Phóng to

Báo chí Tehran nói ông Amano làm theo chỉ thị của Mỹ - Ảnh: Getty Images

Dẫn những nguồn tin “đáng tin” từ các nước thành viên, IAEA đã liệt kê một loạt hoạt động phát triển vũ khí nguyên tử của Iran trong bản báo cáo của họ, như việc thử nghiệm những vụ nổ cường độ cao và làm ngòi bom nguyên tử, Reuters dẫn báo cáo của tổ chức này.

Báo cáo rất được chờ đợi của IAEA có thể dẫn đến một cuộc không kích phủ đầu những khu vực phát triển hạt nhân của nước này từ Israel, theo đồn thổi trên các phương tiện truyền thông ở Israel. Tehran ngay lập tức lên án báo cáo mới và phủ nhận việc họ đang tìm cách sở hữu bom nguyên tử. “Báo cáo đó không công bằng, thiếu chuyên nghiệp và có động cơ chính trị” - Ali Asghar Soltanieh, đại sứ của Iran tại IAEA, nói.

Mỹ và các nước đồng minh dự kiến sẽ lấy các tài liệu này làm cớ để gây thêm sức ép về cấm vận và trừng phạt đối với Iran. Tuy nhiên, Nga cũng chỉ trích bản báo cáo, cho rằng nó sẽ có hại cho những hi vọng đàm phán về chương trình hạt nhân của Tehran và có mục đích chấm dứt các giải pháp ngoại giao.

“Chúng tôi rất nghi ngờ tính công bằng và hợp pháp của những bước tiết lộ nội dung bản báo cáo cho công luận rộng rãi, chủ yếu bởi vì chính xác lúc này, những cơ hội để nối lại cuộc đàm phán giữa cộng đồng quốc tế và Tehran sắp được khởi động trở lại”, Bộ Ngoại giao Nga nói trong một tuyên bố.

Matxcơva cho rằng bản báo cáo cần thêm sự điều nghiên xem nó có đưa ra được bằng chứng gì mới về các hoạt động hạt nhân quân sự của Iran hay không, hay chỉ đơn giản là “có chủ ý và phản tác dụng, tranh thủ cảm xúc của công luận”.

Trước giờ Tehran vẫn phủ nhận các cáo buộc họ đang nghiên cứu bom nguyên tử và coi IAEA cùng người đứng đầu Yukiya Amano là một công cụ của Mỹ.

IAEA nói họ đã thực hiện bản báo cáo này dựa trên đánh giá cẩn trọng thông tin tình báo từ các quốc gia thành viên và nó nhất quán về các chi tiết kỹ thuật, các cá nhân và tổ chức cũng như khung thời gian. “IAEA có những quan ngại nghiêm trọng đối với những khía cạnh quân sự có thể trong chương trình hạt nhân của Iran” - bản báo cáo, bao gồm 13 trang phụ lục mô tả kỹ thuật, cho biết.

Theo bản báo cáo, tình báo Mỹ ước tính năm 2007 Iran đã tiếp tục các nỗ lực nắm vững công nghệ phát triển chất nổ hạt nhân, được khởi động từ năm 2003. Bản báo cáo cũng dẫn thông tin từ hai quốc gia thành viên cho biết Iran đã tiến hành các nghiên cứu mô hình trên máy tính liên quan tới vũ khí nguyên tử trong giai đoạn 2008-2009.

Các nguồn tin cũng chỉ ra rằng Iran đã xây dựng một khu vực thử nghiệm các vụ nổ lớn ở khu phức hợp quân sự Parchin, đông nam Tehran, nơi có tiến hành các thí nghiệm nguyên tử, “là những chỉ dấu mạnh mẽ cho thấy khả năng phát triển vũ khí (hạt nhân)”.

Trong khi bản báo cáo là tin tức lớn ở Israel, nơi báo chí đưa tin những người đứng đầu chính phủ đang vận động cho một cuộc tấn công quân sự phủ đầu nhằm vào Iran, tại Mỹ trước đó, chính quyền của Tổng thống Barack Obama đã công khai bác bỏ tin đồn Mỹ và Anh đang cân nhắc một giải pháp quân sự nhắm vào các cơ sở hạt nhân của Iran, mà tập trung vào một chiến lược ngoại giao.

Iran phản pháo

Tại Iran, báo Tehran Times dẫn lời các nhà ngoại giao Iran nói trong chuyến thăm Washington tuần trước, ông Amano đã nhận được “chỉ thị” từ phía Mỹ về việc công bố các bản báo cáo và từ chối đề nghị của Nga, Trung Quốc cùng một số nước châu Âu và các thành viên của Phong trào không liên kết (NAM) về việc chưa vội công bố báo cáo.

Phóng to

Nhà máy điện hạt nhân Busehr, cách Tehran 1.200 km về phía nam - Ảnh: Reuters

Tehran Times cũng nói báo cáo của IAEA không có tài liệu nào mới và tất cả những gì trong báo cáo là các thông tin từng được tuồn từ Iran ra ngoài trong một máy tính xách tay vào năm 2004. Theo đó, ông Amano không đưa ra được thông tin gì mới và “IAEA đang dối trá về việc có thông tin cho thấy Iran có chương trình vũ khí hạt nhân sau năm 2004”.

Tờ báo Iran còn cho rằng Mỹ và IAEA chỉ có các bản điện tử, chứ không có bản gốc nào của những tài liệu mà họ đã công bố, đồng thời cho biết năm 2007 Iran đã gửi một tài liệu dài 117 trang cho IAEA về chương trình hạt nhân của họ, nhưng tài liệu này không hề được đề cập trong báo cáo của IAEA. Tehran Times bình luận bản báo cáo mới của IAEA “không gì hơn là thu thập đây đó vài tài liệu, ghi vài nguồn tin, ép buộc vài chữ ký và con dấu”.

Bài báo cũng trích dẫn các công hàm do WikiLeaks tiết lộ nói ông Amano từng hứa sẽ hợp tác với Mỹ và “báo cáo mới của Amano cho thấy những cam kết mới nhất của ông ta với Mỹ, mà nhờ đó ông ta nhận được sự chấp thuận của Washington để làm tổng giám đốc IAEA thêm một nhiệm kỳ nữa”.

Tehran Times chỉ rõ bản báo cáo gây tranh cãi được công bố trong sự im lặng của IAEA về việc Israel mới đây đã bắn thử một tên lửa tầm xa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, tên lửa Jericho-3 có khả năng mang đầu đạn nặng 750 kg và tầm bắn lên tới 10.000 km.

Trong một bài báo khác, Tehran Times bình luận: “Israel, con rối do Washington giật dây, hiện đang sở hữu một kho vũ khí với 300 đầu đạn hạt nhân, các tên lửa từng được thử nghiệm có khả năng mang đầu đạn hạt nhân với tầm bắn có thể vươn tới Nga, Trung Quốc và nhiều nước khác, nhưng lại không bị coi là mối đe dọa với thế giới”.