Phạt tù hai bị cáo gây rối ở Bình Dương Thêm phương án sửa Luật quốc tịch

Như vậy chỉ sau 12 ngày, vụ án đã được đưa ra xét xử công khai theo một thủ tục mà Bộ luật tố tụng hình sự quy định là thủ tục “rút gọn”, theo đó việc điều tra, truy tố, xét xử không theo quy định thông thường.

Mặc dù Bộ luật tố tụng hình sự có quy định thủ tục “đặc biệt” này nhưng rất ít người quan tâm, thậm chí có người còn không biết thủ tục này. Về phía các cơ quan tiến hành tố tụng thì hầu như “bỏ quên”, rất ít áp dụng thủ tục rút gọn dù việc áp dụng có thể giúp giải quyết nhanh chóng một lượng lớn các vụ án về tội phạm ít nghiêm trọng, phạm tội quả tang, chứng cứ đơn giản, rõ ràng, giúp tiết kiệm được thời gian, tiền bạc. Lẽ ra thủ tục rút gọn phải được áp dụng triệt để và thường xuyên.

Thủ tục rút gọn đã được quy định ở nhiều nước trên thế giới. Tùy từng nước mà có thủ tục, điều kiện, phạm vi áp dụng thủ tục rút gọn khác nhau.

Ở nước ta, thủ tục rút gọn được quy định tại sắc lệnh số 51/SL ngày 17-4-1946. Từ năm 1954 đến khi có Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988, nhiều văn bản dưới luật, quy định về thủ tục rút gọn như: thông tư số 139 ngày 28-5-1974 của Thủ tướng Chính phủ hướng dẫn về thủ tục điều tra, truy tố, xét xử các vụ án phạm pháp quả tang; thông tư số 10-TATC ngày 8-7-1974 của TAND tối cao quy định về thủ tục rút ngắn trong việc điều tra, truy tố, xét xử một số vụ án hình sự ít quan trọng, phạm pháp quả tang, đơn giản, rõ ràng; thông tư số 01-TT ngày 28-2-1975 hướng dẫn về nội dung hoạt động của kiểm sát viên trong công tác kiểm sát việc áp dụng thủ tục rút ngắn đối với các vụ án ít nghiêm trọng, phạm pháp quả tang, đơn giản, rõ ràng. Như vậy thủ tục rút gọn đã được pháp luật tố tụng hình sự nước ta quy định và áp dụng từ khi nước VN dân chủ cộng hòa được thành lập. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân nên đến năm 1988 ở nước ta không áp dụng thủ tục này nữa. Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988 không quy định thủ tục rút gọn, chỉ đến năm 2003 thủ tục này được tái lập và quy định tại chương XXXIV Bộ luật tố tụng hình sự.

Theo quy định tại điều 319 Bộ luật tố tụng hình sự thì thủ tục rút gọn được thực hiện khi: người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt quả tang; sự việc phạm tội đơn giản, chứng cứ rõ ràng; tội phạm đã thực hiện là tội phạm ít nghiêm trọng (mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội này không quá ba năm tù); người phạm tội có căn cước, lai lịch rõ ràng. Đây là điều kiện cần và đủ để tiến hành thủ tục rút gọn, nếu thiếu một trong bốn điều kiện trên thì không được áp dụng thủ tục rút gọn.

Khi có đủ các điều kiện quy định tại điều 319 Bộ luật tố tụng hình sự thì cơ quan điều tra đề nghị và việc có quyết định áp dụng thủ tục rút gọn hay không là do viện kiểm sát, nếu viện kiểm sát không đồng ý thì vụ án sẽ áp dụng theo thủ tục thông thường. Ngay cả trường hợp viện kiểm sát đã đồng ý nhưng vụ án phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung hoặc tạm đình chỉ thì việc áp dụng thủ tục rút gọn cũng phải hủy bỏ để áp dụng thủ tục chung.

Thời gian tiến hành tố tụng theo thủ tục rút gọn