Tổng thống Moon Jae In (phải) tiếp bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis tại Seoul ngày 27-10 - Ảnh: REUTERS

Cả Bắc Kinh và Seoul nhanh chóng dịu giọng sau khi Hàn Quốc tuyên bố không triển khai thêm Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD).

Theo trang Metro, cả Trung Quốc và Hàn Quốc đều cùng lên tiếng nêu ý định bình thường hóa quan hệ và phía Seoul thậm chí còn cho biết lãnh đạo hai nước có thể tiến hành cuộc gặp song phương.

Gió đổi chiều nhanh

Trong thông cáo phát đi ngày 31-10, bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết Tổng thống Moon Jae In và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể sẽ có cuộc gặp song phương khi đến dự Hội nghị thượng đỉnh APEC tổ chức tại TP Đà Nẵng trong hai ngày 10 và 11-11.

Hãng tin Reuters dẫn thông cáo của bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết "hai bên chia sẻ quan điểm rằng việc thắt chặt trao đổi và hợp tác giữa Hàn Quốc và Trung Quốc phục vụ cho lợi ích chung của hai nước và hai bên cùng đồng ý đưa các trao đổi và hợp tác trên mọi lĩnh vực trở về qui trình phát triển bình thường".

Mọi chuyện tiến triển có vẻ nhanh chóng sau khi Ngoại trưởng Hàn Quốc Kang Kyung Wha tại phiên điều trần của Bộ Ngoại giao trước Quốc hội ngày 30-10 đã đưa ra cam kết ba điểm của chính phủ nước này gồm: không xem xét triển khai thêm THAAD; không tham gia các mạng lưới phòng thủ tên lửa do Mỹ đứng đầu; hợp tác an ninh ba bên Hàn - Mỹ - Nhật không mở rộng thành một liên minh quân sự.

Gần như lập tức từ Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh, tại buổi họp báo ngày 30-10, cho biết Trung Quốc đánh giá cao cam kết nói trên của Hàn Quốc, đồng thời khẳng định lại lập trường kiên quyết phản đối của Trung Quốc đối với hoạt động triển khai THAAD trên lãnh thổ của Hàn Quốc.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc bày tỏ hy vọng Hàn Quốc sẽ thực hiện nghiêm túc cam kết và giải quyết các vấn đề liên quan để đưa quan hệ Trung - Hàn sớm trở lại quỹ đạo ổn định.

Quân đội Mỹ nhanh chóng triển khai lắp đặt hệ thống THAAD tại Hàn Quốc sau khi lệnh cấm được giải tỏa - Ảnh: REUTERS

Trước đó, Quân đội Mỹ đã triển khai một khẩu đội THAAD với 6 bệ phóng tên lửa đánh chặn ở thị trấn Seongju, tỉnh Bắc Gyeongsang, cách thủ đô Seoul khoảng 210 km về phía Nam Hàn Quốc. Trung Quốc đã phản đối gay gắt hoạt động triển khai này, cho rằng đây là một phần của mạng lưới phòng thủ tên lửa của Mỹ và việc này gây phương hại lợi ích an ninh của Trung Quốc..

Hàn Quốc thông báo đã hoàn tất việc triển khai THAAD tại Seongju nhằm chống các mối đe dọa tiềm tàng từ Triều Tiên sau khi Bình Nhưỡng tiến hành vụ thử hạt nhân lần thứ 6 được xem là mạnh nhất từ trước đến nay với tuyên bố đó là bom nhiệt hạch (bom H) có thể gắn vào tên lửa.

Hàn Quốc dịu giọng dù thiệt về kinh tế

Mối quan hệ Hàn - Trung bắt đầu trở nên căng thẳng nhanh từ tháng 7-2016 khi Hàn Quốc công bố quyết định cho phép Mỹ triển khai một khẩu đội THAAD trên lãnh thổ nước này.

Kể từ đó, Trung Quốc luôn phản đối động thái trên với lý do hệ thống vũ khí hiện đại này, đặc biệt là cụm ra-đa rất mạnh đi kèm, có thể gây phương hại lợi ích an ninh chiến lược của Trung Quốc, đồng thời yêu cầu Hàn Quốc rút lại quyết định trên.

Hồi giữa tháng 9 vừa qua, Phủ tổng thống Hàn Quốc đã lên tiếng bác bỏ ý tưởng khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về các biện pháp trả đũa kinh tế của Trung Quốc liên quan việc Seoul triển khai hệ thống THAAD.

Phát biểu với báo giới vào ngày 14-9, người phát ngôn Park Soo Hyun của Nhà Xanh nêu rõ: "Chúng tôi hi vọng giải quyết các vấn đề khó khăn giữa Hàn Quốc và Trung Quốc bằng cách tăng cường hơn nữa sự hợp tác và liên lạc chiến lược. Giờ là thời điểm rất quan trọng để duy trì hợp tác với Trung Quốc vì các hành động khiêu khích hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên".

Việc triển khai hệ thống tên lửa THAAD từng gặp phản ứng chống đối từ chính người dân địa phương ở Hàn Quốc - Ảnh: REUTERS

Thực tế cho thấy, để phản đối việc Seoul cho triển khai hệ thống THAAD, Trung Quốc đã áp dụng một loạt biện pháp trả đũa Hàn Quốc, bao gồm cấm các tour du lịch theo đoàn từ Trung Quốc sang Hàn Quốc, gây khó khăn cho một số doanh nghiệp Hàn Quốc đang kinh doanh tại Trung Quốc, đặc biệt là hệ thống bán lẻ của tập đoàn Lotte do đã "hoán đổi đất" cho quân đội có mặt bằng triển khai THAAD.

Phía Trung Quốc không thừa nhận việc thực thi các biện pháp trả đũa đối doanh nghiệp Hàn Quốc mà chỉ cho rằng nó do người dân bộc phát tẩy chay hàng hóa Hàn Quốc hoặc việc đóng cửa một số cửa hàng của Lotte là do vi phạm luật của Trung Quốc.

Nhưng Bộ Thương mại Trung Quốc (MOC), tại cuộc họp báo chiều 14-9, cũng nhấn mạnh rằng việc triển khai Hệ thống THAAD tại Hàn Quốc đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ thương mại Trung - Hàn.

Theo người phát ngôn Cao Phong, hoạt động triển khai THAAD đe doạ nghiêm trọng các lợi ích chiến lược của Trung Quốc; bày tỏ hy vọng phía Hàn Quốc quan tâm tới những lợi ích lớn và các mối lo ngại chính đáng của phía Trung Quốc, đồng thời giải quyết một cách hợp lý các mối quan ngại hiện nay.

Cũng theo ông Cao Phong, quan hệ thương mại giữa hai nước luôn ở trong trạng thái ổn định trong những năm qua, song quan hệ hợp tác và giao lưu Trung - Hàn lại chịu ảnh hưởng rất lớn từ dư luận xã hội. Thương mại giữa hai nước có tiềm năng rất lớn, và Trung Quốc vẫn giữ thái độ tích cực và cởi mở đối với các mối quan hệ kinh tế và thương mại giữa hai nước.

Trong 8 tháng đầu năm 2017, thương mại song phương Trung - Hàn đã tăng 10,4% lên 176,11 tỉ USD, trong đó xuất khẩu từ Trung Quốc sang Hàn Quốc tăng trưởng 11,9% và nhập khẩu từ Hàn Quốc về Trung Quốc tăng 9,5%.