh Sự lựa chọn màu hồng. Bộ ảnh được bắt đầu từ đầu năm 2011 với sự tài trợ của Quỹ văn hóa Đan Mạch - đã đem lại vinh dự cho nhiếp ảnh báo chí Việt Nam khi Maika trở thành tác giả Việt Nam đầu tiên trong 40 năm qua đoạt giải ảnh báo chí thế giới lớn nhất hằng năm do World Press Photo Foundation tổ chức.

Vinh quang quá to lớn và bất ngờ với một nhiếp ảnh gia còn ít cả tuổi đời và tuổi cầm máy, nhưng nếu bình tĩnh nhìn lại chặng đường tuy ngắn ngủi nhưng kiên quyết mà Maika đã đi, có thể thấy thành công của cô gái bé nhỏ này gần như đã được báo trước.

Bộ ảnh đoạt giải của Maika gồm 12 bức nằm trong dự án nhiếp ảnh tài liệu kéo dài gần hai năm (từ đầu năm 2011 đến cuối 2012) với 70 ảnh về người đồng tính ở Việt Nam (đã bày 45 bức trong hai cuộc triển lãm). Hai năm, với những đeo đuổi bền bỉ, kiên trì, sẻ chia, thông cảm và thậm chí đã trở thành một thứ tình bạn đầy tin tưởng lẫn nhau với các nhân vật của mình - 70 cặp đôi, gần 150 con người đồng tính với những thân phận, tuổi tác, hoàn cảnh và cách bộc lộ tình yêu khác nhau - Maika đã có được những khoảnh khắc màu hồng nhất, hạnh phúc nhất cho những cuộc tình còn rất khó gọi tên trong xã hội VN hiện tại.

“Vấn đề đương đại” - tên hạng mục giải thưởng mà Maika giành giải nhất, cũng chính là cách gọi tên chính xác nhất con đường nhiếp ảnh mà Maika xác định và theo đuổi. Một vấn đề bình thường trong xã hội, được phát hiện và dõi ống kính theo trong một hành trình dài có hành động, có số phận, có những tiếng nói riêng mà khi được bày ra trước công chúng sẽ thành tiếng nói chung, thành những câu chuyện có đối thoại nhiều chiều.

Dù tên những bức ảnh đều là Sự lựa chọn màu hồng, nhưng không phải sự lựa chọn nào cũng có màu hồng. Maika đã thanh thản và cương quyết đi trên con đường của mình, cô đã đến đích rất sớm, nhưng trước mặt cô lại là con đường rất dài nữa. Chặng đầu cô đã có Hải Thanh và những người bạn hết sức chuyên nghiệp ở Quỹ văn hóa Đan Mạch, ở Viện Goethe, có những người bạn đồng tính đồng hành, còn chặng tiếp theo? Maika nói: “Mình cứ thế mà làm thôi: đi và chụp, chẳng có gì thay đổi, chẳng áp lực giải thưởng, chụp vì thấy cần phải chụp như thế”.

Mong Maika giữ được cái nhìn và cái tình của buổi ban đầu, và cứ thế đi hết con đường...