Khúc tiêu đồng: bài học chốn quan trường xưa

A.CHI

TT - Ðó là một trong những chi tiết thú vị xuất hiện trong cuốn sách Khúc tiêu đồng - hồi ký của Hà Ngại, vị quan triều Nguyễn.

Sách do NXB Trẻ ấn hành - Ảnh: A.C.

Bằng chính câu chuyện đời mình, Hà Ngại - một Nho sinh nỗ lực học hành, thi đỗ rồi kinh qua nhiều chức vụ ở các địa phương - đã cho người đọc thấy được nhiều mảng sáng tối của bức tranh đất nước trong giai đoạn bị đặt dưới quyền bảo hộ của thực dân Pháp.

Ấy là thời kỳ của những câu chuyện chạy chức chạy quyền cùng đường dây thân thế. Quan lại Nam triều kẻ lo vun vén bản thân, người gắng hành xử sao cho không thẹn với bản thân, nhưng cũng phải thỏa hiệp như chính tác giả bộc bạch nhận hối lộ mà nhận coi sao cho được. Hay ở cấp làng xã là những tranh chấp đất đai, những giành giật bổng lộc...

Cùng với đó, tác giả cũng kể cho chúng ta nghe những câu chuyện nghe được, chứng kiến về sự anh hùng, khí tiết của những kẻ sĩ như Trần Cao Vân, Phan Châu Trinh, Trần Quý Cáp; hay chuyện nhà cách mạng mượn các phiên tòa mắng chửi người Pháp để tuyên truyền, vận động người dân.

Ðọc hồi ký Khúc tiêu đồng, người đọc không chỉ biết được nhiều câu chuyện ít được chép trong sách sử: từ chốn quan trường đến ra làng xã... mà còn suy ngẫm và rút ra cho mình nhiều bài học đầy giá trị.