Hạn hán trên đồng ruộng ở Philippines - Ảnh: Reuters

Wall Street Journal mới đây dẫn thông tin từ các nhà dự báo thời tiết của Mỹ, Úc và Nhật Bản xác nhận El Nino đang trở lại năm nay sau năm năm vắng bóng, dù kéo dài bao lâu và nặng nề đến đâu vẫn chưa rõ.

34 tỉnh thành ở Thái Lan hạn hán

Các nước trong khu vực Đông Nam Á đứng đầu thế giới về sản lượng các loại nông sản như gạo và cà phê. Nếu thời tiết khô hạn kéo dài, vụ thu hoạch tại khu vực có thể bị ảnh hưởng.

Bloomberg cho biết trong bối cảnh này, nông dân và các nhà làm chính sách ở châu Á đang chuẩn bị đón nhận những trận hạn hán kéo dài và mùa màng bị phá hủy, điều có thể khiến giá cả tăng lên, từ dầu cọ đến lúa gạo.

Tại Philippines, theo Wall Street Journal, hạn hán nặng có thể tác động đến sản lượng dừa vốn bị thiệt hại nặng nề sau trận bão Haiyan năm 2013. Thái Lan mới đây đã ban bố thảm họa hạn hán tại 34 tỉnh thành với khoảng 371.000ha đất nông nghiệp bị ảnh hưởng.

Tổng giám đốc Tập đoàn Olam Sunny Verghese nói đang theo sát tình hình El Nino. Công ty này dự đoán sản lượng nông nghiệp ở Indonesia và Việt Nam sẽ giảm. Cùng với đó là lượng mưa thấp đi ở hai quốc gia trồng cà phê này.

Trong khi đó, hai nước sản xuất 85% lượng dầu cọ cho thế giới là Indonesia và Malaysia cũng chịu cảnh hạn hán ở một số nơi, nhưng nhìn chung độ ẩm vẫn ở mức bình thường trong tháng 4 và nửa đầu tháng 5.

Trong đợt El Nino gần đây nhất, giá đường đã tăng đến mức cao nhất trong 30 năm trong khi dầu cọ thô cũng tăng mạnh.

Dù vậy, Hệ thống thông tin thị trường nông nghiệp (AMIS), một đơn vị thuộc Tổ chức Lương nông Liên Hiệp Quốc (FAO), nói sản lượng gạo trắng toàn cầu trong năm 2015 cải thiện nhẹ, dù có những cảnh báo của các chuyên gia thời tiết rằng El Nino có thể mạnh lên về cuối năm.

Giá gạo sẽ tăng

Tại Indonesia, nơi El Nino được dự báo xảy ra trong vài tháng tới, một số nhà kinh tế nói điều kiện thời tiết nóng hơn có thể làm suy yếu nền kinh tế nước này với việc một số loại nông sản như gạo sẽ bị đẩy giá lên cao và dẫn đến việc Jakarta phải tăng cường nhập khẩu.

Bộ Nông nghiệp Mỹ gần đây dự báo El Nino diễn ra từ tháng 3 đến tháng 6 năm nay ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Còn tại Indonesia, El Nino có thể xảy ra trong tháng 7 hoặc 8.

Theo Jakarta Globe, khô hạn có thể dẫn đến cháy rừng ở Indonesia và làm quá trình thu hoạch vụ mùa bị chậm trễ, điều sẽ khiến nông sản thiếu hụt và giá cả tăng lên.

Gạo, bắp và khoai mì là những loại nông sản chính ở Indonesia.Trong đó gạo là loại lương thực chủ yếu ở hầu hết hộ gia đình, dù nhiều gia đình đang chuyển sang các sản phẩm tinh bột khác thay thế. Indonesia từng là nước sản xuất gạo hàng đầu thế giới.

Bất chấp sản lượng hiện tại rất cao, Bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo năm nay Indonesia sẽ cần phải nhập khẩu hơn 1,5 triệu tấn gạo.

Jakarta Globe dẫn lời nhà kinh tế David Sumual thuộc Bank Central Asia cho rằng: “Giải pháp về lâu dài là tăng sản lượng.

Nhưng trong thời gian ngắn và trung bình, không có giải pháp nào khác là nhập khẩu”. Tháng 11 năm ngoái, mùa mưa ở Indonesia đến trễ đã khiến việc thu hoạch lúa bị lùi lại và từ đó đẩy giá gạo lên 24% so với năm trước đó.

Theo Jakarta Post, tỉ lệ lạm phát ở nước này đã tăng lên 7,15% trong tháng 5, nhanh nhất trong vòng năm tháng qua với việc giá thực phẩm, thuốc lá và điện tăng.

Trong khi đó, nguồn cung gạo thiếu hụt và đồng rupiah của Indonesia yếu đi được cho là sẽ khiến giá gạo tăng cao.

Chuyên gia kinh tế nông nghiệp Bustanul Arifin thuộc Viện Phát triển kinh tế và tài chính Indonesia lo ngại tất cả nhân tố trên cộng với El Nino sẽ khiến nền kinh tế nước này chịu nhiều tổn thất.

Ông Bustanul gợi ý các giải pháp như tăng cường hệ thống thủy lợi, tưới tiêu, quỹ phục hồi khẩn cấp và các chính sách bảo hiểm vụ mùa để giảm nhẹ tác động của El Nino đối với nông nghiệp.

Còn tại Philippines, như Inquirer cho biết, Cơ quan Lương thực quốc gia hôm 5-6 đã phải nhập của Việt Nam 150.000 tấn gạo để đáp ứng nhu cầu của nước này trong những tháng tới.