Thất vọng nhất là cơ quan soạn thảo tiếp tục lặp lại sự bất cập của Luật thuế thu nhập cá nhân hiện hành khi cố định mức giảm trừ gia cảnh, thay vì quy theo mức lương tối thiểu chung để “nước lên thuyền lên”.

Bộ Tài chính giải thích về đề xuất mức giảm trừ gia cảnh khá bài bản, đó là căn cứ trên cơ sở biến động chỉ số giá tiêu dùng thực tế và dự báo từ năm 2009-2014 (khoảng 50%) rồi quy đổi ngang giá. Việc cố định mức giảm trừ cũng căn cứ trên “kinh nghiệm quốc tế”. Tuy nhiên, những quốc gia mà bộ này học tập là ai, điều kiện ra sao thì không nghe nhắc đến.

Nhưng cũng có một thực tế là ở một số quốc gia, việc cố định mức giảm trừ không ảnh hưởng lớn đến người dân vì lạm phát rất thấp, đau ốm bệnh tật không phải lo vì an sinh xã hội rất tốt. Còn ở VN, tính từ thời điểm Luật thuế thu nhập cá nhân có hiệu lực (1-1-2009) đến nay giá cả tăng phi mã. Xăng đã tăng gấp đôi, từ 11.500 đồng/lít lên 22.900 đồng/lít. Giá gas tăng gần 2,5 lần, từ 185.000 đồng/bình lên gần nửa triệu đồng. Mới rục rịch tăng lương là giá cả đã nhanh chân chạy trước. Do đó nếu chỉ dựa trên các con số khô cứng để tính toán thì chưa tính đúng, tính đủ cho người dân.

Sao không dựa vào lương tối thiểu chung để khi lương tối thiểu chung được điều chỉnh thì mức khởi điểm chịu thuế cũng được điều chỉnh phù hợp theo mặt bằng chung. Làm thế cũng để Quốc hội không phải sửa luật nhiều lần. Việc điều chỉnh theo cách này cũng sẽ tránh được mức giảm trừ không theo kịp mặt bằng giá chung, gây bức xúc cho người nộp thuế như thời gian qua.

Lấy lý do này khác để quy định một mức giảm trừ cố định là chưa thể hiện tinh thần khoan sức dân và dễ dẫn đến việc người nộp thuế hiểu rằng cơ quan thuế chỉ quan tâm đến nguồn thu mà không quan tâm đến người đóng góp cho nguồn thu đó.

Những năm qua, ở một số lĩnh vực, chính sách thường đi sau đời sống, chưa kể độ trễ khi áp dụng chính sách. Đất nước phát triển phải tính tới lúc chính sách đi trước thực tiễn. Tính toán của Bộ Tài chính giả sử không sai thì mức giảm trừ dự kiến sẽ sửa cũng chỉ căn cứ đến năm 2014. Còn sau năm 2014, liệu rằng “nồi cơm của gia đình có đầy hơn, chị em có vui hơn” như lời của vụ trưởng Vụ Chính sách thuế?