Phóng to

Họa sĩ Hoàng Lập Ngôn

Gạt tay anh con trai là họa sĩ Hoàng Hồng Cẩm, ông bước thẳng đến chỗ tôi, hỏi: "Đợi lâu chưa?". Cái ông già trông còn "gân lắm" ấy, năm nay mới có 96 xuân xanh.

Hoạ sĩ Hoàng Lập Ngôn, sinh năm 1910, Canh Tuất, tức là xuân này cũng vừa đến năm tuổi. "Bọn tớ có 5 thằng: Đoàn Phú Tứ, Nguyễn Tuân, Trần Văn Cẩn, Nguyễn Xuân Khoát và tớ đều tuổi Canh Tuất cả. Chúng nó bỏ tớ đi hết rồi, chỉ còn mình tớ đón xuân ở độ tuổi... hồi xuân này thôi!".

Tuổi "hồi xuân" của ông phơi phới không chỉ ở trên gương mặt, nụ cười hóm hỉnh, mà còn ở cái khả năng đọc thơ suốt hai giờ đồng hồ cho tôi nghe, toàn là thơ tình. Và mỗi bài thơ đều gắn với những cuộc tình. Những bóng hồng đi qua đời ông từ lúc còn là sinh viên Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa 1938, cho đến mùa xuân này.

Phóng to

Họa sĩ Hoàng Lập Ngôn và cô cháu - ca sĩ Hồng Nhung trong video clip Một ngày mới - Ảnh: T.T.D.

Người yêu được ông nhắc đến đầu tiên trong câu câu chuyện của chúng tôi chính là vợ ông, bà Hồng Liên Hương. Bà sinh năm 1922, kém ông 12 tuổi. Bà người gốc Phúc Kiến - Trung Quốc, ở cùng khu nhà với ông và gọi chàng sinh viên Lập Ngôn lúc bấy giờ là cậu. Tình cậu - cháu chuyển qua tình nam nữ lúc nào không hay, cho đến một hôm, năm nàng 13 tuổi, ông chợt nhận vóc dáng thiếu nữ và những tình cảm thầm kín trong đôi mắt của người mẫu "nhí".

Mối tình giữa hai người bị bố nàng kiên quyết ngăn cấm. Đến độ, bố nàng có lúc ném vỡ cái chén xuống đất: "Tao thề không bao giờ cho mày lấy con tao", và chàng Ngôn cũng bình tĩnh ném tiếp một cái chén xuống đất: "Con thề là nhất định sẽ lấy cô ấy!".

Cuộc đấu khẩu của lời thề vỡ chén kết thúc bằng sự... chào thua của ông bố. Nàng theo anh sinh viên Lập Ngôn để trở thành vợ anh năm 16 tuổi. "Nếu không có mối tình lớn với vợ, tôi đã không được như bây giờ". Và ông cười đầy "ý tứ": "Bà ấy hay lắm, không bao giờ ghen tuông với những mối tình nghệ sĩ của tôi bao giờ".

Năm 1993, bà Hồng Liên Hương bị ung thư, ra đi, nhưng đã kịp lưu lại trong tâm trí ông một đời là vẻ đẹp phúc hậu, nhu mì thuần khiết. Vẻ đẹp ấy được lưu giữ trong 7 bức chân dung và 4 bài thơ của ông, một gia tài tình yêu cùng những đứa con đã trưởng thành, thành đạt.

Mối tình thứ 2 của HS Hoàng Lập Ngôn là mối tình với nữ nghệ sĩ Ngọc Diệp. Nhắc đến mối tình này, ông đọc thơ không dứt. Họa sĩ yêu Ngọc Diệp năm nàng 18 tuổi, còn ông đã... 69 tuổi. Ấy là thời điểm 1978, lúc Hoàng Lập Ngôn ở Sài Gòn. Quyến luyến không rời vẻ đẹp của cô nữ sinh trường Mari Quyri giỏi piano và yêu thơ họa, Hoàng Lập ngôn đã tìm mọi cách để vượt qua những rào cản khoảng cách. Ông được đền đáp tình yêu nhưng cũng không đến gần hơn với Ngọc Diệp, vì sự ngăn cản quyết liệt của bố mẹ nàng.

Phóng to

Ba năm sau, Ngọc Diệp qua Mỹ. Đến giờ, nàng vẫn cô đơn lẻ bóng và chưa hề lấy chồng. Tuy mối tình chấm dứt với kết quả sự ra đời của 5 bức chân dung và 90 bài thơ, kỳ thực, tình yêu ấy còn kéo dài cho đến tận... mùa xuân này. Ông bảo: "Hồi đấy, bọn tớ yêu nhau như Romeo và Juliet, may mà nàng không bảo tớ tự tử, chứ không tớ cũng... đi tự tử rồi".

Ngoài hai mối tình lớn trong đời, một thành và một bất thành, họa sĩ tỏ ra lãng đãng khi tôi hỏi đến những mối tình khác. "Tớ là họa sĩ đa tình, cho nên, yêu nhiều lắm. Làm sao mà nhớ hết? Nếu muốn hỏi chuyện tình của tớ, phải cho tớ... một tháng để nhớ và mới kể hết được chứ!". Tuy thế, ông cũng sẵn lòng nhắc đến những mối tình "nhỡ nhỡ" khác với một niềm vui trong đáy mắt.

Người đẹp Thu Trang, là hoa hậu Sài Thành một thời, rất giỏi văn thơ. Tất nhiên, chỉ là thầm yêu trộm nhớ đơn phương chứ chưa phải được người đẹp mặn mà đáp lại. Năm 1974, sau khi lấy chồng, sinh con ở Pháp, Thu Trang trở về Việt Nam.

Gặp lại người đẹp, trái tim của chàng họa sĩ lãng tử lúc ấy đã ở tuổi 65 vẫn không thôi thổn thức. Thế là chàng Ngôn làm thơ. Và đó là lý do để đến bây giờ, bên cạnh một cuộc đời Vẽ - Đi, ông còn có Thơ. Theo trí nhớ chính xác của ông, đến nay, ông đã viết được 567 bài thơ, trong đó, phần lớn là thơ ký sự về những cuộc tình!

Những tình cảm với các người mẫu thì... không kể xiết! Đáng nhớ nhất là tình yêu của nàng Xảo Bông, người Lào. Trong chuyến đi và vẽ ở Ăng-co, Hoàng Lập Ngôn đã chọn cô gái Xảo Bông mười mấy tuổi làm mẫu. Chẳng biết vẽ vời ra sao, đến lúc chàng dứt áo ra đi, nàng nhất quyết xin theo. Họa sĩ đưa ảnh vợ con gia đình ra, nàng cũng xem như không có.

Mãi sau, Hoàng Lập Ngôn đành thẳng thắn bảo: chàng sang đây để vẽ chân dung phụ nữ Lào, không thể chỉ vẽ một mình nàng được, Xảo Bông mới chịu nước mắt tiễn chân. Về sau, khi kể lại chuyện này cho bạn thân là Vũ Đình Liên, "ông đồ" liền có một bài thơ "Xảo Bông làm thơ tặng tướng tinh Lập Ngôn".

Cùng với tình yêu dành cho cô gái Lào, Hoàng Lập Ngôn còn khoái chí: Tớ cũng yêu một cô người Đan Mạch xinh như mộng nữa đấy. Nàng còn biết vẽ cơ. Ấy là năm 1948, khi họa sĩ sang Paris thực hiện giấc mộng vừa lãng du vừa vẽ của mình. Chàng gặp nàng đang vẽ trên hè phố, liền gắn bó ngay với hình bóng Jacquelin suốt một năm trời Tây du.

Mối tình gần nhất của họa sĩ Hoàng Lập Ngôn là tình yêu dành cho Ngọc Lan, một người đẹp sống ở Mỹ. Nhưng năm 2003, nàng cũng đã ra đi trước ông.

Gần một thế kỷ sống và yêu, trong hành trang của họa sĩ Hoàng Lập Ngôn đã có 200 bức chân dung các văn nghệ sĩ Việt Nam, và vẻ đẹp của những thiếu nữ đã đi qua cuộc đời ông. Dù thế nào nữa, xuân này, họa sĩ vẫn còn muốn vẽ thêm một bức chân dung tình yêu nữa.

Xin chúc cho chàng Ngôn "đỉnh thiên lập địa" một thời náo loạn Đông Dương, lại sẽ tìm được tình yêu mới, sưởi ấm trái tim không tuổi của mình!