Những người ủng hộ cựu tổng thống Lula xuống đường ở TP Sao Bernardo do Campo tối 5-4 với yêu cầu không được bỏ tù ông - Ảnh: REUTERS

Có lẽ chưa ai hình dung một chính trị gia từng là niềm tự hào của hàng triệu dân nghèo Brazil nay lại có thể phải ngồi sau song sắt với mức án 12 năm tù.

Ngày 5-4, ngay sau khi Tòa án Tối cao và tòa phúc thẩm Brazil thông qua (với số phiếu sít sao 6-) việc bác bỏ yêu cầu được cho là nhằm "câu giờ" của luật sư ông Lula, Thẩm phán Liên bang Brazil Sergio Moro đã phát lệnh bắt cựu Tổng thống nước này Lula da Silva với tội danh tham nhũng.

Nhóm luật sư đã đòi sử dụng Luật bảo thân (habeas corpus) cho phép không bắt giữ thân chủ của mình cho đến khi họ không tìm ra giải pháp nào khác cứu được ông Lula.

Theo trát bắt giữ, ông Lula phải trình diện cảnh sát trong vòng 24 giờ, tức là trước 17h ngày 6-4 (3h ngày 7-4, giờ VN) để thực thi mức án 12 năm tù vì tội danh tham nhũng theo phán quyết của tòa phúc thẩm hồi tháng 1 vừa qua.

Cựu tổng thống sẽ bị giam ở phòng riêng biệt với các tù nhân khác.

Trước đó cùng ngày, Tòa án Tối cao Brazil đã bác đề nghị của cựu Tổng thống Lula về việc hoãn thi hành án. Sau đó tòa phúc thẩm cũng ra phán quyết cho phép các cơ quan tư pháp nước này phát lệnh bắt giữ ông Lula.

Các diễn biến này có nguy cơ gây gia tăng sự chia rẽ trong xã hội Brazil. Ngay trước khi Tòa án Tối cao Brazil ra phán quyết trên, căng thẳng đã leo thang khi các cuộc biểu tình phản đối và ủng hộ cựu Tổng thống da Silva diễn ra trên khắp Brazil.

Người chống lại Lula bị thương sau cuộc đụng độ với nhóm ủng hộ ông Lula bên ngoài Viện Lula ở TP Sao Paulo tối 5-4 - Ảnh: REUTERS

Tại thành phố Sao Paulo lớn nhất Brazil cũng như tại Rio de Janeiro, hàng ngàn người đã xuống đường biểu tình ủng hộ việc thi hành án đối với ông Lula và cấm ông tham gia tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống dự kiến vào tháng 10 tới.

Trong khi đó, nhiều cuộc biểu tình ủng hộ ông Lula cũng diễn ra trên khắp đất nước Brazil.

Giáo sư Frédéric Louault - chuyên gia về Brazil, giải thích với đài RTBF của Bỉ: "Kết quả bỏ phiếu sít sao cũng như những cuộc biểu tình ủng hộ và chống trên đường phố càng cho thấy sự phân cực xã hội Brazil hiện nay. Bởi lẽ ông Lula vừa là biểu tượng của những di sản kinh tế và xã hội ông để lại, vừa là người bị một bộ phận xã hội căm ghét bởi là nhà lãnh đạo cánh tả và ông ta đã hành động vì số đông nhân dân".

Theo GS Louault những người muốn hạ bệ ông Lula đã tìm cách nhanh chóng đẩy ông vào tù bởi theo tình hình của cuộc vận động tranh cử tổng thống hiện nay, khả năng ông Lula quay trở lại nắm quyền là rất cao.

Tân tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva (trái) nắm tay tổng thống mãn nhiệm Fernando Henrique Cardoso trên đài ở Dinh tổng thống Planalto tại thủ đô Brasilia, ngày 1-1-2003 - Ảnh: REUTERS

Cựu Tổng thống Lula da Silva, 72 tuổi, là nhà chính trị có tầm ảnh hưởng lớn tại Brazil. Ông từng giữ 2 nhiệm kỳ tổng thống giai đoạn 2003-2010.

Năm 2017, ông bị kết tội tham nhũng với án tù 12 năm và án tù 1 tháng với tội danh nhận căn hộ hạng sang từ công ty xây dựng OAS trong vụ bê bối tham nhũng của Tập đoàn dầu khí quốc gia Petrobras. Ông Lula đã đệ đơn kháng cáo.

Tình hình chính trị xã hội Brazil hiện nay khá căng bởi dấu hiệu xung đột giữa hai nhóm ủng hộ và chống đối cánh tả.

Nhiều nhà bình luận không loại trừ khả năng quân đội nhân cơ hội này vào cuộc tiến hành đảo chính để nắm quyền.