Cô đơn không có nghĩa là không có bạn bè, cô đơn đến từ sự thất vọng về các mối quan hệ xã hội - Ảnh minh họa: PHÚC LONG

Theo nghiên cứu đăng tải trên Tạp chí Tâm thần học quốc tế ngày 18-12, các nhà khoa học phát hiện con người dễ có cảm giác cô đơn nhất ở 3 giai đoạn trong cuộc đời: Cuối độ tuổi 20, giữa độ tuổi 50 và cuối độ tuổi 80.

Có đến 76% tình nguyện viên tham gia nghiên cứu cho biết họ trải qua cảm giác cô đơn từ mức độ vừa phải cho đến rất cao. Đây là điều khiến các chuyên gia bất ngờ vì nó nghiêm trọng hơn họ nghĩ.

3 giai đoạn khủng hoảng

Trước nghiên cứu, các nhà khoa học đặt giả thuyết con người càng lớn tuổi thì càng dễ cảm thấy cô đơn. Và họ bất ngờ khi phát hiện có thêm hai thời điểm khác là cuối độ tuổi 20 và giữa 50, bên cạnh giai đoạn ngoài 80.

Giáo sư tâm thần học Dilip Jeste từ Đại học California - đồng tác giả nghiên cứu, lý giải phát hiện này:

"Cuối độ tuổi 20 là giai đoạn phải đưa ra những quyết định lớn, vốn thường căng thẳng vì bạn nghĩ bạn bè làm được tốt hơn mình, có nhiều cảm giác hối hận tại sao tôi làm điều này hay điều kia. Căng thẳng làm tăng cảm giác cô đơn".

"Trên 50 là giai đoạn khủng hoảng giữa đời. Thông thường, sức khỏe của bạn bắt đầu có dấu hiệu suy giảm, nhiều người phát hiện mình bị tiền tiểu đường, bệnh tim… Bạn chứng kiến vài người bạn qua đời, và lần đầu tiên bạn nhận ra cuộc sống này không kéo dài mãi mãi".

"Và cuối độ tuổi 80, tất nhiên - nếu bạn may mắn sống đến lúc đó, là khi mọi thứ trở nên tệ hơn. Bên cạnh các vấn đề sức khỏe, bạn có thể gặp khó khăn tài chính, mất mát người bạn đời hoặc bạn bè. Cái này dễ hiểu nhất trong 3 giai đoạn".

Ngoài tỉ lệ bất ngờ 76%, nghiên cứu mới còn cho thấy không có sự khác biệt giữa đàn ông và phụ nữ trong trải nghiệm "cô đơn". Khoa học cũng tiếp tục khẳng định cảm giác cô đơn liên quan trực tiếp đến sự suy giảm sức khỏe thể chất, tinh thần và nhận thức.

Cảm giác cô đơn có liên hệ đến sự suy giảm sức khỏe - Ảnh minh họa: Medium

Làm sao để bớt cô đơn?

May mắn thay, các nhà khoa học tìm thấy một tia hy vọng, đó là mối quan hệ nghịch đảo giữa cô đơn và sự khôn ngoan. "Nói cách khác, những người khôn ngoan không cảm thấy cô đơn, và ngược lại" - giáo sư Jeste giải thích.

Sáu tiêu chí của khôn ngoan bao gồm: Kiến thức chung về cuộc sống; khả năng kiểm soát cảm xúc; sự đồng cảm, lòng trắc ẩn, lòng vị tha và cảm giác của sự công bằng; sự minh mẫn; khả năng chấp nhận các giá trị bất đồng; và tính dứt khoát - tức khả năng ra quyết định nhanh và hiệu quả khi cần thiết.

Mối quan hệ nghịch đảo trên gợi ý về vai trò của tính cách trong sự gia tăng và duy trì cảm giác cô đơn theo thời gian, giáo sư Anthony Ong từ Đại học Cornell nhận xét. Ông cho rằng còn nhiều điều phải làm trước khi con người hiểu biết đầy đủ về hiện tượng "cô đơn".

Giáo sư Jeste chia sẻ quan điểm đó. Theo ông, làm sao để giảm cảm giác cô đơn hết sức quan trọng, cùng với nạn tự sát và lạm dụng ma túy, đây được xem là 3 "đại dịch" trong xã hội hiện đại.

"Stress nhìn chung đã gia tăng trong xã hội vài thập niên qua. Mọi người cần nhận ra cô đơn là một vấn đề phổ biến và nghiêm trọng. Cô đơn là điều đáng buồn, không ai phủ nhận cả, nhưng ít nhiều chúng ta có thể kiểm soát nó" - vị chuyên gia kết luận.