Phóng to

Bệnh nhân và người thân ngồi chờ la liệt ở sân Bệnh viện Ung bướu TP.HCM chờ đến lượt khám chữa bệnh - Ảnh: MINH ĐỨC

Đó là các bệnh viện tuyến trung ương, các bệnh viện chuyên khoa và một số bệnh viện vốn đã có thương hiệu từ lâu. Còn lại các bệnh viện khu vực hay bệnh viện quận huyện, thậm chí phần lớn bệnh viện tư nhân đang có hiện nay đều trong tình trạng vắng bệnh nhân, công suất nằm bệnh viện chỉ khoảng 40-50%.

Vậy vấn đề chính ở đâu? Thứ nhất là lòng tin và thói quen của người bệnh và thân nhân bệnh nhân. Họ chỉ tin vào các bệnh viện lớn, đã có thương hiệu... Việc này có sự góp phần của lực lượng truyền thông báo chí. Nhiều khi do thiếu thông tin hay vì một lý do nào khác mà những gương người tốt trong ngành y, những ca điều trị bệnh thành công của các tuyến y tế cơ sở... thường không được nói tới, có chăng chỉ là những trường hợp tai biến, những việc đau lòng về ngành y thì lại được đào xới quá kỹ. Song song với đó là việc ca ngợi quá nhiều những trường hợp thành công của tuyến trên, của những bệnh viện đã có danh tiếng. Như thế mọi bệnh nhân sẽ chối bỏ tuyến khám và điều trị bên dưới mà ào ào đổ lên thành phố, lên bệnh viện tuyến trên như nước vỡ bờ không gì cản nổi.

Thứ hai là hiện tượng dễ dãi của bảo hiểm y tế. Đành rằng người dân có quyền đến khám và chữa bệnh ở bất kỳ cơ sở nào, nhưng có thể làm như vậy là khi không quá tải. Còn khi quá tải thành đại nạn như hiện nay thì vai trò điều tiết của Nhà nước là rất quan trọng, ở bất kỳ nước nào trên thế giới chính quyền cũng đều làm như vậy. Không thể có cảnh bệnh viện lớn hạng đặc biệt, bệnh viện của trường đại học, bệnh viện chuyên khoa sâu... lại tham gia khám chữa bệnh bảo hiểm ban đầu hoặc thoải mái vượt tuyến không có giấy giới thiệu của bệnh viện tuyến dưới. Theo thông lệ trên thế giới, những bệnh viện tuyến trên có nhiệm vụ khám và điều trị cho những trường hợp bệnh khó, sử dụng kỹ thuật mới và là trung tâm đào tạo nâng cao tay nghề cho những thầy thuốc của toàn bộ hệ thống y tế quốc gia.

Theo các chuyên gia xã hội học, thành phố có xây thêm vài chục bệnh viện mới thì các bệnh viện đã có danh tiếng vẫn quá tải và vòng xoáy luẩn quẩn vẫn như vậy. Trước đây trong thời kỳ bao cấp, việc phân tuyến điều trị cho kết quả rất tốt, dù đói nghèo người dân vẫn được săn sóc tốt về mặt y tế. Đến bệnh viện không phải là đến “địa ngục” như hôm nay.

Vì vậy để chống quá tải, việc quan trọng hơn cả là xây dựng được văn hóa khám bệnh cho bệnh nhân. Việc xảy ra nhiều vấn đề đau lòng như hiện nay về khám chữa bệnh thiết nghĩ là do lỗi của cả hai phía: bệnh nhân và thầy thuốc. Tại sao cứ mãi luẩn quẩn với việc xây dựng văn hóa giao tiếp ở thầy thuốc mà quên đi việc điều chỉnh ở cả hai đối tượng: thầy thuốc và bệnh nhân. Quan trọng nhất là phải lập lại tuyến khám, chữa bệnh, không để tình trạng mất kiểm soát người bệnh như hiện nay.