Vũ Nhật Tân, Nicolai và món “lẩu nhạc” Hà Nội

Phóng to

Toành cảnh chương trình - ảnh: Vũ Dũng

Giao hòa văn hóa Đông - Tây

Chương trình hòa tấu âm nhạc châu Á - Scandinavia (Copenhagen - Hà Nội) do Quỹ Trao đổi và phát triển văn hóa Đan Mạch - VN bảo trợ, đã diễn ra lúc 19g30 ngày 15-2-2009 tại Nhà hát Tuổi trẻ, Hà Nội). Sau đêm nhạc, tất cả những bản thu âm và ghi hình sẽ được trưng bày trên địa chỉ chính thức: http://www.myspace.com/scandinasianmusicalliance.

Không hiểu vô tình hay hữu ý, ngay từ khi bước ra sân khấu, sự giao lưu văn hóa Đông - Tây đã thể hiện ngay ở trang phục của từng nghệ sĩ: áo dài tha thướt (nghệ sĩ đàn tranh Nguyễn Minh Trang), đầm dài Âu Châu (nghệ sĩ cello Bùi Thị Hà Miên), chiếc ghilê ngắn khoác ngoài sơmi trắng của Nicolai Abrahamsen liên tưởng đến những chàng trai vùng Scandinavi, vest đen và giày bata của Micheal Moller...

Và còn nữa: Piano, cello và những thiết bị mix nhạc, máy tạo tiếng ồn đặt cạnh đàn tranh, đàn bầu; dàn trống jazz nằm cùng trống cái, trống con sơn son thiếp vàng... cũng đủ khiến khán giả tò mò!

Phóng to

Nicolai Abrahamsen trong đêm biểu diễn - ảnh: Vũ Dũng

Nicolai Abrahamsen là một nghệ sĩ guitar và nhạc sĩ sáng tác nhạc phim làm việc cho BBC tại Anh cùng Vũ Nhật Tân - một nhạc sĩ tiên phong cho phong trào nhạc thể nghiệm, với “đặc sản” là chiếc máy tạo tiếng ồn “noise machine” đã mở màn bằng một thứ âm nhạc lạ tai mang tên Silent images (Những hình ảnh im lặng).

Phóng to

Vũ Nhật Tân - ảnh: Vũ Dũng

Bảy khúc nhạc ngắn, là bảy hình dung khác nhau về “sự im lặng”, nhưng không hề im lặng mà lại tràn ngập âm thanh. Bản hòa âm của những âm thanh thân thuộc trong một sớm mai Hà Nội của Vũ Nhật Tân với tiếng còi ô tô, tiếng xe máy rú ga, tiếng chợ búa ồn ã, hay cả những tiếng hô rạo rực “Việt Nam vô địch” chưa kết thúc thì tiếng kèn thảng thốt, da diết của Anders Banke đã vang lên làm lặng im tất cả.

Tiếng piano khắc khoải rải nhẹ, tiếng cello nỉ non (Bùi Thị Hà Miên) hòa nhịp cùng những giọt bầu thánh thót (Hồ Hoài Anh), tiếng đàn tranh thư thả (Nguyễn Minh Trang) cùng giọng hát bằng tiếng Đan Mạch chậm rãi của Michael Moller điểm xuyết vào, khiến ta nhắm mắt lại và dễ dàng hình dung ra một Việt Nam thanh bình mà năng động, bên cạnh mùa đông lạnh lẽo, sắc buốt của xứ sở Bắc Âu. Đôi khi những nhạc cụ Đông - Tây vang lên cùng nhau, giống nhau lạ kì: tiếng nảy dây từng nốt của cello với tiếng đàn tranh, tiếng cây vĩ miết trên dây với tiếng đàn bầu nức nở.

Silent images kết thúc bằng màn “phiêu” của nghệ sĩ trống Hà Đình Huy với những âm thanh rộn rã của trống jazz, trống hội và nhiều nhạc cụ gõ lần lượt nổi lên, nhanh, mạnh hơn trong một nhịp điệu hỗn loạn, kết hợp với những tiếng guitar rú rít của rock, tạo nên một màn kết thúc đầy kịch tính. Dường như trong cuộc sống công nghiệp hối hả của chúng ta, cũng cần có những khoảng lặng im bằng âm nhạc để được cân bằng.

Dấu ấn của Quốc Trung - Michael Moller

Nếu như phần một tương đối “khó xơi” bởi nặng tính thử nghiệm, thì phần hai của chương trình đem lại cho khán giả cảm giác thư thái hơn, bởi được khai thác tối đa chất “world music” đặc trưng của nhóm Quốc Trung - Michael Moller.

Phóng to
Quốc Trung biểu diễn trong chương trình thể nghiệm hòa tấu âm nhạc châu Á - Scandinavia - ảnh: Vũ Dũng	Nhạc sĩ Michael Moller - ảnh: Vũ Dũng

Khai thác tối đa chất liệu âm nhạc dân gian Việt, với nhiều đoạn solo dài hơi hơn của đàn bầu, đàn tranh kết hợp cùng giọng hát đã nồng nàn hơn của Moller. Lúc này, những nhạc cụ phương Tây lui về làm nền, nhưng là một cái nền hài hòa đẹp đẽ. Chất nhạc lúc đầu trầm buồn, lành lạnh, càng về sau càng tươi trẻ, hào hứng và gần hơn với âm nhạc đương đại.

Thay vì là những đoạn nhạc không tên và khó nắm bắt, phần sáng tác của Quốc Trung - Michael Moller dễ nghe hơn, với hai sáng tác chính được đặt tên: Untimely fragments (Những mảnh ghép vượt thời gian) và Pictures of tiger (Những bức tranh về loàihổ).

Về Untimely fragments, Michael Moller nói:“Tôi được một người bạn ở Đại sứ quán Đan Mạch tặng cho một cuốn sách gồm thơ - nhạc của nhiều tác giả Đan Mạch, xuất bản năm 1967 mà có cái tên có thể được dịch ra là “Những lời dành tặng Việt Nam”. Họ viết về những suy nghĩ, cảm xúc của họ về một đất nước đã trải qua chiến tranh, súng đạn, hay những hình ảnh thanh bình của cánh đồng lúa vàng, những trái xoài chín, những mái tóc đen, ... Tôi đã nhặt những hình ảnh ấy và đưa chúng vào bài hát của mình”.

Phóng to

Các nghệ sĩ tham gia biểu diễn trong chương trình hòa tấu âm nhạc châu Á - Scandinavia (Copenhagen - Hà Nội) - ảnh: Vũ Dũng

Bài hát kết thúc Pictures of tiger nói về nỗi lo biến mất của loài hổ, nếu không hành động, chỉ ít lâu nữa thôi chúng ta sẽ chỉ còn nhìn thấy chúng qua những bức tranh - chỉ với ba câu hát có giai điệu đẹp lặp đi lặp lại trên nền nhạc giao hòa Đông - Tây - đã khép lại một đêm nhạc ấn tượng.