Phóng to

Nguyên tắc quá sẽ phản tác dụng trong cuộc sống gia đình - Ảnh minh họa

Sau nhiều lần hục hặc, vợ chồng cô giáo Lam và bác sĩ Thành ly hôn. Chị Lam không chấp nhận nổi việc chồng thường xuyên vi phạm nguyên tắc về nhà đúng giờ mà mình đề ra, dù anh có giải thích đó là do đặc thù công việc.

Một yếu tố giúp gia đình hòa thuận là sự tự giác thực hiện đúng những thỏa thuận giữa các thành viên trong gia đình. Sự thỏa thuận đó không mang dấu ấn cá nhân của người nào mà là những quy ước chung nhất nhằm tạo ra nếp nhà. Tuy nhiên, nguyên tắc quá sẽ phản tác dụng.

Càng vào khuôn càng... khổ

Cuộc ly hôn của bác sĩ Thành với cô giáo Lam sau gần 10 năm chung sống được nhiều người xem là một chuyện tất nhiên phải đến. Mâu thuẫn giữa họ xảy ra từ lâu và gần như thường xuyên.

Chị Lam không thể chấp nhận tật về nhà trễ. Hồi cưới nhau, vợ chồng đã thỏa thuận là hết giờ làm việc, mọi thành viên phải có mặt tại nhà. Với suy nghĩ của một nhà sư phạm quen nề nếp, khuôn khổ nên chị Lam cho rằng nguyên tắc đó phải được chấp hành tuyệt đối. Trong cách nghĩ của chị, rề rà, cẩu thả, thiếu tự giác... không chỉ là sự vô nguyên tắc, mà còn là biểu hiện của cách ứng xử thiếu văn hóa. Hết giờ dạy ở trường là chị Lam về nhà ngay và chị muốn mọi người, nhất là chồng chị, phải nghiêm túc thực hiện như vậy.

Chị ấm ức: "Anh ấy cũng làm việc nhà nước như tôi, cơ quan anh lại gần nhà hơn tôi, tại sao lại thường xuyên về nhà trễ?". Theo anh Thành, những lần về nhà trễ của mình đều có lý do thuyết phục từ công việc chuyên môn của một bác sĩ phẫu thuật. Nhưng chị Lam cho rằng đó chỉ là cái cớ, không gì không khắc phục được nếu thực sự quyết tâm. Vì vậy, chị cảm thấy rất khó chịu và bộc lộ sự bực bội mỗi khi thấy chồng về nhà không đúng như giao ước ban đầu.

Còn anh Hùng trước khi cưới đã yêu cầu vợ là chị Cúc không được có bất kỳ sự liên lạc nào với anh Văn - người yêu cũ. Cúc đồng ý ngay vì cũng không muốn gặp lại người cũ. Chị hiểu việc đó rất dễ ảnh hưởng không hay đến hạnh phúc hiện tại của mình. Lòng chị cũng chẳng còn vương vấn gì với người yêu từ thời phổ thông ấy.

Tuy nhiên, do là bạn học cũ nên giữa hai người vẫn còn nhiều dịp gặp gỡ thông thường như: sinh nhật, họp lớp, thăm thầy cô giáo cũ... Vì muốn giữ đúng thỏa thuận với chồng nên mỗi khi nghe bạn bè rủ rê, Cúc đành từ chối. Anh Hùng rất hài lòng và hết lời khen vợ, vì anh biết trong đám bạn cũ của vợ nhất định phải có Văn. Tuy nhiên, chị Cúc lại lâm vào tình trạng khổ tâm.

Chị tâm sự: "Ngày xưa với tư cách là lớp trưởng, những cuộc vui như vậy tôi đều là chủ xị. Những ai không tham gia, tôi đều xem họ là thiếu nhiệt tình với lớp, hờ hững với bạn bè và lạnh nhạt với thày cô. Còn bây giờ...".

Những bà vợ, ông chồng bị ép vào khuôn cho rằng, nguyên tắc trong gia đình cần được điều chỉnh cho phù hợp với cuộc sống vốn thay đổi hàng ngày, hàng giờ, miễn sao sự điều chỉnh đó không làm mất đi bầu không khí trong lành của gia đình. Bằng kinh nghiệm từ sự đổ vỡ của chính mình, chị Nga, chủ một cơ sở thẩm mỹ ở TP.HCM, rút ra nhận xét: "Nề nếp của từng gia đình là điều cần có; nó giúp mọi người sống có tổ chức. Nhưng không ít người lại lấy khuôn khổ ra để làm khó cho nhau".

Chị Nga tâm sự, gần 20 năm sống chung, đã sắp có cháu ngoại mà phải chia tay là điều chẳng ai muốn. Nhưng gặp nhau hằng ngày mà lúc nào cũng chì chiết, bóng gió xa gần vì chuyện hôm nay về trễ hơn hôm qua, thì thử hỏi thần kinh người nào chịu nổi? "Bây giờ tôi mới hiểu ra rằng, sự gò bó mà chồng tôi khoác lên cho tôi xuất phát từ tính đa nghi của một người tự ti, mất lòng tin vào bản thân, dẫn đến sự khắt khe với bạn đời".

Bà Đồng Thị Ánh, Chủ tịch Hội luật gia TP.HCM, cũng cho rằng khi người ta ràng buộc nhau bằng những nguyên tắc ứng xử cứng nhắc và xem đó là chuẩn mực thì đó chính là lúc tình cảm và lòng tin lẫn nhau đang có dấu hiệu suy giảm. Khi còn là thẩm phán, bà Ánh đã gặp nhiều vụ ly hôn do nguyên nhân này. Có người vợ biết rất rõ những lý do đột xuất của chồng nhưng vẫn cố tình lấy đó làm nguyên nhân xung đột, khiến không khí trong gia đình ngày càng nặng nề. "Mở lòng mình ra một chút, mọi chuyện sẽ đơn giản hơn rất nhiều" - bà Ánh tâm sự.

Còn bà Trương Xuân Lan, chuyên viên tư vấn tâm lý, nói: "Người xưa có câu 'răng cứng nên gãy, lưỡi mềm nên còn'. Khuôn khổ nào cũng có độ linh động nhất định. Chẳng hạn, gọi là vàng 10, nhưng có ai bảo đảm nó không lẫn tạp chất?". Theo bà, khuôn khổ đặt ra trong gia đình phải có độ "du di" nhất định để tạo ra bầu không khí tươi mát. Biên độ của sự "du di" càng rộng chứng tỏ sự thông hiểu, tin cậy lẫn nhau giữa các thành viên càng lớn và ngược lại.

Vấn đề là mọi người phải xác định được độ "du di" này ở mức nào để vừa không phá vỡ những chuẩn mực, vừa giữ được hạnh phúc gia đình với tâm trạng thoải mái.