Kỹ thuật 'thở bằng hậu môn' từng bị cười nhạo hóa ra có thể cứu người bị suy hô hấp

Một phương pháp nghe như khoa học viễn tưởng từng đoạt giải Ig Nobel năm 2024 đang tiến gần ứng dụng thực tế trong điều trị bệnh phổi nghiêm trọng, sau khi giai đoạn thử nghiệm đầu tiên trên người chứng minh tính an toàn.

suy hô hấp - Ảnh 1.

Nhiều chuyên gia đánh giá kỹ thuật "thở bằng hậu môn" có thể là "cuộc cách mạng nhỏ" trong hồi sức hô hấp, tương tự cách máy thở ra đời hơn 70 năm trước - Ảnh: AI

Trong tự nhiên, có những loài động vật có khả năng hấp thụ oxy qua ruột khi môi trường thiếu dưỡng khí. Cá chạch, một loài cá nước ngọt sống ở tầng đáy, thường thở bằng mang, nhưng khi oxy trong nước cạn kiệt, chúng sẽ ngoi lên mặt nước, nuốt không khí rồi đẩy qua ruột. Oxy trong không khí được hấp thụ qua thành ruột, giúp duy trì sự sống khi phổi (mang) không thể hoạt động hiệu quả.

Tương tự, rùa, hải sâm, ấu trùng chuồn chuồn hay thậm chí heo cũng được ghi nhận có khả năng hấp thụ oxy theo cơ chế tương tự. Chính từ hiện tượng này, các nhà khoa học đã nảy ra ý tưởng: liệu con người có thể làm điều tương tự trong tình huống cấp cứu suy hô hấp?

Câu trả lời đến từ nhóm nghiên cứu do tiến sĩ Takanori Takebe (Đại học Y khoa Tokyo và Viện Nghiên cứu trẻ em Cincinnati, Mỹ) dẫn đầu. Họ gọi phương pháp này là enteral ventilation, thông khí qua đường tiêu hóa, hay dân dã hơn là "thở bằng hậu môn".

Cơ chế của kỹ thuật khá đơn giản: bơm một dung dịch giàu oxy (perfluorodecalin) vào trực tràng bằng ống mềm, tương tự quy trình thụt tháo y khoa. Lượng oxy trong dung dịch này sau đó sẽ thẩm thấu qua thành ruột, đi vào hệ tuần hoàn, từ đó cung cấp oxy cho cơ thể mà không cần thông qua phổi.

Trong các thí nghiệm ban đầu trên chuột và heo, kỹ thuật này giúp duy trì nồng độ oxy trong máu ổn định, thậm chí cứu sống những con chuột bị tắc nghẽn đường thở. Tiếp đó, nhóm nghiên cứu tiến hành thử nghiệm an toàn trên 27 người khỏe mạnh tại Nhật Bản.

Những người tham gia được bơm lượng dung dịch không chứa oxy vào ruột trong 60 phút để kiểm tra khả năng dung nạp. Kết quả cho thấy phương pháp này an toàn và có thể chấp nhận được, dù người tham gia có cảm giác đầy hơi và khó chịu nhẹ. Không ghi nhận biến chứng nghiêm trọng nào.

"Đây là nghiên cứu đầu tiên chứng minh tính an toàn của phương pháp. Bước kế tiếp, chúng tôi sẽ thử nghiệm với dung dịch oxy hóa để đánh giá khả năng cung cấp oxy thực sự", tiến sĩ Takebe cho biết.

Nếu chứng minh được hiệu quả, kỹ thuật này có thể trở thành giải pháp hỗ trợ sự sống tạm thời cho bệnh nhân không thể thở bằng phổi, như trong các trường hợp viêm phổi nặng, xơ phổi, tổn thương phổi do COVID-19 hay suy hô hấp cấp.

Trong thực tế, khi phổi mất khả năng trao đổi khí, bệnh nhân hiện chỉ có hai lựa chọn: dùng máy thở hoặc ECMO (tuần hoàn ngoài cơ thể), một kỹ thuật phức tạp, chi phí cao, đòi hỏi trang thiết bị và đội ngũ chuyên sâu. Phương pháp "thở qua đường ruột" nếu được chứng minh hiệu quả, có thể trở thành phương án hỗ trợ đơn giản hơn, ít xâm lấn và dễ triển khai tại tuyến dưới.

Nhiều chuyên gia đánh giá đây có thể là "cuộc cách mạng nhỏ" trong hồi sức hô hấp, tương tự cách máy thở ra đời hơn 70 năm trước.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và viêm phổi nằm trong top 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Việt Nam hiện có rất nhiều người trưởng thành mắc COPD, trong khi tỉ lệ bệnh phổi hậu COVID-19 ngày càng tăng.

"Thở bằng… hậu môn": Kỹ thuật tưởng lời đùa lại có thể giúp người bệnh phổi - Ảnh 2.Bệnh nhân trẻ ngưng tim phổi vì thuốc lá điện tử, dừng kiểu hút thuốc này càng sớm càng tốt

Bác sĩ CKII Cao Hoài Tuấn Anh - phó giám đốc Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) - vừa gửi đến Tuổi Trẻ Online bài phân tích, cảnh báo về y khoa sau khi bệnh viện cứu một bạn trẻ ngưng tim phổi do dùng thuốc lá điện tử suốt hai năm.

Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0
Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên

    Tuổi Trẻ Online Newsletters

    Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

    Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất