Hành trình học thực hành lái xe của một học viên kéo dài khoảng hai tháng (chưa tính thời gian học lý thuyết) thì từ một người chưa biết gì về côn, ga, số, tay lái... đến thời điểm này đã có thể tự tin một mình điều khiển chiếc xe tập lái chạy quanh sân trường và bài thi trong sa hình. Kỳ thi sát hạch quốc gia phía trước là phép thử cuối cùng để chọn ra những tài xế đủ điều kiện được cấp giấy phép lái xe.

Những cú trượt đầy nước mắt

Học viên Bảo Trung là một thanh niên nhanh nhẹn và có năng khiếu lái xe. Trong quá trình học lái, anh tiếp thu các bài học thực hành rất nhanh. Ngày ôn luyện, Bảo Trung chạy ba lượt với xe sát hạch và kết thúc với số điểm tuyệt đối 100/100. Trung không ôn nữa mà nhường số giờ ôn và ngồi kèm cho các bạn còn yếu.

Ngày thi sát hạch. Ai cũng nôn nao bàn tán, lo lắng ra mặt. Trung vẫn động viên các bạn: "Cố gắng bình tĩnh, tự tin, cẩn thận một chút là qua hết ấy mà, lo lắng làm gì cho mệt"...

Bốn cô trong nhóm lần lượt đạt sát hạch một cách xuất sắc ngay trong buổi sáng, kể cả người được xem là yếu nhất.

Cuối buổi chiều, Bảo Trung tự tin đưa xe ra vạch xuất phát nhanh, gọn. Đến bài dừng và khởi hành ngang dốc. Xe dừng chính xác theo yêu cầu. Trung nhả côn tiếp giáp và nhả chân phanh thì xe tuột dốc.

Máy chấm điểm báo: Bạn đã hỏng thi!

Trung bàng hoàng không hiểu chuyện gì xảy ra. Một giáo viên tay đeo băng đỏ đến nổ máy, đưa xe về bãi đậu. Trước khi xuống xe, ông thầy trách móc: "Ôn luyện đến lún sân rồi mà đi thi còn vào nhầm số 3 thì bó tay"...

Học viên H'Ánh trong quá trình học và ôn luyện trong sân sát hạch được giáo viên và các bạn trong nhóm khen ngợi là người chạy chuẩn nhất. Bước lên xe thi đến bài số 7, ghép xe dọc vào nơi đỗ, thấy vẫn còn nguyên 100 điểm nên H'Ánh khá tự tin.

Tuy nhiên một bất ngờ đã xảy ra. Hòn đá các giáo viên dạy mẹo dùng làm điểm căn để học viên lùi vào nơi đỗ cho dễ dàng đã bị giám khảo kỳ thi phát hiện vứt đi mất.

Không con điểm căn là cục đá, cô hoang mang hết đánh lái sang trái lại đánh sang phải, tiến lên rồi lùi vào nơi đỗ nhưng liên tục đạp vạch và bị trừ điểm. H'Ánh lúng túng đạp nhầm chân ga khiến chiếc xe leo qua bờ tường, lọt xuống rãnh và nằm im tại chỗ.

Cả sân thi náo loạn! H'Ánh run rẩy gục đầu vào tay lái. Máy chấm điểm liên tục nhắc đi nhắc lại: Bạn đã hỏng thi, cần phải luyện tập thêm...

Học viên Nguyễn Đan là thí sinh tự do phải thi lại cả lý thuyết và thực hành lái xe hạng B2 vì anh để giấy phép lái xe quá hạn hơn một năm. Đan bước vào thi sa hình với tâm thế của người đã lái xe hơn chục năm. Anh ta liên tục dính các lỗi vượt quá tốc độ, cán vạch vì đánh lái sớm. Trước bài kết thúc, Đan bật xi nhan phải mà quên không giữ, xi nhan tự tắt trước khi xe qua vạch kết thúc. Máy chấm điểm thông báo: Bạn đã hỏng thi.

Một tháng sau, Đan đến thi lại. Anh vẫn cho rằng lần trước rớt chỉ là do chủ quan. Lần này anh cẩn thận hơn nên chắc chắn sẽ đạt. Miệng nói cứng nhưng khi vào thi tim đập, chân run. Bài dừng xe và khởi hành ngang dốc, anh dừng xe quá vạch giới hạn nên bị đánh rớt trực tiếp. Sau đó Đan mua hai giờ và thuê giáo viên hướng dẫn ôn luyện mới thi đạt sát hạch lần 3.

Những điều cần biết khi thi sát hạch lái xe

Ở phần trên chỉ là ba trong hàng loạt trường hợp rớt sát hạch vì những lỗi chủ quan, cẩu thả và không nắm chắc kỹ năng lái xe do dạy mẹo và học mẹo.

Cũng là giáo viên dạy thực hành lái xe nên tôi biết số đông học viên người ta xác định lái xe là điều khiển nguồn nguy hiểm cao độ, từ đó họ xác định mục tiêu đi học rất rõ ràng: học cho mình, học để bảo vệ mình, bảo vệ cho người khác. Vậy nên những học viên này đi học chăm chỉ, thái độ cầu thị, cố gắng và đòi hỏi được hướng dẫn, được học thật là những khát khao rất đáng được trân trọng.

Lưu ý đầu tiên với những người đi học và thi sát hạch lái xe đó là: phần lý thuyết luật và mô phỏng. Mỗi người phải tham gia đầy đủ các buổi học. Không biết, không hiểu có thể nhờ thầy giải đáp ngay tại chỗ. Tuyệt đối không được học theo các mẹo (như trên đã nói) không cần đọc câu hỏi vẫn có thể chọn đáp án đúng là cực kỳ nguy hiểm cho việc lái xe sau này.

Điều thứ hai, hàng triệu người trên cả nước đã đi học và có giấy phép lái xe nếu được hỏi: Học lái xe có khó không? Thi sát hạch có khó không?

Tôi nghĩ sẽ có chừng ấy câu trả lời: Học lái xe không khó và thi sát hạch cũng không khó! Với điều kiện học xe nào, thi xe ấy. Tất cả sẽ tự tin mình thi đạt kỳ thi sát hạch ngay lần đầu. Như vậy cái khó ở kỳ thi sát hạch đó là học viên được học trên xe tập lái.

Đến kỳ thi sát hạch họ phải thi trên một chiếc xe có gắn thiết bị chấm điểm tự động. Xe lạ kết hợp với tâm lý nên nhiều học viên rớt sát hạch. Như vậy mỗi học viên phải học được cách làm quen và thích nghi với chiếc xe thi là vô cùng quan trọng.

Điều thứ ba, khâu chuẩn bị. Một kỳ thi sát hạch tổ chức ở đâu thì số lượng học viên cũng rất đông. Và việc học viên phải chờ đợi sẽ sinh mệt mỏi, ức chế. Chính từ chỗ này mà khi được gọi tới tên thì tất cả các học viên đều vội vàng bỏ quên khâu chuẩn bị.

Việc làm cần thiết sau khâu chỉnh ghế, chỉnh gương... nhả phanh tay là vào số 1, nới côn tiếp giáp một đôi lần, đảm bảo hiểu được tiếp giáp côn chiếc xe này là cao hay thấp. Tầm tiếp giáp côn quyết định việc xe lên hay tuột dốc. Học viên nào tỉnh táo làm tốt công tác chuẩn bị thì kết quả chắc chắn sẽ khả quan.

Điều thứ tư là yếu tố tâm lý. Nói không quá thì yếu tố tâm lý chiếm đến 50% kết quả đạt và rớt sát hạch. Nhiều học viên trong quá trình ôn luyện chạy cực tốt nhưng vào thi, chân tay run, mất kiểm soát.

Có học viên tâm lý nặng đến nỗi đi nhầm qua phần thi hạng xe khác dẫn đến rớt sát hạch.

Cơ bản, hữu hiệu nhất để giảm tâm lý bằng cách ngồi riêng và hình dung từ bài 1 đến bài kết thúc như mình đang thi, sẽ có tác dụng nhớ lâu, nhớ dai... Tự tin và tập trung nhớ bài sẽ không còn chỗ cho sợ hãi hay tâm lý nữa.

Điều thứ năm, là một quyền lợi rất lớn mà bất cứ học viên nào cũng có nhưng ít ai dám sử dụng. Đó là quyền được học thật, lái thật chứ không phải lái theo mẹo như một số thầy, một số trung tâm đang rao giảng và đảm bảo đậu sát hạch trên mạng xã hội. Rất nhiều giáo viên đang dạy học viên kiểu chạy như hại người.

Ở các bài dừng nhường đường cho người đi bộ qua đường; bài dừng, khởi hành ngang dốc; bài dừng xe nơi đường sắt. Xe đang chạy tới nhưng họ hướng dẫn học viên mắt nhìn lốp sau, khi thấy lốp sau đè lên vạch vàng thì dừng lại. Một mẹo nguy hiểm nữa ở bài ghép dọc vào nơi đỗ.

Thay vì hướng dẫn học viên khi lùi bám vạch, bám góc thì họ đặt viên gạch hay chai nước, hoặc ống nước như vô tình xuất hiện trên sân để học viên có điểm căn và lùi vào nơi đỗ dễ dàng mà không bị trừ điểm.

Với những mẹo bằng chai nước hay cục đá để lùi xe như thế này, đã vô tình cho ra trường rất nhiều lái xe không biết lùi xe vào cổng nhà mình. Như vậy để có thể học tốt và tự tin lái xe sau khi có giấy phép, học viên trong quá trình học và ôn luyện cần phải yêu cầu giáo viên hướng dẫn cho mình cách bám vạch, bám góc. Làm sao thầy lùi xe ở ngoài đời thế nào thì hãy chỉ cho chúng tôi cách ấy chứ không phải cục gạch hay chai nước ở đâu...

----------------------

Lái xe giỏi ngoài phải lái xe an toàn còn cần có văn hóa, đạo đức, biết nhường nhịn, biết bảo vệ cho người khác.

Kỳ tới: Tài xế giỏi đâu chỉ là ga và thắng

Học lái xe - đâu chỉ thắng và ga - Kỳ 1: Đừng rụt rè, hãy quyết tâm cầm vô lăng

Học lái ô tô đã là xu thế chung không chỉ giới trẻ mà cả những người đã lên chức ông bà. Ngoài nhu cầu cá nhân, việc học lái xe giúp nhận thức đúng đắn về Luật Giao thông và văn hóa ứng xử trên đường.