Trong số hàng trăm đoàn cứu trợ ấy, chắc không ai nghĩ rằng những làng mạc tan hoang bởi hậu quả của trận lũ giữa tháng 10 lại tiếp tục gồng mình chống đỡ thêm một cơn lũ khác với độ ngập lụt và thiệt hại không thua kém trận lũ trước.

Vậy mà cái “điều không ai nghĩ” ấy lại đang diễn ra trên một địa bàn rộng lớn từ Hà Tĩnh đến Quảng Bình và lần này có thêm một số vùng của tỉnh Quảng Trị.

Từ ba hôm nay, lũ lại dâng cao trên các triền sông, hàng vạn căn nhà, hàng vạn người dân lại chìm trong biển nước, tài sản nhặt nhạnh sau cơn lũ trước giờ đây lại tiếp tục bị cuốn trôi bởi trận lũ này!

Khó khăn đang chồng chất khó khăn. Những món quà cứu trợ vừa được trao giúp bà con trong đợt lũ trước nay trở thành thứ “hộ mệnh” khẩn cấp cho họ trong đận lũ này.

Nhưng không ít trâu bò, vật dụng… vừa được các đoàn cứu trợ trao cho bà con làm vốn để tái gầy dựng đời sống lại bị trận lũ này cuốn trôi tiếp. Những ngôi nhà vừa được chống dựng ngay ngắn lại bị trận lũ này tiếp tục xô đổ vẹo xiêu, những đường làng ngõ xóm ngập bùn đất rều rác vừa được anh em chiến sĩ phụ giúp dọn dẹp giờ lại trở về hiện trạng ngổn ngang hoang tàn như trận lũ trước…

Và cũng như những người dân Hà Tĩnh, Quảng Bình bị “đánh úp” trong cơn lũ với tốc độ nước dâng chưa từng có khiến không ai kịp trở tay, hôm qua hàng ngàn hộ dân của huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị cũng không kịp trở tay khi nước lũ đổ về cuồn cuộn với tốc độ chóng mặt.

Câu chuyện của lũ sẽ khó mà giải quyết nổi, khi những cuộc thảm sát tài nguyên rừng hàng chục năm qua biến hàng vạn hecta rừng thành đồi núi trọc đã khiến tốc độ dòng chảy của nước tăng gấp bội. Không có cây rừng cản, lượng mưa lớn khiến các dòng chảy nhanh chóng hợp lưu với nhau và ào ạt tràn về xuôi.

Trong khi đó, vùng hạ lưu đóng vai trò thoát nước cũng không giữ được vai trò của mình bởi những quy hoạch bất hợp lý làm cản trở dòng chảy, những hệ thống giao thông mới ở hạ du như những con đê quai giữ lũ dâng nhanh nhưng thiếu hệ thống thoát với lưu lượng tương ứng.

Nguyên nhân lũ dâng nhanh với tốc độ chưa từng có thời gian gần đây còn phải kể đến hàng chục hồ đập thủy điện, thủy lợi... mà ngoài lợi ích của chúng vào mùa khô hạn thì việc xả lũ để cứu đập khi mưa to nước lớn cũng góp phần vào tốc độ nước dâng ở hạ du.

Câu ca về mười quả trứng, bảy quả ung, ba quả nở ra ba con gà con thì “con diều tha, con quạ bắt, con (bị chim) cắt xơi” chính là câu chuyện “lũ chồng lũ” của “phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí” trong cuộc mưu sinh truân chuyên của người dân Trung bộ.

Hơn bao giờ hết, những thiên tai dồn dập, những cú đánh úp “lũ chồng lũ” mà người dân miền Trung đang chịu đựng rất đáng được tính toán hoạch định trong một chương trình sinh kế lâu dài và bền vững từ phía Nhà nước và Chính phủ, chứ không thể chỉ trông chờ vào sự từ tâm của cộng đồng sau mỗi đận gian nan như những ngày này.