Phóng to

Dọc vùng hố Cau, cát bồi lên đến gần 1m - Ảnh: V.Q.C.

Ngày 6-11, trên đường về thôn Phước Đức, xã Đức Phú, chúng tôi tận mắt thấy cảnh cát bồi. Dọc vùng hố Cau nằm dưới chân núi Vàng, cát bồi lấp nhiều ruộng đồng, bãi mía và lan đến tận khu dân cư.

Ông Trần Kế Dũng, dân trong thôn, kể: “Đợt mưa lớn vào cuối tháng 10 vừa rồi tui nghe một tiếng ào. Sáng ra thấy cát bồi lấp hết. Ba sào ruộng khoán của con trai tôi cũng bị bồi lấp hết. Sau khi tui đi thăm đồng về kể, nó chạy ào ra ruộng đứng nhìn rồi lắc đầu bỏ đi”. Đứng nhìn bãi mía của gia đình đã bị chôn lấp gần hết, ông Đỗ Ca than thở: “Vợ chồng con cái lo chăm bón đám mía để giáp tết thu hoạch bán cho Nhà máy đường Phổ Phong kiếm tiền lo tết. Giờ cát bồi lấp kiểu này làm sao thu hoạch được!”.

Không riêng gì thôn Phước Đức, ở thôn Phước Thuận cát cũng bồi lấp trên 1,3ha ruộng đồng. Nơi bồi cao nhất trên 1m, nơi thấp nhất nửa mét. Ở hai thôn diện tích bị bồi lên đến 3,5ha, nhưng tình trạng bồi lấp không dừng ở đây, bởi khi trời mưa lớn cát tiếp tục “chảy” và cát bồi sẽ lan ra diện rộng. Ông Đỗ Ca nói như than: “Nhà nông sống nhờ ruộng đồng, nhưng ruộng đồng như thế biết lấy gì sinh sống?”.

Thực tế ở vùng ven sông suối sau những cơn mưa lũ vẫn xảy ra tình trạng cát bồi. Tuy nhiên như ông Nguyễn Mậu Bá - một người dân - nhận xét: “Tui đã hơn 60 năm sống ở đất này nhưng chưa bao giờ thấy nạn cát bồi trên diện rộng và lượng cát bồi lớn như hiện nay”.

Ông Bá chỉ tay lên núi Vàng giọng đầy bức xúc: “Người ta trồng keo nguyên liệu rồi đồng loạt thu hoạch nên đất đá trơ ra. Đã vậy khi thu hoạch, họ thuê xe đào ủi trên núi để làm đường đưa xe tải lên chở keo. Khi mưa xuống, rừng không còn giữ được nước nên nước ào xuống, theo những con đường mới mở làm sạt lở trôi xuống nên mới gây cảnh cát bồi lớn như hiện nay”. Trưởng thôn Phước Đức Phạm Văn Trôi cũng quả quyết: “Trên núi Vàng là rừng tự nhiên, cây cối rậm rạp, có khi nào gây cảnh cát bồi lớn như hiện nay đâu!”.

Phó chủ tịch UBND xã Đức Phú Nguyễn Giáp Thìn cho rằng việc cát bồi nghiêm trọng trong xã có nhiều nguyên nhân, trong đó không loại trừ tình trạng khai thác rừng trồng ồ ạt và làm đường vận chuyển gỗ keo dẫn đến cát bồi. Địa phương đã kiểm tra và đi đến nhận định thời gian tới sẽ ngăn chặn tình trạng khai thác rừng trồng ồ ạt và mở đường trên núi khiến khi mưa lớn gây sạt lở núi, dẫn đến cảnh cát bồi ở vùng dưới chân núi. Khi nói đến việc khắc phục nạn cát bồi để dân có đất sản xuất, ông Thìn nói rằng địa phương bó tay vì lượng cát bồi quá lớn.