Thí sinh và phụ huynh được tư vấn, hướng dẫn đăng ký xét tuyển tại Trường ĐH Công nghệ TP.HCM - Ảnh: PHƯƠNG NGUYỄN

Nhiều chuyên gia nhận định do không lường được năng lực kết nối của nền tảng thanh toán trực tuyến nên vừa qua Bộ GD-ĐT thay đổi xoành xoạch quy định, lùi lịch thí sinh thực hiện thanh toán trực tuyến trên hệ thống. Điều này gây nhiều khó khăn cho thí sinh và phụ huynh trong việc nắm bắt thông tin kịp thời và có thể dẫn đến việc không đóng lệ phí xét tuyển được.

Thay đổi chóng mặt

Năm 2022 là năm đầu tiên ngành giáo dục tổ chức thu lệ phí xét tuyển đại học bằng hình thức trực tuyến. Theo kế hoạch triển khai công tác tuyển sinh đại học năm 2022 của Bộ GD-ĐT (ban hành ngày 17-6), từ ngày 21-8 đến 17h ngày 28-8, thí sinh cả nước nộp lệ phí xét tuyển trực tuyến trên hệ thống. 

Ban đầu bộ giao cho hai đơn vị điều phối nhận lệ phí đăng ký là Trường ĐH Bách khoa Hà Nội và Học viện Công nghệ bưu chính viễn thông. Ngay sau đó, nhiều chuyên gia đã lên tiếng cảnh báo và cho rằng nếu triển khai theo cách này hệ thống sẽ không đáp ứng nổi khi một lượng lớn thí sinh cùng thực hiện thanh toán.

Chiều 19-8, Bộ GD-ĐT đã có công văn gửi tới các sở GD-ĐT phổ biến về lịch tham gia thanh toán theo các tỉnh/thành phố. Khi đó, Cục Công nghệ thông tin (Bộ GD-ĐT) cho biết bộ đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ chuẩn bị hạ tầng kết nối và thanh toán trực tuyến lệ phí đăng ký xét tuyển vào đại học (thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia với 15 kênh thanh toán trực tuyến chính của cả nước). 

Tuy nhiên, nếu số lượng lớn thí sinh truy cập đồng thời để thực hiện thanh toán trực tuyến có thể dẫn đến sự quá tải của hệ thống. Để đảm bảo việc nộp lệ phí đăng ký xét tuyển vào đại học của thí sinh được diễn ra an toàn, thông suốt, bộ phân chia lịch mở hệ thống thanh toán theo ba cụm tỉnh/thành (dựa trên phiếu đăng ký của thí sinh) với ba mốc thời gian khác nhau cho từng cụm.

Đến sáng 21-8, bộ ra thông báo lùi lịch thanh toán trực tuyến lệ phí đăng ký xét tuyển trên hệ thống tuyển sinh ba ngày so với kế hoạch ban đầu với lý do "sự cố kết nối của nền tảng thanh toán trực tuyến". 

Nhưng đến chiều 23-8, bộ lại công bố thông tin phân luồng thí sinh thanh toán lệ phí đăng ký xét tuyển trực tuyến, khác hoàn toàn với lần điều chỉnh trước đó: thí sinh sẽ thực hiện thanh toán theo sáu nhóm tỉnh/thành theo từng thời điểm khác nhau (mỗi cụm ba ngày).

"Sẽ có nhiều ca ngang trái"

Đến chiều 24-8, phóng viên Tuổi Trẻ thử liên hệ với thí sinh, phụ huynh ở Hà Nội và một số tỉnh phía Bắc thuộc tuyến phải nộp lệ phí xét tuyển trong thời hạn từ 0h ngày 24-8 đến 17h ngày 26-8, nhưng hầu hết đều tỏ ra bất ngờ trước thông tin này. 

Chị Hương (phụ huynh ở huyện Sóc Sơn, Hà Nội) cho hay: "Cách đây hơn 10 ngày con gái báo tôi biết thời gian nộp lệ phí xét tuyển và phải chuyển khoản. Do nhà chưa có ai có tài khoản ngân hàng nên vừa qua tôi mới ra ngân hàng làm thẻ. Cứ nghĩ đến cuối tuần này vẫn nộp được nhưng nay anh báo tin tôi mới biết là chiều 26-8 hết hạn".

Còn chị Kim Thu (phụ huynh ở TP Thủ Đức, TP.HCM) bức xúc: "Hôm 21-8, nghe người bạn báo tin Bộ GD-ĐT lùi lịch nộp lệ phí, tôi cứ nghĩ cứ chờ đến ngày thanh toán thôi, đâu có ngờ lại thay đổi nữa. Bộ thay đổi chóng mặt vậy ai theo dõi được. Chúng tôi còn phải làm ăn, đâu có rảnh để ngồi chờ bộ ra thông báo mỗi ngày".

Ông Đỗ Văn Dũng - nguyên hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM - cho biết thực tế là nhiều thí sinh ở vùng núi, vùng nông thôn không thể và không biết cách thanh toán trực tuyến. 

"Mấy năm qua trường chúng tôi vận động sinh viên năm 1 đóng học phí qua ngân hàng, nhiều em không biết chuyển, toàn phải mang theo tiền mặt vào đóng. Do vậy, với quy định nộp lệ phí xét tuyển trực tuyến hoàn toàn, rồi lại liên tục thay đổi thời gian chắc chắn thí sinh và phụ huynh sẽ không nắm bắt được. 

Việc giảm thời gian nộp lệ phí xuống còn ba ngày theo cụm trước mắt giải quyết được sự cố kỹ thuật mà bộ không lường trước nhưng khả năng sẽ có không ít thí sinh không nắm rõ thông tin để nộp tiền. Rồi sẽ có nhiều ca "ngang trái" sau đợt nộp lệ phí trực tuyến này" - ông Dũng cảnh báo.

Thêm thời gian thanh toán, thu hộ

Từ năm 2022, mọi thao tác về đăng ký xét tuyển, nộp lệ phí đều được thực hiện trên hệ thống của Bộ GD-ĐT hoặc Cổng dịch vụ công quốc gia - Ảnh chụp màn hình

Theo ông Nguyễn Anh Vũ - trưởng phòng tư vấn tuyển sinh và phát triển thương hiệu Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM, Bộ GD-ĐT đã đa dạng hóa các kênh thanh toán khác nhau nên thí sinh ở các đô thị lớn sẽ thích cách thanh toán này. Tuy nhiên, việc áp dụng quy mô lớn cho tất cả thí sinh cả nước với mặt bằng phát triển các địa phương khác nhau thì cần phải có lộ trình và thời gian phổ biến thông tin, hướng dẫn cho học sinh.

"Với điều chỉnh mới nhất của bộ, mỗi thí sinh chỉ có ba ngày để thực hiện thanh toán trực tuyến trong khi không phải thí sinh nào cũng có tài khoản, ví điện tử... do đó sẽ gây ra khó khăn nhất định cho các em. Theo tôi, bộ cần kéo dài thời gian thanh toán để tạo điều kiện cho thí sinh" - ông Vũ đề nghị.

Ông Trần Vũ - trưởng phòng thông tin truyền thông Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia TP.HCM) - cho rằng Bộ GD-ĐT cần tạo điều kiện để các thí sinh có thời gian thanh toán dài hơn, thậm chí là khi đã xét tuyển xong thì thí sinh đóng tiền cho trường đã trúng tuyển theo cơ chế thu hộ.

"Bởi vì hiện thông tin chủ yếu qua mạng xã hội, mà thực tế cho thấy không phải thí sinh nào cũng theo dõi phương tiện truyền thông, nhất là trong thời điểm cận những ngày nghỉ lễ dài.

Chúng ta không thể trách tâm lý chủ quan của thí sinh, vì không thể đặt cược việc hơn 700.000 thí sinh phải nắm thông tin qua phương tiện truyền thông một cách máy móc được. Đừng để chuyện tiền đăng ký nguyện vọng vài chục hay vài trăm ngàn mà mất cơ hội của các em" - ông nói.

Ông Bùi Hoài Thắng - trưởng phòng đào tạo Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TP.HCM) - nói: "Bộ GD-ĐT nên cùng các sở GD-ĐT hỗ trợ tốt cho thí sinh trong việc thanh toán lệ phí xét tuyển trực tuyến. Nếu được, các giáo viên chủ nhiệm cũ đồng hành cùng học sinh của mình. Thêm ít công sức của thầy cô nhưng sẽ làm cho mọi việc suôn sẻ hơn".

Đóng lệ phí đăng ký xét tuyển trực tuyến thế nào?

TTO - Theo thông tin phân luồng thí sinh thanh toán lệ phí đăng ký xét tuyển trực tuyến mới nhất của Bộ Giáo dục và đào tạo, thí sinh sẽ thực hiện thanh toán theo 6 nhóm tỉnh/thành với thời gian khác nhau.