Phóng to

Gừng có xuất xứ từ Trung Quốc được bán tại khu vực chợ Bình Tây, TP.HCM (ảnh chụp chiều 7-5) - Ảnh: M.Đức

Nhiều người tiêu dùng lo lắng cho biết lâu nay vẫn thấy “nghi nghi” đối với loại gừng Trung Quốc do có vẻ ngoài láng mướt. Một số người lo ngại quá trình trồng và bảo quản có sử dụng hóa chất nên mới to đẹp và tươi lâu hơn hẳn gừng Việt Nam.

Đè bẹp gừng nội

Hơn 8g ngày 7-5, chợ đầu mối Hóc Môn vẫn nhộn nhịp người mua bán như thường. Tại khu vực bán các loại củ khô như gừng, hành, tỏi..., hàng trăm bao tải chật ních các loại củ xếp đầy trong các sạp, tràn ra cả ra ngoài. Vì là cuối chợ nên nhiều thương lái đem gừng ra tận sân chợ bán xổ cho hết hàng. Theo ghi nhận, thời điểm này nhiều tiểu thương chợ lẻ thường tranh thủ đi hốt 5-10kg vì giá rẻ hơn 2.000-3.000 đồng/kg so với giá bán đầu chợ.

Chủ sạp Hạnh cho biết mỗi ngày tại đây có khoảng 10 tấn gừng khô được bán tới các chợ lẻ hoặc vận chuyển đi các tỉnh. Theo bà Hạnh, mặt hàng gừng hiện nay về chợ chỉ có hai loại là gừng trong nước, được nhập về từ Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), phần còn lại chủ yếu là hàng Trung Quốc. Cả hai nguồn này đều cung ứng lượng hàng tương đương nhau với 2-3 tấn/ngày.

Trong khi đó, một thương lái khác khẳng định hàng Trung Quốc về chợ phải 1-2 container mỗi lần họ mới chịu đưa hàng sang. Theo nhẩm tính của thương lái này, mỗi ngày phải có 10-20 tấn gừng Trung Quốc được rải đi các chợ đầu mối để phân phối ra thị trường. Theo số liệu thống kê của Ban quản lý chợ Thủ Đức, hiện mỗi ngày có 3-5 tấn gừng Trung Quốc được nhập chợ, gừng Việt Nam sản lượng tương đương 5 tấn/ngày.

Tại các chợ lẻ, rất nhiều sạp rau củ, đồ khô đều bày bán gừng Trung Quốc. Chị Thuận, tiểu thương chợ Bình Triệu (Q.Thủ Đức), cho hay gừng trong nước có mùi thơm, vị cay đậm hơn, củ nhỏ, giá lại rẻ hơn nhưng vẫn có nhiều người chọn gừng Trung Quốc mua. “Gừng Trung Quốc thường sạch sẽ hơn, củ gừng cũng to, tròn, mọng củ hơn nên nhiều người mua” - chị Thắm, tiểu thương chợ Võ Thành Trang (Q.Tân Bình), cho biết.

Theo nhiều tiểu thương, người tiêu dùng thường mua chỉ vài trăm gam về để xài dần. Hiện giá gừng chợ lẻ được phân làm hai loại, gừng trong nước ở mức 18.000-20.000 đồng/kg, trong khi gừng Trung Quốc bán ra đã 30.000 đồng/kg, giá cao hơn chợ đầu mối khoảng 10.000 đồng/kg được lý giải do nhiều chi phí, đặc biệt củ gừng để lâu ngày hay bị mất nước, giảm ký nên phải bán giá cao.

Giá nhập rẻ như bèo

Mặc dù giá bán lẻ trên thị trường đang cao hơn gừng trong nước nhờ mẫu mã đẹp nhưng giá nhập khẩu của gừng Trung Quốc lại rẻ như bèo! Theo dữ liệu từ các cơ quan hải quan, suốt trong 2-3 năm trở lại đây, giá nhập khẩu gừng Trung Quốc thường 2.000-3.000 đồng/kg. Nếu nhà nhập khẩu có C/O form E (dành cho hàng xuất xứ Trung Quốc) sẽ được hưởng thuế suất thuế nhập khẩu 0% và đây là mặt hàng thuộc nhóm không phải chịu thuế VAT.

Ông Trần Thanh Phong, một đầu mối chuyên nhận nhập khẩu và phân phối gừng Trung Quốc ở TP.HCM, cho biết hiện nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Trung Quốc vẫn đang chào giá nhập khẩu gừng rất thấp. Cụ thể, một số nhà cung cấp gừng tươi ở Trung Quốc từng chào giá cho loại gừng sản xuất tại Sơn Đông (Trung Quốc) chỉ khoảng 70 USD/tấn (giá FOB). Đây là loại gừng tươi, đóng 10kg/hộp. Loại đóng 25kg/bao lưới còn có giá rẻ hơn, chỉ hơn 50 USD/tấn.

Ông Phong cho biết gừng tươi trồng tại Sơn Đông (Trung Quốc) được chào bán khá nhiều với các nhà nhập khẩu Việt Nam. Một số loại to, đẹp trội hẳn có giá khoảng 90 USD/tấn. Như vậy, ngay cả với loại được cho là gừng ngon của Trung Quốc, giá bán ra của nhà xuất khẩu chỉ khoảng 2.000 đồng/kg. “Loại xịn nhất mà tôi từng thấy họ chào giá cũng khoảng 9.000 đồng/kg. Tuy nhiên, thực tế không mấy tiểu thương Việt Nam nhập về loại này” - ông Phong nói.

Ngay cả với loại rẻ nhất, mẫu mã của gừng Trung Quốc vẫn trội hơn hàng sản xuất trong nước. Do đó, theo ông Phong, tiêu chí giá rẻ được đặt lên hàng đầu. Và nhờ giá nhập rẻ, thị trường Việt Nam tiêu thụ mạnh nên gừng Trung Quốc được các đầu mối tích cực nhập về. Giá rẻ là lý do khiến gừng Trung Quốc lũ lượt được chở về thị trường Việt Nam. Tại khu vực TP.HCM, chỉ riêng hàng về qua các cảng, các cơ quan hải quan cho biết trong 3-4 năm trở lại đây, ước tính mỗi tháng có 150-250 tấn gừng được nhập về.

Theo nhiều tiểu thương, đa số hàng nông sản Trung Quốc được vận chuyển về Việt Nam từ các cửa khẩu khu vực biên giới phía Bắc. Theo quy định, bên cạnh hồ sơ nhập khẩu hợp lệ, để được chuyển vào nội địa, các sản phẩm nông sản phải qua kiểm tra chất lượng, dịch bệnh. Cơ quan kiểm tra sẽ lấy mẫu 10% để kiểm tra, thực hiện kiểm tra nhanh. Nếu phát hiện dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép, các lô hàng sau sẽ lấy mẫu 30% trên tổng lô hàng và yêu cầu tái xuất. Tuy nhiên, theo một số người trong ngành nông sản, đáng lo ngại hơn cả là hàng đi bằng hình thức mua gom tiểu ngạch, không qua kiểm soát chất lượng.