Ông Phan Văn Mến, giám đốc Bảo hiểm xã hội TP.HCM, trình bày trước đoàn giám sát - Ảnh: MAI HOA

Trưởng đoàn giám sát là Thượng tướng Nguyễn Văn Thành, thứ trưởng Bộ Công an. Về phía TP.HCM có Phó bí thư thường trực Thành ủy Tất Thành Cang, Phó chủ tịch thường trực UBND TP Lê Thanh Liêm cùng lãnh đạo các sở ngành liên quan.

Rất khó khắc phục

Trình bày với đoàn giám sát, ông Phan Văn Mến cho biết tới ngày 30-9, TP.HCM đã có 2.205.000 người tham gia bảo hiểm xã hội, tỉ lệ bao phủ cao nhất cả nước, với 52,25%, trong khi cả nước 24%. Còn số người tham gia bảo hiểm y tế đạt 6,93 triệu người, đạt độ bao phủ 81,13%, còn thiếu 1,47% so với chỉ tiêu Thủ tướng giao.

Bên cạnh đó cũng còn những vấn đề mà theo ông Mến là bài toán trăn trở của lãnh đạo TP. Đó là đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện TP tăng rất thấp so với cả nước. Tỉ lệ học sinh sinh viên tham gia bảo hiểm y tế chỉ 92%, trong khi cả nước trung bình khoảng 98%, nhiều địa phương đã đạt tới 100% từ lâu.

Trong việc này, ông Mến nhận có lỗi của cơ quan quản lý chưa hiệu quả, nhưng cũng đề cập đến ý thức trách nhiệm chưa cao của các trường, nhất là các trường ngoài công lập. Ông cho biết có trường tỉ lệ tham gia chỉ đạt 30-40%.

Một hạn chế ông Mến nêu lên là tình trạng trốn đóng và nợ bảo hiểm xã hội xảy ra rất phổ biến dù tỉ lệ nợ có cải thiện từ 3,63% của năm trước xuống còn 2,57% của năm nay. Ông cho biết TP hiện có tới 8.400 doanh nghiệp phá sản, giải thể, mất tích, chủ bỏ trốn với số tiền nợ bảo hiểm xã hội lên tới 347 tỉ đồng, rất khó khắc phục, cần sự can thiệp của Chính phủ, Quốc hội để đảm bảo quyền lợi của người lao động.

Trưởng đoàn giám sát là Thượng tướng Nguyễn Văn Thành, thứ trưởng Bộ Công an. Trước buổi làm việc chiều nay, đoàn đã đi khảo sát tại hai bệnh viện vào buổi sáng - Ảnh: MAI HOA

Cơ quan Bảo hiểm xã hội TP.HCM cũng nêu một thực tế, việc khởi kiện doanh nghiệp nợ được xem là biện pháp thu hồi nợ hiệu quả. Tuy nhiên hiện nay tòa án chỉ chấp nhận đơn khởi kiện của Tổ chức công đàn khi có giấy ủy quyền của từng người lao động, không chấp nhận hình thức khởi kiện tập thể. Do đó từ đầu năm 2017 tới nay tòa án chưa xét xử vụ án nào và đã đình chỉ vụ án theo hình thức khởi kiện tập thể.

Từ những khó khăn trên, Bảo hiểm xã hội TP.HCM kiến nghị Chính phủ ban hành quy định về quản lý nợ và các giải pháp xử lý nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đối với doanh nghiệp nợ thời gian dài, số tiền nợ lớn, các doanh nghiệp đã khởi kiện, thi hành án nhưng không có khả năng thanh toán, doanh nghiệp nợ đã giải thể, phá sản… nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

Còn 690.000 người lao động chưa tham gia BHXH

Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội, TP có tổng số doanh nghiệp đang hoạt động là 171.655 doanh nghiệp, tương ứng khoảng 2.955.753 người lao động đang làm việc, nhưng mới chỉ có khoảng 84.000 đơn vị tham gia bảo hiểm xã hội cho 2.265.417 người. Hiện còn khoảng 690.000 người chưa tham gia bảo hiểm xã hội tại 87.655 doanh nghiệp và 735.000 người chưa tham gia bảo hiểm y tế.

Với số doanh nghiệp này, bà Nguyễn Thị Minh, phó chủ tịch hội đồng quản lý, tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam, đề nghị Bảo hiểm xã hội TP cần tích cực hơn nữa để tham mưu cho TP thông báo đến từng cơ sở, có biện pháp mạnh mẽ mới có thể làm được.

TP.HCM cũng báo cáo tình trạng xin nhận bảo hiểm xã hội một lần vẫn tăng cao với 88.147 lượt người năm 2017 và 9 tháng đầu năm 2018 là 79.839 lượt người, ảnh hưởng đến đời sống khi người lao động già yếu. Theo bà Minh, đây là tình trạng rất đáng lo ngại.